تجاوز و تعرض جنسی یک بحران به وجود آمده در پشتپرده سینما مسئلهای است که حالا و در عصر پادشاهی رسانهها علنی شده است.
تجاوز و آزار جنسی بحران به وجود آمده در پشت پرده سینما، مسئلهای است که حالا و در عصر پادشاهی رسانهها علنی شده و روز بهروز شاهد روایتهای جدیدی از این پشت پردهها هستیم. در این متن سعی داریم به مهمترین پروندههای این روایتها در جهان و ایران بپردازیم و چند پرسش نیز مطرح کنیم:
کوین اسپیسی بازیگر مطرح هالیوودی به پرداخت غرامت 31 میلیون دلاری به سازندگان سریال خانه پوشالی محکوم شد. اسپیسی به دلیل آزار جنسی چند تن از عوامل جوان پشتصحنه این سریال به این حکم محکومشده است.
او که به دلیل رسواییهای آزار جنسی از فصل ششم این سریال اخراج شده بود حالا محکوم به پرداخت این رقم هنگفت است. همچنین خسارت ناشی از بازنویسی و کوتاه کردن این سریال (به دلیل حذف شخصیت اسپیسی از این اثر) نیز بر عهده او قرارگرفته است. در اتهامات او تعرض و آزار جنسی پسر 18 ساله نیز دیده میشود.
«هاروی واینستاین»، غول سینمایی هالیوود یکی دیگر از شخصیتهای مطرحی است که افراد بسیاری اعلام کردند مورد تجاوز و آزار جنسی از سوی او قرارگرفتهاند.
واینستاین تا 31 اکتبر مورد اتهام آزار جنسی بیش از 80 زن قرار گرفت؛ اتهاماتی که باعث به وجود آمد جنبش من هم «metoo» شد.
و جنبشی که باعث شد روایتهای گستردهتری از آزار جنسی مردان قدرتمند جهان و سینما شکل بگیرد. در فوریه 2020 دو مورد از پنج اتهام واردشده به واینستاین به اثبات رسید و او به 23 سال حبس محکوم شد.
یکی دیگر از شخصیتهای معروفی که به جرم تجاوز در آمریکا بازداشت شد، «رومن پولانسکی» کارگردان شهیر و برنده اسکار است.
این کارگردان لهستانی الاصل توسط والنتین مونیر، بازیگر و مدل فرانسوی مورد اتهام قرار گرفت. مونیر در گفتوگو با نشریه لوپاریزین گفته بود: در سال ۱۹۷۵ و در 18 سالگی زمانی که برای اسکی به سوئیس رفته بود، آقای پولانسکی شبانه او در کلبه زمستانی خود مورد سوءاستفاده جنسی قرار داده است.
پولانسکی در سال ۱۹۷۷ متهم شد که در جریان یک میهمانی در منزل جک نیکلسون و در شهر لسآنجلس دختری ۱۳ ساله به نام سامانتا گایمر را وادار به استفاده از مواد مخدر و نوشیدنی الکلی کرده و سپس مورد تجاوز قرار داده است و چون در قوانین ایالات کالیفرنیا همآغوشی با دختران زیر ۱۶ سال بههرحال تجاوز جنسی محسوب میشود. پولانسکی تحت تعقیب قرار گرفت و حتی نتوانست برای گرفتن جایزه اسکارش به آمریکا برگردد.
چهرههای دیگری نظیر وودی آلن، بیل کلینتون، مایکل جکسون، چارلی هریسون فورد، کوبا گودینگ جونیور و ... نیز درگیر قضایایی اینچنینی هستند.
در ایران نیز این جنبش با افشاگریهای متعدد علیه کیوان امام، آیدین آغداشلو ومحسن نامجو آغاز شد ولی نقطه عطف میتو در ایران را میتوان اتهام تعرض سمیه میر شمسی دستیار کارگردان مطرح ایرانی به فرهاد اصلانی دانست.
بعدازاین اتهام و افشاگری روایتهای متعدد دیگری علیه سینماگران ایرانی روایت شد. اتهاماتی که باعث به وجود آمدن کارگروه 800 زن شد. 800 زن هنرمند ایرانی با امضای بیانیهای خواستار محاکمه متجاوزان و ایجاد فضای امن برای زنان هنرمند شدند. این 800 هنرمند نیز هانیه توسلی، مارال جیرانی، ترانه علیدوستی ،غزاله معتمد و سمیه میر شمسی را بهعنوان نماینده در پیگیری حقوق خود انتخاب کردند.
حبیب رضایی بازیگر مطرح سینمای ایران توسط هنرجویان تئاتر مورد اتهام آزار جنسی قرار گرفت که منجر به شکایت رضایی از ترانه علیدوستی بهعنوان یکی از شورای اصلی جنبش 800 زن شد.
جعفر پناهی نیز از افراد سرشناس مورد اتهام است. مهدی کوشکی یکی دیگر از افرادی بود که مورد اتهامهای متعددی از سوی هنرجویان تئاتر و سینما قرار گرفت.
ابوالفضل کاهانی، سیاوش اسعدی، مهدی کرم پور و سعید پورصمیمی، نیز ازجمله اشخاص مطرحی بودند که مورد اتهام قرار گرفتند. اشخاصی مانند هانیه توسلی، کتایون ریاحی و لادن طباطبایی نیز روایتهای خود را از تجاوز این افراد منتشر کردند.
هنوز هیچ حکم قطعی در مورد صحت و یا رد اتهامات صورت نگرفته است؛ لذا بیان این اتهامات در این جا به معنای تأیید و یا رد آن نیست. اما آنچه باعث شد که به بررسی اجمالی این مسئله بپردازم این است که سالهاست که عدهای از همین عزیزان باعثوبانی تجاوزها و تعرضها را فضای بسته فرهنگی، حجاب اجباری و بسته بودن کابارهها میدانستند و تا میشد به فرهنگ ایرانی-اسلامی حمله میکردند اما امروز تمام این داستانهای عجیبوغریب تجاوزها از دل آزادترین صنف جامعه روایت میشود. و البته از دل جامعهی آمریکایی که قبله آمال و ترجمه کلمه آزادی است برای دوستان.
سؤالی که پیش میآید این است که مگر قرار نبود آزادی در پوشش و رفتار باعث جلوگیری از این مسائل شود و آزادی بیاورد؟ حالا چه شد که دردناکترین روایتها از دل آزادترین و رهاترین فضاها آمده است؟ فضایی که تماماً اختیارش در دستان خود شما بوده است؟
بهتر نیست که نسخه پیچیدن برای جامعه را به اهلش بسپارید و فکری به حال فضای متعفنی کنید که خودتان هم دیگر توان زیست در آن را ندارید؟ فضایی که حد انفجارش این است و خدا میداند چه چیزهایی هنوز گفته نشده است.