ایران می‌خواهد با پیشنهاد اجرای "توافق آدانا" بین دو کشور، به اتخاذ گام‌هایی از سوی دو کشور برسد به این صورت که نیروهای ارتش سوریه در مناطق شمالی خود، همه نگرانی‌های امنیتی ترکیه را برطرف کند تا مبنایی برای برداشتن گام های بعدی باشد.
میانجیگری ایران برای برقراری مجدد روابط ترکیه -سوریه سبقه‌ای چند ساله دارد. ظریف، وزیر خارجه دولت قبل نیز این مسئله را طی دیداری که با اردوغان در آنکارا داشت گفت: «روی برقراری مجدد روابط ترکیه و سوریه کار خواهیم کرد».(1) در همان زمان چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه در کنفرانسی مطبوعاتی گفت: «در عرصه سوریه اختلافاتی با ایران داریم، اما تصمیم گرفتیم با این کشور به راه حل سیاسی برسیم».(2) حالا حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه دولت سیزدهم نیز با سفر خود به آنکارا، دوباره احیای این رابطه را کلید زد است.
پیشنهادات ایران برای این منظور چند بخش دارد:
1. فعال‌سازی هماهنگی بین دو طرف به منظور جلوگیری از عملیات نظامی جدید ترکیه در سوریه.
2. درک متقابل طرفین از دغدغه‌ها و نگرانی‌های یکدیگر .
این دو مسئله اساسی می‌تواند زمینه را برای پایان دادن به یک دهه اختلاف و خصومت بین دو کشور فراهم کند.
پس از سفر امیرعبداللهیان به ترکیه، هواپیمای حامل او، در دمشق، پایتخت سوریه به زمین نشست تا پلی به حل اختلافات بین دو کشور بزند و به یک گفت‌وگوی جدی و مؤثر در چارچوب منافع فراگیر بین دو همسایه منجر شود.(3) در واقع جمهوری اسلامی ایران با ورود به عنوان میانجی آشکار بین دمشق و آنکارا در خط تحولات اخیر در شمال و رهبری آن، تلاش دیپلماتیک عملی خود را برای جلوگیری از هر گونه تشدید نظامی جدید، به ویژه در بحبوحه افزایش نشانه‌های آغاز قریب‌الوقوع عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه نشان داد.
امیرعبداللهیان با سخنانی که قبل از ترک تهران به مقصد دمشق داشت گفت: "یکی از اهداف سفرش به دمشق برقراری "صلح و امنیت" در منطقه بین سوریه و ترکیه است." تا نشان دهد که نقش ایران در حال حاضر، میانجیگری بین دمشق و آنکارا در بیش از یک جهت، و با درک نگرانی‌های هر یک از طرفین و ایجاد همگرایی میان دیدگاه‌های آنها است.
سوری‌ها می‌خواهند در ازای ورود به مسیر آشتی، از ترکیه تعهد بگیرند نیروهایش را از خاک این کشور خارج کند. این یک خواست ملی است که هرگز قابل چشم‌پوشی نیست. بر این اساس، ایران می‌خواهد با پیشنهاد اجرای "توافق آدانا" بین دو کشور، به اتخاذ گام‌هایی از سوی دو کشور برسد. به این صورت که نیروهای ارتش سوریه در مناطق شمالی خود، همه نگرانی‌های امنیتی ترکیه را برطرف کند تا مبنایی برای برداشتن گام های بعدی باشد.
با این حال، نمی توان نزدیکی بیش از پیش اسرائیل را در ایجاد مانع در مسیر حل اختلافات نادیده گرفت. نفوذ جریان صهیونیستی در ترکیه امروز بیش از هر زمان دیگری است که این امر ماموریت ایران را پیچیده و اجرای آن را دشوار می‌کند.
پی‌نوشت؛
1. الف https://www.alef.ir/news/3980128135.html
2. همان
3. آناتولی https://b2n.ir/f76152