شخص عاقل، قوه تکلمش پشت قوه تعقلش هست و شخص احمق، قوه تعقلش پشت قوه تکلمش.
جایگاه اعضایی چون زبان و مغز، چه در عاقل و چه در احمق، هیچ تفاوتی ندارد. آنچه در این دو متفاوت است، جایگاه نیروی تکلم و نیروی تعقل این دو است که از جلوه‌های روح است.
شخص عاقل، قوه تکلمش پشت قوه تعقلش هست و شخص احمق، قوه تعقلش پشت قوه تکلمش. شخص عاقل اول فکر می‌کند، مزمزه می‌کند و سپس حرف می‌زند؛ اما شخص احمق بی‌مهابا اول حرف می‌زند و سپس در گفته خود تعقل و اندیشه می‌ورزد!
رعایت این نکته در ارتباطات زناشویی نکته بسیار مهمی است که زن و شوهر در مشاجرات، متأثر از هیجان خود واقع نشوند؛ بلکه ابتدا در گفتار و رفتار خود تأمل کنند و سپس زبان خود را به کار گیرند.
احمق کسی است که هیجانش بر قوه تعقل و تأملش پیشی گیرد و عاقل کسی است که هیجانش در خدمت عقل و تعقل اوست. ازاین‌رو امام علی علیه‌السلام می‌فرماید: «لِسَانُ الْعَاقِلِ وَرَاءَ قَلْبِهِ، وَ قَلْبُ الْأَحْمَقِ وَرَاءَ لِسَانِهِ»؛[1] «زبان عاقل، پشت قلب او قرار دارد و قلب احمق، پشت زبان او جاى گرفته است».
پی‌نوشت:
[1]. نهج البلاغه، حکمت 40.