فیلم سینمایی پایاننامه اثر حامد کلاهداری و نویسندگی برادرش هادی کلاهداری ساخته شده است و در سال 1389 به اکران در آمد. این فیلم در ژانر درام، حادثهای و معمایی تولید شده است. تهیه کننده این اثر روح الله شمقدری است.
داستان فیلم سینمایی پایاننامه مربوط به بخشی از زندگی چهار دانشجو به نامهای آذر (با بازی بهاره افشاری)، روزبه (با بازی حامد کمیلی)، ترانه ( با بازی چکامه چمن ماه) و کامی ( با بازی هادی دیباجی ) است که قصد دارند تا هرطور که شده پایان نامهایی را به دست استاد بهرامی ( با بازی محمد رضا شریفینیا ) برسانند. اما هنگامی که این چهار دانشجو قصد دارند در روز آخر مهلت تحویل پایان نامه، استاد بهرامی را تا منزلش تعقیب کنند تا بتوانند امضایی مهم از او بگیرند، متوجه میشوند که استاد بهرامی در یک تشکیلات مخفی برای براندازی نظام فعالیت میکند و این در حالی است که، پای این چهار دانشجو نیز به این جریان باز شده است و حالا آنها باید خود را از این منجلاب خارج کنند.
فیلم سینمایی پایاننامه جزو پر سر و صدا ترین فیلمهای جشنواره فجر بود. پایان نامه فیلمی بود که میخواست با نگاه موشکافانه حوادث روزهای پس از انتخابات را به ورطه نقد بکشد. از همان ابتدا مشخص بود که سوژه فیلم پایان نامه حواشی زیادی را به دنبال خواهد داشت که همینطور هم شد. حواشی پیرامون پایاننامه حتی تا برگزاری جشنواره فجر هم پیش رفت. نمایش پایاننامه در جشنواره فجر استقبال بسیار بد تماشاگران را به دنبال داشت که با سوت و هو کردن از آن استقبال کردند. اما بحث به همینجا ختم نشد؛ نشست رسانهایی عوامل فیلم بعد از نمایش آن حاوی دعوای اهالی رسانه با سازندگان پایان نامه بود. تقریباً تمام منتقدان و روزنامه نگاران در ایران، فیلم پایان نامه را اثری نازل دانستند که تکلیفش با خودش مشخص نیست.
فیلمنامه فیلم سینمایی پایاننامه به حدی مبتدی است که حتی صدای طرفداران این فیلمها را هم در آورده است. نگاه ساده لوحانه به موضوع خرابکاری و خانههای تیمی برای براندازی یک نظام، اساسی ترین ایراد فیلم است. این نگاه که استاد بهرامی به این سادگی به یک خانه تیمی با کمترین هزینه حفاظتی برود و دو دانشجو هم به راحتی به دنبالش راه بیفتند و تشخیص بدهند که استاد بهرامی میخواهد نظام را مختل کند، نگاهی بسیار ساده و پیش پا افتادهایی است.
پایان نامه، همانطور که انتظار میرفت، فیلمنامه درست و حسابی ندارد و بیشتر از اینکه چیزی به اسم روایت در داستان به چشم بخورد، شاهد شعارهای سیاسی هستیم که به شکلی کاملاً ناشیانه در فیلم قرار داده شده است. البته ضعف فیلمنامه بی دلیل نیست؛ نویسنده فیلم هادی کلاهداری (برادر حامد کلاهداری) است که قبل از این فیلم، هیچ تجربهایی در فیلمنامه نویسی نداشته است. در جلسه نقد و بررسی فیلم، هادی کلاهداری سعی زیادی کرد تا از فیلمنامهاش دفاع کند و آن را قابل فهم برای تماشاگر خاص(!) جلوه دهد، اما حقیقت این است که فیلمنامه کلاهداری یکی از بدترین فیلمنامههایی است که نوشته شده است. فیلمنامه «پایان نامه»، مسیر مشخصی ندارد؛ بعضاً فیلم به سمت درام حرکت میکند اما چند لحظه بعد ناگهان اکشن میشود. در این بین دیالوگهای مضحک شخصیتهای داستان هم لحظات مفرحی را برای تماشاگران به همراه میآورد و باعث میشود از ته دل بخندند.
اما جدا از بحث فیلمنامه، کارگردانی این اثر هم دستِ کمی از فیلنامه آن ندارد و بسیار آشفته است. یکی از مهمترین ایرادات کلاهداری در کارگردانی پایان نامه را میتوان در عدم جسارت در پرداخت به جزییات دانست. کلاهداری با خودداری از پرداخت به جزییات، تنها سعی کرده به صورت گذری به حرفهای مخالفان در آن برهه بپردازد. تمام شعارهای رایج بعد از انتخابات سال 88 در فیلم حضور دارد ولی هیچ صحبتی درباره ماهیت و چرایی سر دادن این شعارها نمیشود. در صحنهایی از فیلم حامد کمیلی این جمله را میگوید که (رای ما رو بالا کشیدن) اما هیچ صحبتی در ادامه آن نمیکند! گویی فیلم فقط خواسته از کلماتی که از بعد از انتخابات سال 88 بسیار در نزد عموم استفاده میشود، استفاده ابزاری کند و بس.
دیالوگهای فیلم نیز در تکمیل فیلمنامه سطحی پایان نامه، کمال همکاری را داشته است. دیالوگهای ساده لوحانه فیلم نه تنها مناسب تماشاگر هوشیار نیست، بلکه فیلم با صدایی گوشخراش در حال فریاد زدن این جمله است که (تماشاگر هیچ چیز نمی فهمد!). متاسفانه پایان نامه به شکل آزار دهندهایی مخاطبانش را دست کم گرفته و فرض را بر این گذاشته که آنها هیچ اطلاعی از اتفاقات رخ داده در سال 88 ندارند.
اگر قرار است در ایران مجوز ساخت فیلمی سیاسی صادر شود بهتر است جنبههای گوناگون آن نیز مورد بررسی قرار بگیرد تا شاهد فیلمی ضعیف و سطحی مانند پایان نامه نباشیم. بهتر است به همراه مجوز، آزادیهایی هم برای فیلمساز قائل شد تا به راحتی بتواند سوژه مورد نظرش را بررسی کند، نه اینکه نام یک فیلم سیاسی بر آن نهاد و به آن گوشزد کرد که تنها در این مسیر قدم بردارد!. پایان نامه را به هیچ کس توصیه نمی کنم
اگر قرار است در ایران مجوز ساخت فیلمی سیاسی صادر شود، بهتر است جنبههای گوناگون آن نیز مورد بررسی قرار گیرد تا شاهد فیلمی ضعیف و سطحی مانند پایان نامه نباشیم .