اسلام، دینی پرمحتوا و جاویدان است و تمام آموزه‌های آن مطابق با فطرت خدادادی انسان‌ها تنظیم شده است؛ هر چند برخی غبار غفلت و جهالت، وجودشان را گرفته و خود را از زیبایی‌های اسلام محروم کرده‌اند.
بی‌تردید خداوندی انسان را آفریده است که «عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدير؛[1] بر هر چیزی قدرت دارد» همچنین «وَ أَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْما؛[2] و به درستی که خداوند بر هر چیزی احاطه علمی دارد» بنابراین خداوند، علاوه بر قدرت، احاطه علمی بر همه چیز دارد.
از سویی دستورات و قوانینی را که برای هدایت انسان قرار داده نیز از روی علم است: «فَاعْلَمُوا أَنَّما أُنْزِلَ بِعِلْمِ اللَّه؛[3] پس بدانید که قرآن، تنها با علم الهی نازل شده است» پس علم خداوند در قرآن کریم، متجلی شده است.
پیامبر نیز مأمور است تا آیات قرآن کریم را برای مردم تبیین کند: «وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُون؛[4] و ما این قرآن را بر تو نازل کردیم، تا آنچه به سوی مردم نازل شده است را برایشان، تبیین کرده و روشن سازی؛ و شاید اندیشه کنند.»
بنابراین دستورات قرآن کریم، بر اساس علم الهی است و مأمور تبیین آن نیز پیامبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله است، پس دستورات و قوانینی که از طریق پیامبر اکرم و اهل بیت علیهم‌السلام، به ما می‌رسد، از قرآن گرفته شده است؛ زیرا خداوند پیامبرش را اینگونه ستوده است:
«وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى؛ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى؛[5] و هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید، آنچه می‌گوید چیزی جز وحی که بر او نازل شده، نیست،» پس تمام سخنان پیامبر از طرف خداست.
براین‌اساس می‌توان به یقین چنین ادعا کرد که تمام دستورات خداوند، از جمله دستورات عبادی مانند نماز و... موافق جسم و روح انسان‌ها تنظیم شده است. [6]
عدم تضاد بین دین و دستورات آن با علوم روز
دستورات اسلام، نه تنها با علوم روز در تضاد نبوده؛ بلکه اسلام تلاش برای تحصیل علم و دانش، برای پیشرفت‌های مادی و معنوی را لازم دانسته است.[7] بنابراین سازگاری اسلام و دستورات آن با علم بر کسی پوشیده نیست؛ هر چند دستورات دین، مانع از هوسرانی ها و تجاوزهای غیرانسانی می شود و گاه همین مانع، باعث می شود که افرادی هوسران، اسلام را متهم کنند.
برخوردهای دوگانه
در زمینه تقابل علم و دین، در جامعه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد. برخی ناآگاهانه، دین و دستورات آن را با علوم روز و پیشرفت جامعه، در تضاد می‌دانند.
این دیدگاه به طور کلی مردود بوده و مقالات زیادی در رد آن نیز نگاشته شده است.[8] علاوه بر اینکه، بسیاری از جزئیات اسلام، مطابق با علوم روز شناخته شده است.[9]
اما از نظر اسلام و دانشمندان مسلمان، بین اسلام و علوم روز هیچ تعارضی وجود ندارد و اختلاف در مقام اثبات و خارج است؛ زیرا انسان با علم محدودش، با آزمایش و تجربه می‌خواهد به نتیجه برسد. گاه بر اساس همان نیز قضاوت می‌کنند.
پس دین و دستورات آن هیچ‌گونه تضادی با علوم روز نداشته و اختلاف بین دانشمندان، اگر از روی عناد و دشمنی نباشد، به مقام اثبات بر می‌گردد.
پی‌نوشت:
1. سوره بقره، آیه20.
2. سوره طلاق، آیه12.
3. سوره هود، آیه14.
4. سوره نحل، آیه44.
5. سوره آیه 3و 4.
6. فطری بودن گرایش به اسلام
7. وسائل الشیعه، حرعاملی، ج27، ص27.
8. تقابل بین دین و علم
9. دستورات جامع دین در ریزترین مسائل زندگی