تقدس امری الهی است و در قرآن کریم به تقدس برخی از افراد و مکانها که از آلودگی شرک، پاک و منزه هستند، اشاره شده است. خانه کعبه و اهل بیت پیامبر علیهمالسلام از جمله این مطهرات و مقدسات هستند.
ماده قدس به معنای طهر و پاکی، تقدیس به معنای تطهیر، و مقدس به معنای مطهر میباشد.[1] این ماده 10 بار در قرآن کریم به کار رفته است؛ سه مرتبه در توصیف خداوند متعال،[2] چهار مرتبه در ترکیب «روح القدس»[3] و سه مرتبه در مورد بخشی از زمین.[4]
تقدس امری الهی است. تنها خداست که ذاتا مقدس است؛ زیرا تنها اوست که هیچگونه نقصی ندارد. تقدیس زمین، به دلیل پاکی آن از شرک و وجود انبیاء الهی[5]، و نزول وحی الهی در آن[6] است. روحالقدس خواندن جبرئیل نیز به این دلیل است که آورنده فیض الهی و پاککننده نفوس مومنین است . [7]
با توجه این مطالب، میتوان گفت اگر کسی یا جایی مطهر از شرک و خبائث و مرتبط به خداوند متعال باشد، مقدس دانسته میشود .
بارزترین نمونه تقدس مکانی، کعبه و آشکارترین اشخاص مقدس، ائمه علیهمالسلام هستند. خداوند در سوره بقره، ابراهیم را به تطهیر کعبه امر میکند: «عَهِدْنا إِلى إِبْراهيمَ وَ إِسْماعيلَ أَنْ طَهِّرا بَيْتِيَ لِلطَّائِفينَ وَ الْعاكِفينَ وَ الرُّكَّعِ السُّجُود»؛[8] «ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه خانه مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگان و سجده كنندگان، پاک و پاكيزه كنيد!» تطهیر در این آیه به معنای پاک کردن از هرگونه آلودگی ظاهری و باطنی همچون شرک و نیت سوء است.[9]
قرآن کریم همچنین ائمه را مطهَر از خبائث معرفی کرده و فرموده است: «إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً»[10] «خداوند فقط مىخواهد پليدى و گناه را از شما اهل بيت دور كند و كاملًا شما را پاک سازد».
بر این اساس، اموری که منتسب به کعبه و ائمه باشند نیز به واسطه انتساب آنان به خدا از نوعی تقدس برخوردارند. تقدس پرده کعبه، حرم ائمه، لباس آنان و... از این رو میباشد.
پینوشت:
[1]. مفردات ألفاظ القرآن، ص: 660
[2]. 30 بقره، 23حشر، 1جمعه
[3]. 87 و 253 بقره، 110و102 مائده.
[4]. 21 مائده، 12طه، 16نازعات.
[5]. نمونه ج13، ص168.
[6]. المیزان ج5، ص288
[7]. مفردات ألفاظ القرآن، ص: 660
[8]. بقره 125.
[9]. نمونه، ج1، ص449
[10]. احزاب 33.