کسانی که از قلب سلیم و اثرپذیر برخوردارند، در امور زندگی میان تمام محبوب‌های خود، خطوط قرمز دارند و بین رضایت خدا و ولی خدا با خواسته دنیایی خود، رضایت خدا را ترجیج می‌دهند.
از ویژگی‌های حماسه‌سازان عاشورا در راه جانبازی برای امام زمان خود حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام، داشتن قلبی سالم و اثرپذیر است. حال باید دید که چگونه می‌شود به این خصلت مهم و ارزشمند دست یافت تا سعادت دنیا و آخرت ما را تضمین نماید و جزو کسانی باشیم که به ندای هل من ناصر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف لبیک بگوییم و در راه او ایستادگی نماییم.
در این نوشتار تلاش داریم تا به راهکار رسیدن به قلب سلیم و اثرپذیر که یکی از نشانه‌های یاران مهدوی است، اشاره نماییم.
تنظیم محبت راهکار دست‌یابی به قلب سلیم
عیب کسانی که در عاشورا در جبهه باطل قرار گرفتند و به شقاوت ابدی دچار شدند، این بود که نمی‌دانستند بین تمام محبوب‌های خود کدام یک را باید بیشتر دوست داشته باشند.
از معایب لشکر کوفه روز عاشورا این بود که تنظیم محبت نکرده بودند و نمی‌دانستند که بین دوستی دنیا و امام خود، باید امام خود را بر دنیای فانی ترجیح دهند.
خداوند متعال در قرآن کریم به کسانی که تنظیم محبت نمی‌کنند این هشدار را می‌دهد: « قُلْ إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِين؛[1] «بگو: اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و طایفه شما، و اموالی که به دست آورده‌اید، و تجارتی که از کساد شدنش می‌ترسید، و خانه هائی که به آن علاقه دارید، در نظرتان از خداوند و پیامبرش و جهاد در راهش محبوبتر است، در انتظار باشید که خداوند عذابش را بر شما نازل کند؛ و خداوند جمعیّت نافرمانبردار را هدایت نمی‌کند!»
امام صادق علیه السلام نیز دراین باره می فرماید: «هُوَ الْقَلْبُ الَّذِي سَلِمَ مِنْ حُبِ الدُّنْيَا؛ [2] قلب سالم، قلبی است که از دنیا دوستی سالم باشد.»
آیا اسلام با دنیاگرایی مخالف است؟
ممکن است این سؤال در ذهن بسیاری از ما پیش آید که اگر دنیا بد و مذموم بود، پس چرا خداوند آن را خلق نمود و ما را در آن قرار داد که زندگی کنیم؟ در حالی که باید بدانیم دین مبین اسلام با دنیا و زندگی در آن هیچ گاه مخالف نیست، و اساساً اگر دنیا بد بود، خداوند آن را خلق نمی‌نمود. ترک دنیا و روی گرداندن از زندگی و مواهب الهی که در آن وجود دارد به حدی ناپسند است که امام موسی بن جعفر علیه السلام در بیانی می فرماید: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ تَرَكَ دُنْيَاهُ لِدِينِه؛[3] از ما نیست کسی که دنیایش را به خاطر دینش رها کند.» پس چرا این قدر از دنیا و علاقه ی به آن بدگویی می شود؟
راهکار اسلام برای بهره‌وری از دنیا
دین اسلام و پیشوایان آن تمام سخن شان خلاصه در این مطلب است که تا حدی به دنیا و مسائل پیرامون آن بپردازیم که در چارچوب اطاعت خدا باشد. دنیا را تا جایی آباد کنیم که آخرتمان را ویران نسازد. از دنیا و مواهب آن بهره ببریم اما نه از راه گناه، نه از راه ظلم به مردم، نه از راه حرام. از نظر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام دنیایی بد و ناپسند است که ایمان و اعتقاد انسان را تحت الشعاع قرار دهد، تا جایی که عشق و علاقه به دنیا و رسیدن به آن سبب از بین رفتن اعتقادات یک فرد و نافرمانی و دشمنی با خدا شود.
عمر سعد برای رسیدن به حکومت دنیایی، برای نشستن بر کرسی حکمرانی ری، حاضر شد روز عاشورا مقابل امام حسین علیه السلام بایستد و به فجیع ترین وضع او و یارانش را به شهادت برساند و بعد هم برای آن که کار خود را تکمیل کند در کربلا فریاد بزند: «مَنْ يَنْتَدِبُ لِلْحُسَيْنِ ع فَيُوَاطِئُ الْخَيْلَ ظَهْرَه؛[4] کیست که داوطلب شود و بر بدن حسین اسب بتازاند.»
به همین دلیل است که رسول گرامی اسلام نسبت به دنیادوستی می فرماید: «حُبُ الدُّنْيَا رَأْسُ كُلِّ خَطِيئَة؛[5] دوستى دنيا سر هر گناهى است.»
دراین باره امیرالمؤمنین علی علیه السلام نیز می فرماید: «اگر دینت را تابع دنیا کنی، دین و دنیایت هر دو را از بین برده‌ای و در آخرت از زیانکاران خواهی بود، اما اگر دنیای خود را تابع دینت کنی، دین و دنیایت هر دو را به دست آورده‌ای و در آخرت از رستگاران خواهی بود.»[6]
پی‌نوشت:
[1]. سوره توبه: آیه 24.
[2]. بحار الأنوار؛ ج7؛ ص152.
[3]. بحار الأنوار؛ ج75؛ ص321.
[4]. اللهوف؛ ص134.
[5]. مصباح الشريعة؛ ص138.
[6]. عيون الحكم و المواعظ؛ ص161.