نمازجمعه؛ وحدت‌آفرین یا تفرقه‌افکن؟

همان طور که تصور می‌شد، مقتدی صدر با کناره گیری از روند تشکیل دولت، می‌خواست خارج از بافت حکومت، با معرفی خود به عنوا رهبر معنوی یک جریان در عراق عملا سایر جریانات و حتی حاکمیت عراق را با لشکرکشی خیابانی، به تن دادن به خواسته‌های خود وادار کند؛ کاری که با توجه به محدودیت‌های حاکم در نظام سیاسی، امکان اجرایی شدن در چهارچوب قانون را نداشت.

برپایی نمازجمعه و فراخوان طرفداران جریان صدر در بغداد نیز در همین پازل تعریف می‌شود. مقتدی صدر با فراخوان عمومی هوادارانش به نماز جمعه، تلاش کرد هشداری به جناح های رقیب شیعی خود بدهد.

هرچند شخص مقتدی صدر در این اجتماع حضور نداشت، اما فرستاده‌ی او بیانیه‌ای را که مقتدی صدر آن را نگاشته بود قرائت کرد. در این بیانه که توسط محمد الجياشي در نماز جمعه قرائت شد، نکات مهمی وجود دارد:

جریان صدر درحالی بسته شدن دربِ مراجع به سیاستمداران را برای سیاسیون فاجعه می‌خواند که خود نیز روابط حسنه‌ای با مراجع بخصوص آیت‌الله سیستانی ندارد. از ماجرای قتل سید عبدالمجید خویی فرزند آیت الله العطمی خویی توسط هواداران مقتدی نیز که بگذریم، او اول کسی بود که در عراق حرمت مرجعیت را شکست و آیت الله سیستانی را مرجع صامت معرفی می‌کرد.

بخش دیگر این بیانیه از قانون و لزوم تمکین گروه های سیاسی و نظامی به قانون اساسی سخن راند و مدعی شد عراق نمی‌تواند با وجود گروه‌های مسلح غیرقانونی، دولت قدرتمندی تشکیل دهد؛ البته این سخن کاملا منطقی به نظر می‌رسد اما ادامه‌ی این مطلب نشان می‌دهد جریان صدر در پی یک نهاد خاص است و می‌گوید: برای همین باید تمام این گروه‌ها منحل شوند، و باید "حشد شعبی" مجددا بازسازی و از مداخله‌های خارجی دور شود و نباید آن را وارد جنگ‌های طایفه‌ای و خارجی کرد.

در پاسخ به این مطلب چند نکته قابل توجه است:

اول، مقتدی صدر درحالی از انحلال سایر گروه‌های مسلح سخن می‌گوید که خود در سال ۲۰۰۸، بدون مجوز دولت عراق و مرجعیت به صورت خودسرانه در شهر بصره اعلام حکومت اسلامی کرد و شبه نظامیانش با خشونت تمام مردم را به اجرای فرایض دینی ملزم می نمودند که البته توسط دولت وقت در عملیات صولة الفرسان سرکوب شدند.(1)

دوم، آیا بسیج مردمی عراق یا همان "حشدالشعبی" که متشکل از آحاد مردم عراق از گروه‌ها و قبائل مختلف از شیعه تا سنی و حتی مسیحی است و شجاعانه‌ترین عملیات‌ها علیه داعش را سازماندهی کرد و عملا ملت عراق را از شر جریان داعش نجات داد، وارد جنگ‌های طائفه‌ای شده است؟

حشد الشعبی درحالی داعش را تارومار کرد که در آن ایام ارتش عراق تنها نظاره گر بود و توان حفظ امنیت مردم را نداشت و مقتدی صدر در ایران و امنیت کامل جمهوری اسلامی زندگی می‌کرد و این "حشدالشعبی" بود که با محوریت و فرماندهی شهید ابومهدی المهندس و رشادت های سردارِ شهید حاج قاسم سلیمانی، جلوی سقوط بغداد را گرفت و شیعیان عراق را نجات داد.

بعلاوه جریان حشدالشعبی از ابتدا با همکاری و همفکری برادرانه شهدای والا مقامی چون سلیمانی و ابومهدی نشان داد سیستم حاکم بر این جنبش مردمی، نه حکومت‌ها بلکه مکتبِ شیعه و اسلام است و هیچ‌گاه عملی ضدحکومتِ عراق مرتکب نشده و اساسا تحت نفوذ هیچ جریان خارجی نیست و در حقیقت استقلال فکری و عملی دارد. اما القای این سخن که حشد الشعبی تحت نفوذ جریان خارجی است - که مشخصا جمهوری اسلامی مد نظر است - چیزی جز فتنه انگیزی و ایجاد تفرقه میان ملت ایران و عراق نیست.

متاسفانه باید گفت، جریان مقتدی صدر روز به روز در حال رادیکال کردن فضای سیاسی عراق است و بعید نیست اختلافات شیعی - شیعی به نبرد خیابانی تبدیل شود. مگر این که عقلای عراق در این خصوص هوشمندانه عمل نمایند؛ نباید فراموش کرد اعتراضات اکتبر سال ۲۰۱۹ نیز که مقتدی صدر روی موج آن سوار شد، توسط برخی از شیعیان انجام گرفت و دولت نسبتا موفقِ عادل عبدالمهدی را سرنگون ساخت!

پی‌نوشت:
1. میدل ایست https://b2n.ir/n20190