اینبار جمهوری اسلامی دست برتر میز مذاکرات "دوحه" را در اختیار دارد و اصطلاحاً برگ برنده، دست ایران است که میتواند با زیرکی اعضای مذاکره کننده، به یک دستاورد تاریخی برای ایران منجر شود.
برای تحلیل بهتر و دقیقتر مذاکرات و فضای حاکم بر آن، بررسی وضعیت طرفهای مذاکره ضروری است.
طرف غربی در چه وضعی قرار دارد؟
آمریکا
در پروژههای بینالمللی خود (از عراق و افغانستان و یمن تا سوریه و لبنان و...) شکست خورده است. بعد از جنگ روسیه و اوکراین با بحرانهایی مانند، بحران انرژی و بحران اقتصادی کمسابقه در چند دهه اخیر و تبعات قیمت نفت 120 دلاری دستوپنجه نرم میکند.
فشارهای حداکثری ایالات متحده علیه ایران با استفاده از یک نبرد ترکیبی از تحریم تا توقیف نفتکش در ماههای گذشته به نتیجه نرسیده است. در یک کلام میتوان اذعان داشت که در جنگ ارادهها، جمهوری اسلامی توانسته در برابر طرف آمریکایی موفق عمل کند؛ ادعایی که در رسانههای غربی نیز مطرح و تایید شده است.
نشریه فارینپالیسی نوشت: سیاست واشنگتن در قبال ایران با تمام فراز و فرودهایش به شکست انجامیده است.(1)
از سوی دیگر آمریکا بخاطر استفاده بیسابقه از ذخائر نفتیاش برای کنترل قیمت نفت، خود را با یک بحران بیسابقه مواجه کرده است.
ذخائر نفتی آمریکا از بیش از750 میلیون بشکه به کمتر از 350 میلیون بشکه، تنها طی یک سال و نیم گذشته رسیده است(2) و این یعنی با ادامه این روند تا یکسال آینده آمریکا با بحران جدی انرژی مواجه خواهد شد.
اروپا
کشورهای اروپایی نیز با بحران انرژی و کمبود مواد غذایی اصلی مانند گندم دست و پنجه نرم میکنند و در وضعیت خوبی قرار ندارند.
در انگلیس، تورم، مردم را برای اعتراض به خیابانها کشاند تا جایی که مرکز تحقیقات اقتصاد و بازرگانی انگلیس هشدار داد که این کشور با بزرگترین کاهش استانداردهای زندگی از زمان شروع ثبت سوابق در دهه ۱۹۵۰ مواجه است!(3)
رییس جمهور فرانسه از لزوم سرعت بخشیدن به مذاکرات احیا برجام و ورود نفت ایران به بازارهای جهانی گفت(4) بنیگاتس، وزیر جنگ رژیم موقت صهیونیستی گفت که ما از هر توافقی که انجام شود حمایت میکنیم (5) و اینها نیست مگر به این خاطر که کشورهای اروپایی، هرچند ایران و روسیه را تحریم کردهاند اما در حقیقت خود به استیصال افتاده اند.
ایران
مؤسسه جهانی صندوقهای ثروت ملی اعلام کرد با وجود تحریمها صندوق توسعه ملی ایران هفدهمین صندوق ثروتمند دنیا است.(6) ایران در حال تبدیلشدن به هاب - قطب حمل و نقل ترانزیت - منطقه است.(7)
صادرات نفتی ایران افزایش 40 درصدی داشته و با وجود تحریم، شاهد رشد 20 درصدی تجارت خارجی ایران و مثبت شدن تراز تجاری بودهایم. پس از عضویت ایران در شانگهای، پالس مثبت چین و روسیه برای حضور و همکاری ایران در بریکس(8) روابط ایران با چین و روسیه بیش از هر زمان دیگری توسعه یافته است.
و نکته آخر اینکه چین و روسیه بهعنوان دو عضو اصلی مذاکرات و صاحبان حق وتو، در شورای حکام به قطعنامه اخیر ضدایرانی غربیها رأی منفی دادهاند و در مذاکرات هستهای وین، بیشترین همکاری با ایران را داشتهاند. اینها تنها بخشی از وضعیت میدانی طرفهای مذاکره است.
به همهی اینها اضافه کنید که آمریکا و اروپا تا اواسط تیر یا مرداد فرصت خواهند داشت که مذاکرات را به سرانجامی برسانند؛ چرا که خود بر این امر واقفند که با توجه به رسیدن پاییز و شروع سرما و افزایش تقاضای خرید نفت برای تأمین انرژی، زمان زیادی برای توافق ندارند.
بنابراین از هر جهت به این موضوع نظر کنیم، اینبار جمهوری اسلامی دست برتر میز مذاکره "دوحه" را در اختیار دارد و اصطلاحاً برگ برنده، دست ایران است که میتواند با زیرکی اعضای مذاکره کننده، به یک دستاورد تاریخی برای ایران منجر شود.
پینوشت:
1. https://b2n.ir/f84532 foreignpolicy
2. https://b2n.ir/d63117 Bloomberg
3. https://b2n.ir/f47000 independent
4. https://b2n.ir/r92345 reuters
5. https://b2n.ir/f54146 reuters
6. https://b2n.ir/u74359 National Development Fund
7. https://b2n.ir/t24669 atlanticcouncil
8. https://b2n.ir/f97706 reuters