موسسه آموزش وتحلیل اقتصادی اینوِستُوپِدیا در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده است که پیامدهای اجتماعی و اقتصادی پیری جمعیت، در بسیاری از کشورهای صنعتی در سراسر جهان به طور فزایندهای آشکار می‌شود.
سالخوردگی جمعیت، تبعات جبران‌ناپذیری بر اقتصاد کشورها می‌گذارد. موسسه آموزش وتحلیل اقتصادی اینوِستُوپِدیا[1]، به این تبعات پرداخته است. این تبعات، می‌تواند هشداری برای سالمندی ایران نیز باشد. در ادامه به بررسی این تحلیل می‌پردازیم.[2]
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی پیری جمعیت، در بسیاری از کشورهای صنعتی در سراسر جهان به طور فزایندهای آشکار می‌شود. از آنجایی که جمعیت در مناطقی مانند آمریکای شمالی، اروپای غربی و ژاپن با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در حال پیر شدن هستند، سیاست‌گذاران با چندین موضوع مرتبط با یکدیگر از جمله کاهش جمعیت در سن کار، افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، تعهدات ناپایدار بازنشستگی و تغییر مواجه هستند. محرک‌های تقاضا در اقتصاد این مسائل، می‌تواند به طور قابل توجهی استاندارد بالای زندگی را که در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته از آن برخوردار است، تضعیف کند.
- نکات کلیدی که باید به آن توجه شود:
1. بسیاری از کشورهای صنعتی به اثرات پیری جمعیت، مانند کاهش جمعیت در سن کار و افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، پی‌برده‌‌اند.
2. بیش از 20 درصد از جمعیت 17 کشور را افراد 65 سال یا بیشتر تشکیل میدهند.
3. کاهش جمعیت در سن کار منجر به کمبود نیروی کار واجد شرایط می‌شود.
4. کشورهایی که جمعیت سالمندان زیادی دارند، برای پرداخت هزینه‌های بهداشتی بالاتر، مزایای بازنشستگی و سایر برنامه‌هایی که بودجه عمومی دارند، به گروه کوچکتری از مردم وابسته هستند.
- جوامع صنعتی پیشرفته در حال رشد هستند:
در سال 2020، 727 میلیون نفر در سن 65 سال یا بیشتر وجود داشت. پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سال 2050، بیش از دو برابر‌شود.
- کاهش جمعیت در سن کار:
پیری سریع جمعیت به‌این معنی است که افراد در سن کارِ کمتری در اقتصاد وجود دارند. این منجر به کمبود نیروی کار واجد شرایط می‌شود و کار را برای شرکت‌ها برای پر کردن نقش‌های مورد تقاضا، دشوارتر می‌کند. اقتصادی که نتواند مشاغل مورد تقاضا را پر کند با عواقب نامطلوبی از جمله کاهش بهره‌وری، هزینه‌های بیشتر نیروی کار، تاخیر در گسترش کسب و کار و کاهش رقابت بین‌المللی مواجه است. در برخی موارد، کمبود عرضه ممکن است دستمزدها را بالا ببرد و در نتیجه باعث تورم دستمزد و‌ایجاد یک چرخه معیوب از مارپیچ قیمت دستمزد شود.
برای جبران، بسیاری از کشورها به مهاجرت نگاه میکنند تا نیروی کار خود را به خوبی تامین کنند. در حالی که کشورهایی مانند استرالیا، کانادا و بریتانیا مهاجران با مهارت بیشتری را جذب میکنند، ادغام آنها در نیروی کار می‌تواند چالش‌برانگیز باشد؛ زیرا کارفرمایان داخلی ممکن است اعتبار مهاجران و تجربه کاری را به رسمیت نشناسند.
- افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی :
با توجه به‌اینکه تقاضا برای مراقبت‌های بهداشتی با افزایش سن افزایش می‌یابد، کشورهایی که جمعیت آنها به سرعت در حال پیری است باید پول و منابع بیشتری را به سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی خود اختصاص دهند. هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی (GDP) در اکثر اقتصادهای پیشرفته بالاست. یکی از چالش‌هایی که اقتصادهای پیشرفته با آن مواجه هستند، اطمینان از‌این است که وقتی هزینه‌ها را افزایش میدهند، نتایج مراقبت‌های بهداشتی واقعاً بهبود می‌یابد.
علاوه بر‌این، بخش مراقبت‌های بهداشتی در بسیاری از اقتصادهای پیشرفته با مسائل مشابهی از جمله کمبود نیروی کار و مهارت و افزایش تقاضا برای مراقبت در منزل مواجه است. همه این هزینه‌ها می‌تواند درحالیکه نیازهای جمعیت بزرگ و رو به رشد سالمندان را برطرف می‌کند؛ درعین‌حال، کنترل افزایش شیوع بیماری‌های مُزمن را برای سیستم‌های موجود دشوارتر کند.
- افزایش نسبت وابستگی:
کشورهایی که جمعیت سالمندان زیادی دارند، به گروه‌های کوچکتری از کارگران وابسته هستند که در آنها مالیات جمع‌آوری میکنند تا هزینه‌های بهداشتی بالاتر، مزایای بازنشستگی، و سایر برنامه‌های تامین مالی عمومی را بپردازند. این امر در اقتصادهای پیشرفته که در آن بازنشستگان با درآمد ثابت با براکت‌های مالیاتی[3] بسیار کمتر از کارگران زندگی میکنند، رایج‌تر می‌شود. دریافت مالیات‌های اندک و تعهدات پرداخت هزینه بیشتر در مراقبت‌های بهداشتی، بازنشستگی و مزایای دیگر یک نگرانی عمده برای کشورهای پیشرفته صنعتی است.
- تغییرات در اقتصاد:
اقتصادی با سهم قابل توجهی از سالمندان و بازنشستگان، تقاضای متفاوتی نسبت به اقتصادی با نرخ تولد بالاتر و جمعیت در سن کارِ بیشتر دارد. برای مثال، جمعیت‌هایی که به سرعت پیر می‌شوند، تمایل بیشتری به خدمات مراقبت‌های بهداشتی و خانه‌های سالمندان دارند. اگرچه‌این لزوما منفی نیست، اما ممکن است اقتصادها در انتقال به بازارهایی که به طور فزایندهای توسط کالاها و خدمات مرتبط با افراد مسن‌تر هدایت می‌شوند، با چالش‌هایی مواجه شوند. از آنجایی که اقتصادهای پیشرفته طی 15 سال آینده پیرتر می‌شوند، باید دید که آیا مهاجرت خلأهای موجود در بخش‌هایی که به دلیل پیری جمعیت به‌جا مانده را پر می‌کند یا اینکه اقتصادهای گسترده‌تر باید خود را با تغییرات جمعیتی تطبیق‌‌دهند.[4]
پی نوشت:
[1]. investopedia.
[2]. https://www.investopedia.com.
[3]. براکت‌های مالیاتی بخشی از سیستم مالیاتی مترقی است که در اکثر اقتصادهای توسعه یافته استفاده می‌شود.
[4]. Global Economic Issues of an Aging Population، https://b2n.ir/ininvesto.global.