آیا آمریکا عقب می‌نشیند؟

به نظر می‌رسد مذاکرات هسته‌ای مراحل پایانی خود را طی می‌کند. ایران پاسخ مکتوب خود درباره بسته پیشنهادی اروپا را تحویل داده و آنطوری که جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته است، منتظر پاسخ آمریکا به این بسته پیشنهادی است.

آمریکایی‌ها همچنان در حال بررسی مفاد پیشنهادهای اروپا هستند و به نظر امضای توافق فقط به یک تصمیم سیاسی در کاخ سفید نیاز دارد. البته نباید از فشارهای لابی صهیونیستی برای ممانعت آمریکا از امضای برجام نیز غافل شد.

اخیرا شبکه الجزیره به نقل از یک منبع آگاه، مدعی شده بود که پیش‌نویس اروپا برای احیای برجام شامل ۴ مرحله و دو دوره زمانی ۶۰ روزه است و اولین روز بعد از امضای توافق، تحریم‌های ۱۷ بانک و ۱۵۰ موسسه اقتصادی رفع می‌شود. از روز اول اجرای توافق، تهران به تدریج گام‌های هسته‌ای خود را به عقب بر می‌گرداند و به محض اجرای توافق ۷ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران در کره جنوبی، آزاد می‌شود.

ایران پس از احیای برجام ظرف ۱۲۰ روز، ۵۰ میلیون بشکه نفت به‌عنوان بخشی از مکانیزم راستی‌آزمایی صادر خواهد کرد و ۱۲۰ روز پس از امضای توافق، ایران می‌تواند روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت صادر کند. نکته جالب توجه این است که الجزیره مدعی شده که در متن پیشنهادی آمده که واشنگتن در صورت خروج مجدد از برجام، باید غرامت مالی بپردازد.[1]

نقطه قوت آمریکا در مذاکرات، فقط تحریم‌هاست. بایدن قبل از روی کارآمدن، همواره شعار بازگشت به برجام را سر می‌داد. ولی بعد از گذشت دو سال از ریاست جمهوری نه تنها هنوز به برجام بازنگشته؛ بلکه درگیر مشکلات تازه‌ای در ابعاد داخلی و خارجی هم شده است.

مناقشه روسیه با اوکراین، قضیه چین و استقلال تایوان، بحران انرژی و رکود اقتصادی در اروپا و آمریکا، رویگردانی اعراب از دستورات واشنگتن، عدم موفقیت در تامین امنیت رژیم صهیونیستی و تشکیل ناتوی عربی و... از جمله مشکلات مختلفی است که دولت بایدن با آن‌ها درگیر است. اوضاع فعلی آمریکا به گونه‌ای است که امضای یک توافق بین‌المللی می‌تواند بخشی از رزومه سیاست خارجی بایدن در حل مناقشات جهانی و در آستانه انتخابات پیش‌روی ریاست جمهوری آمریکا را ترمیم کند.

ایران نیز در مذاکرات برگ برنده‌های زیادی در دست دارد که مهمترین آن اورانیوم با غنای بالای 70 درصد است؛ غنایی که به راحتی می‌تواند به بالای 90 درصد نیز برسد. همین قضیه حکم بازدارندگی و جلوگیری از حمله نظامی را دارد. علاوه بر این، افزایش مبادلات تجاری، عضویت در پیمان‌های مالی و امنیتی مانند شانگهای، افزایش درآمدهای ارزی و... نشان می دهد وزن استراتژیکی برجام در میان سران ایران کاهش یافته و ایران با دولت جدید در خنثی‌سازی تحریم‌ها موفق بوده است.

به هر حال همانگونه که آمریکا با ترتیب دادن کودتای 28 مرداد دشمنی خود را با استقلال ایران اثبات کرد، اما به نظر می‌رسد آمریکای رو به افول فعلی هر چند در ظاهر، اگر توافق را امضا کند، باز هم حقه‌های مختلفی برای به چالش کشیدن توافق به کار خواهد بست. ذات امریکا در تناقض با مبانی جمهوری اسلامی است و با حل مسئله هسته‌ای باید منتظر یک بهانه جدید از طرف غربی‌ها بالاخص امریکا باشیم.

اما ایران نیز در حال چیدن محصول صبر استراتژیک خود در مقابله با تحریم‌های ظالمانه در سال‌های اخیر بوده و توانسته است مفاد مد نظر خود در مذاکرات را به طرف‌های غربی برجام تحمیل کند.

پی نوشت:
1. انتخاب - https://www.entekhab.ir/002tik