کینه‌ورزی، با افکار مُخَرب و عدم مهارت گفتگوی منطقی، ایجاد و تشدید می‌شود.
تحلیل روانشناختی کینه ورزی | معصومین علیهم‌السلام در احادیث مختلفی، ازکینه به عنوان بیماری یاد کرده‌اند؛ چنان‌که امام علی عليه‌السلام می‌فرماید: «طیّبوا قُلوبَكُم مِن الحِقدِ، فإنّهُ داءٌ مُوبئٌ»؛[1] «دل‌هاى خود را از کینه پاک كنيد؛ زيرا كينه، مرضى مُسرى است».
در واقع می‌توان گفت در کینه ورزی، دو اتفاق غلط می‌افتد:
1. وجود افکار مخرب (تحریفات شناختی) در فرد؛
2. عدم بیان افکار و احساسات نسبت به دیگران (برای رفع سوءتفاهمات).
توضیح اینکه فرد در ارتباط با دیگران، با نوعی افکار غیر منطقی و تحریف‌شده، وقایع را تفسیر می‌کند. بنابراین علاوه بر تخریب آن رابطه، در درون خود با زنجیره‌ای از "افکار مخرب" در مورد خود و دیگران، و نیز "عدم بیان صحیح" آنها به دیگران، کینه را در خود پرورش می‌دهد؛ چنان‌که فردی که با فکر غیر منطقی "ذهن‌خوانی" با دیگران ارتباط برقرار می‌کند، مدام دچار سوء تفاهم‌هایی می‌شود. این فرد در فکر خود چیزی را تصور می‌کند که دیگری آن گمان را ندارد و چون این فرد به دلایل مختلف، نحوه ارتباط صحیح را نمی‌داند، درون خود نسبت به دیگری، کینه پرورش می‌دهد.
اما در ارتباط صحیح، افراد افکار و احساسات خود را که باعث سوءتفاهماتی در درون خود شده است، با شیوه درست بیان می‌کنند و در نتیجه هیچ‌گونه بد‌فهمی یا عقده‌ای در افکارشان نسبت به فرد مقابل باقی نمی‌ماند.
پی‌نوشت:
[1]. غررالحکم، ص436، ح34.