یافته‌های علمی نشان می‌دهد که چندفرزندی مزایایی از جمله هوش هیجانی بالا، حس رقابت، تعامل، نشاط بالا و... دارد که تک‌فرزند از آن محروم است.
از مسائلی که هم در جامعه و هم از نظر روانشناسان و جامعه‌شناسان زیاد نقد و بررسی می‌شود، تفاوت‌های چندفرزندی وتک‌فرزندی در خانواده ها، و مزایا و معایب هرکدام است. یافته‌های علمی نشان می‌دهد که چندفرزندی مزایایی دارد که تک‌فرزند از آن محروم است.
در این مقاله به بررسی بعضی از این ویژگی‌‌ها می‌پردازیم:
1. مهارت ارتباطی بیشتر:
این مهارت‌ها در چند زمینه خود را نشان می‌دهد که عبارتند از:
- کمک‌رسانی: در خانواده‌های چندفرزندی، همراهی و انگیزه انجام کارهای مختلف میان کودکان وجود دارد. خواهر و برادرها وقتی در کنار هم بزرگ می‌شوند، به یکدیگر کمک می‌کنند و این باعث کاهش بار از روی دوش والدین می‌شود. در بزرگسالی هم وقتی والدین پیر و ناتوان می‌شوند، فرزندان با کمک یکدیگر از والدین مراقبت کنند.
- تعامل: بزرگ شدن با خواهر و برادر باعث می‌شود کودک فرصت رقابت و تعامل با کودکان دیگر را داشته باشد.
- بازی: در خانواده‌های دارای چندفرزند، کودکان همیشه همراهی برای بازی دارند. در این بازی‌ها، کودکان تعامل با یکدیگر را بهتر می‌آموزند و مهارت‌های ارتباطی‌شان افزایش می‌یابد. در چنین خانواده‌هایی، کودکان آن‌قدر کنار هم سرگرم می‌شوند که مجبور نیستند از والدین خود تقاضای بازی و همراهی کنند.[1]
2. هوش هیجانی بالا:
پژوهش‌ها نشان می‌دهد فرزندان دارای خواهر وبرادر، هوش هیجانی بالاتری دارند.[2]
3. نشاط زیاد:
همیشه موضوعی برای گفتن و خندیدن وجود دارد. در مسافرت‌ها هم خانواده‌های پرجمعیت می‌توانند لحظات خوشی را داشته باشند.[3]
4. افزایش جایگاه و اقتدار والدین:
در خانواده پرجمعیت در زمان اختلاف بین فرزندان، پدر و مادر به میدان می‌آیند و داوری می‌کنند. در این سیستم کم‌کم جایگاه پدر و مادر مهم می‌شود؛ چون آنها داور هستند و اقتدار والدین افزایش پیدا می‌کند. در خانواده‌های پرجمعیت معمولاً امکان بروز فرزندسالاری وجود ندارد.[4]
5. حس رقابت و استقلال:
در خانواده‌های دارای چندفرزند، فرزندان از دیگران یاد می‌گیرند، توجه پدر و مادر از یک نفر برداشته می‌شود و فرزند مجبور است کارهایش را خودش انجام دهد. فرزندان در حضور بچه‌های دیگر، تشویق به انجام کارهای خود می‌شوند و بین آنها رقابت به وجود می‌آید؛ مثل غذاخوردن و... . بنابراین خانواده‌های پرجمعیت چون در کنار هم هستند، در کنار هم رشد می‌کنند و در رقابت با هم انگیزه حرکت پیدا می‌کنند.[5]
6. وابستگی کمتر به والدین:
در این خانواده‌ها، فرزندان بزرگ‌تر معمولاً در برخی مسائل به کمک کوچک‌ترها می‌آیند و برخی از مشکلات ساده آنها را حل می‌کنند. در این مواقع کودکان به والدین خود کمتر وابسته می‌شوند و والدین هم مجبور نیستند نگران موضوعات کوچک و ساده شوند.[6]
7. جامعه‌پذیری بهتر:
دعواهای فرزندان، مانور حضور اجتماعی است؛ یعنی اگر بعداً در اجتماع کسانی پیدا شوند که خلاف میل آنها رفتار کنند و نظر بدهند، به لحاظ روحی چندان دچار مشکل نمی‌شوند و پوست‌کلفت می‌شوند.[7]
8. کاهش شکاف نسلی:
در خانواده‌های پرفرزند، شکاف‌نسلی اتفاق نمی‌افتد؛ چون پدرومادر برای فرزندان مهم شده‌اند و باعث می‌شود که این مرجعیت والدین برای فرزندان حفظ شود.[8]
در پایان باید گفت تعدد فرزندان، شکوه خانواده را بیشتر می‌کند.
پی‌نوشت:
[1]. باشگاه خبرنگاران جوان، «تک‌فرزندی یا چندفرزندی؛ کدام‌یک بهتر است؟»: https://www.yjc.news/00XVT8.
[2]. پایگاه نشرمقالات سیویلیکا، مقاله کنفرانسی «مقایسه هوش هیجانی در دانش‌آموزان تک‌فرزند و چندفرزند دبیرستان‌های دخترانه شهرستان آمل»، سهیلا قربانی و رجبعلی محمدزاده و ارسلان خانمحمدی، 1395، https://civilica.com/doc/622794/.
[3]. باشگاه خبرنگاران جوان، همان.
[4]. مشرق‌نیوز، «5 مزیت مهم زیاد بودن تعداد فرزندان در خانواده»: mshrgh.ir/1231778.
[5]. خبرگزاری فارس، «مزایا یا معایب تک‌فرزندی»: http://fna.ir/1cv9v.
[6]. باشگاه خبرنگاران جوان، همان.
[7]. مشرق‌نیوز، همان.
[8]. همان.