آقای رئیسی در بخشی از گزارش خود به مردم از رسانه ملی، به تسویه بدهی 29 هزار میلیارد تومانی اوراق قرضه دولت قبل در 20 روز اخیر اشاره داشت. به عبارتی یعنی در 20 روز گذشته هر ساعت 61 ميليارد تومان از درآمدهای دولت که میتوانست در بخشهای مختلف صنعت، کشاورزی و... مصرف شود، صرف تسویه بدهیهای دولت قبل گشته است.
جناب آقای رئیسی، رئیس جمهور محترم با حضور در صداوسیما به تشریح برنامههای دولت، البته با محوریت فعالیتهای اقتصادی و همچنین گزارش کارهای صورت گرفته در یک سال اخیر پرداختند. ایشان در بخشی از این گزارش، به تسویه بدهی 29 هزار میلیارد تومانی اوراق قرضه دولت قبل در 20 روز اخیر اشاره داشت. به عبارتی یعنی در 20 روز گذشته هر ساعت 61 ميليارد تومان از درآمدهای دولت که میتوانست در بخشهای مختلف صنعت، کشاورزی و... مصرف شود، صرف تسویه بدهیهای دولت قبل گشته است.
قضیه محدود به اینجا نبوده و تا سال 1405 دولت باید مبلغ کلانی را بابت تسویه بدهیهای دولت قبل به حساب بانک مرکزی واریز کند.
به گزارش سازمان برنامه و بودجه، سید مسعود میرکاظمی در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «تا سال ۱۴۰۵ دولت باید ۵۳۵هزار میلیارد تومان اصل و سود اوراق دولت قبل را پرداخت کند. دولت سیزدهم تاکنون بیشتر از آنکه اوراق بفروشد، اوراق تسویه کرده است».
میرکاظمی پیش از این نیز در جریان جلسه غیرعلنی مجلس مورخ 18 مهرماه گفته بود: «دولت ماهانه باید 12هزار میلیارد تومان برای سررسید اوراق فروختهشده در دولت قبل پرداخت کند و جمع هزینهای که باید بابت این موضوع تا سال 1404 پرداخت شود، 523 هزار میلیارد تومان است.»[۱]
میزان استقراض دولت آقای روحانی از بانک مرکزی چه مقدار بوده است؟
به گزارش تسنیم در ابتدای روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در شهریور 1392 بدهی دولت به بانک مرکزی حدود 14هزارمیلیارد تومان بود، اما این رقم به دلیل بیانضباطی مالی دولت در مردادماه 1400، به رقم 165هزار و 550میلیارد تومان رسید، در واقع در دوره هشت ساله دولت روحانی بدهی دولت (بدون احتساب بدهی شرکتهای دولتی) بیش از 12 برابر شده بود که نشان از رشد تقریبی 200 درصدی بدهی دولت به بانک مرکزی داشت.
دولت آقای روحانی با فروش 171هزار میلیارد تومان انواع اوراق و اسناد خزانه اسلامی تقریباً دو برابر میزان مصوب بودجه و با واگذاری شرکتهای دولتی بهمیزان سه برابر میزان مصوب سال 1399 بخش قابل توجهی از بودجه خود را تأمین کرد. بدهی به جامانده از دولت قبل به صندوق توسعه ملی میلیاردها دلار برآورد شده است. بدهی دولت به تامین اجتماعی در پایان دولت قبل چند صد هزار میلیارد تومان بوده است. فقط وزارت نیرو در ابتدای دولت جدید، 53هزار میلیارد تومان بدهی به پیمانکاران داشت. باید به این نکته توجه داشت که افزایش حقوقها بدون منابع در دولت قبل، تعهدات فراوانی برای دولت جدید ایجاد کرد.[2]
همچنین دولت آقای روحانی کسری بودجه قابل توجهی را هم برای دولت جدید به یادگار گذاشته است. براساس آمار، کسری بودجه سال 1400 که برای دولت سیزدهم به ارث رسید، بالغ بر 400 هزارمیلیارد تومان بود.
علت این کسری بودجه، افزایش شدید هزینههای جاری دولت در پرداخت دستمزد و حقوق بود و در مقابل، دولت اقدام جدی و مثمر ثمری برای افزایش درآمدهای خود به روشهای مختلف، از جمله اخذ مالیات از بخشهای غیرمولد و اخذ مالیات از ثروتمندان انجام نداد و همین مسئله موجب افزایش شکاف بین درآمدها و هزینههای دولت شد.
همچنین دولت قبل با خلق پول گسترده، اقدام به تامین مصارف جاری خود کرد؛ در حالی که همین خلق پول، موجب افزایش قیمت کالاها و خدمات در اقتصاد ایران شد و عملا تعداد قابل توجهی از هموطنانمان را به زیر خط فقر فرستاد.
به هر حال به نظر میرسد آقای رئیسی با این میراث از بدهی، باید علاوه بر جراحیهای اقتصادی مورد نیاز و بنیادین تا روز آخر سال چهارم ریاست جمهوری، در تلاشی جهادگونه بدون استقراض از بانک مرکزی بدهیهای دولت قبل را نیز پرداخت کند.
پی نوشت:
1) کیهان. https://b2n.ir/q54742
2) تسنیم. https://b2n.ir/f84134