هر قانون بینالمللی که آمریکا احساس کند مانع منافع استعماری خود است بهراحتی آن را نقض کرده و یا اگر عضو آن باشد بهآسانی از آن خارج میشود. حال میتوان به ارزش و جایگاه حقوقی قوانین و معاهدات بینالمللی در نظام تصمیمگیری سران آمریکا از زاویهای دیگر بنگریم.
سالروز جنایت هولناک آمریکا در مورد هدف قراردادن هواپیمای مسافربری ایران در ۱۲ تیرماه ۱۳۶۷ به نام روز «افشای حقوق بشر آمریکایی» نامگذاری شده است. به این بهانه به ریشه جنایتهای «حقوق بشری» آمریکا میپردازیم.
در یادداشت قبلی به مبانی فلسفه غرب در نوع دیدگاهش به انسان و حقوق بشر پرداخته شد. در این یادداشت به عدم تصویب کنوانسیونهای بینالمللی در زمینه حقوق بشر توسط سران آمریکا خواهیم پرداخت.
دولتمردان آمریکا نهتنها در عرصه داخلی، حقوق بسیاری از اتباع خود را نقض کرده و میکنند بلکه در عرصه بینالمللی نیز در نقض آشکار حقوق انسانها ید طولایی دارند.
عضویت نداشتن آمریکا در کنوانسیونها و سازوکارهای حقوق بینالملل بشر
معاهدات بینالمللی ابتدا در کنوانسیونها و مجامع بینالمللی توسط نمایندگان دولتها امضا شده و سپس در مجالس قانونگذاری هر کشور به تصویب میرسند. آمریکا ۱۲ نهاد اصلی حقوق بشر (همانند کنوانسیون MWC، کنوانسیون حقوق کارگران، میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و...) را امضا نکرده است.
بخشی از معاهدات که این کشور به عضویت آنها درنیامده است:
1. کنوانسیون حقوق کودک
2. پروتکل اختیاری کنوانسیون منع شکنجه
3. کنوانسیون حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
4. کنوانسیون بینالمللی حمایت از افراد در برابر ناپدیدشدن اجباری
5. کنوانسیون رم در خصوص اساسنامه دیوان کیفر بینالمللی
6. کنوانسیون رفع تبعیض در قبال زنان
7. کنوانسیون حقوق بشر بینالمللی
8. کنوانسیون بینالمللی حقوق همهٔ کارگران مهاجر و اعضای خانوادهٔ آنها
همچنین بر اساس اعلام کمیسیون حقوق بشر، آمریکا در هیچکدام از اسناد حقوق بشری منطقهای عضو نشده است.
در مواردی هم که در کنوانسیونی وارد شده، قراردادهای حقوق بشری این کشور در کنگره تصویب نمیشود. در این کشور هیچ نهاد مستقلی وجود ندارد که بر رعایت حقوق بشر در هر ۳ عرصه فدرال، ایالتی و محلی نظارت کند و آمریکا همواره مانع نظارت بینالمللی دراینخصوص شده است.
همچنین موارد فراوان نقض کنوانسیون ژنو (1949. م/ 28-1327 ه.ش) و پروتکلهای مربوط به آن در اقدامات نظامی در پاکستان، عراق و افغانستان، گزارشهای متعدد صلیب سرخ جهانی، عفو بینالملل، دیدهبان حقوق بشر، کارگروه منع شکنجه و سایر نهادهای حقوق بشری جهانی سرشار از مستندات نقض حقوق مخاصمات مسلحانه از سوی آمریکا است.[1]
معاهداتی که آمریکا با آن برخورد سلیقهای داشته است و بعد از مدتی از آنها خارج شده است
آقای بولتون مدتی که مشاور امنیت ملی ترامپ بود، جملهٔ مشهوری داشت که میگفت «اگر پنج شش طبقه از ساختمان سازمان ملل را منفجر کنید هیچ اتفاقی در دنیا نمیافتد»؛ یعنی نهتنها بعضی از دولتمردان آمریکا به استفادهٔ ابزاری از این نهادها خیلی اعتقاد نداشتند، بلکه اصولاً ژست همراه بودن با نهادهای بینالمللی را هم نمیگرفتند. مثلاً در دورهٔ کرونا آمریکا از سازمان بهداشت جهانی خارج شد.
اگر به سند راهبرد امنیت ملی آمریکا در سال ۲۰۱۷ که در دورهٔ ترامپ نوشته شد نگاه کنید، یکی از حرفهایی که آنجا زده شده این است که نهادهای بینالمللی خیلی وقتها دستوبال آمریکا را در کارهایی که میخواهد برای پیشرفت خودش انجام بدهد بستهاند و خیلیهایشان ضدیت با آمریکا پیدا کردند؛ چون کشورهای دیگر هم در این نهادها حضور دارند و نسبت به آمریکا نقد دارند.
ازاینجهت نهتنها آمریکا بیتوجه شده و استفادهٔ ابزاری نمیکند، بلکه دشمن این نهادها هم شده است. مثل برخوردی که آمریکا با «دیوان کیفری بینالمللی» کرد که یک نهاد داوری و دادگاه بینالمللی است؛ چون آمریکاییها نگران بودند که بعضی از جنایتهایی که دولت و سربازهای آمریکایی در جاهای مختلف دنیا مرتکب شدند توسط این دادگاه پیگیری شود. چهکار کردند؟ آمدند این دادگاه و قضاتش را تحریم کردند.
برخوردی هم که دولت ترامپ در خصوص برجام داشت ذیل همین تفکر است و قطعنامهٔ ۲۲۳۱ سازمان ملل را اجرا نکرد تا کشورهایی که میخواهند قطعنامهٔ سازمان ملل را اجرا کنند را هم تحریم کند.
این وضعیت آمریکا دررابطهبا معاهدات و قوانین بینالمللی است و نتیجهاش این است که آمریکا تنها قانونی که به نظر میرسد به آن معتقد است قانون جنگل است. تفکرشان این است که ما زور داریم و آنجایی که زور داریم بدون کوچکترین دغدغهای نسبت به قوانین بینالمللی یا معاهدات بینالمللی عمل میکنیم.[2]
اینطور است که هر قانون بینالمللی که آمریکا احساس کند مانع منافع استعماری خود است بهراحتی آن را نقض کرده و یا اگر عضو آن باشد بهآسانی از آن خارج میشود. حال میتوان به ارزش و جایگاه حقوقی قوانین و معاهدات بینالمللی در نظام تصمیمگیری سران آمریکا از زاویهای دیگر بنگریم.
پی نوشت:
1. خبرگزاری صداوسیما - https://www.iribnews.ir/0051IS
2. بخشی از مصاحبه دکتر فواد ایزدی - https://farsi.khamenei.ir/others-dialog?id=46752