دفاع هشت ساله مقدس در برابر نیروهای متجاوز بیگانه یکی از رخدادهای مهم و عبرت‌آموز تاریخ پر فراز و نشیب ایران است. این دفاع با تمام سختی‌ها و ویرانی‌ها اما دستاوردهای بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران به دنبال داشته است.
دفاع مقدس یکی از بزرگترین حوادث تاریخ جمهوری اسلامی ایران است. دفاعی که در آن زیبایی‌هایی از جنس عزت و کرامت، جهاد و شهادت، امتحان و آزمایش، پیروزی و سربلندی، عبودیت و بندگی، بصیرت و معرفت، صبر و ایستادگی در آن ظهور و بروز پیدا کرد. شکل‌گیری بسیج مردمی یکی از مهمترین دستاوردهای دفاع مقدس بود. نهاد بسیجی که توانست در جنگ بیشترین خدمات سخت افزاری و نرم افزاری را ارائه دهد.
این دفاع که حاصل رشادت‌های نیروهای مردمی و بسیج بود به قدری دارای اهمیت بوده که صاحب‌نظران زیادی از شرق و غرب عالم درباره آن گفتگو و تحلیل کرده‌اند اما با این حال ابعاد، لایه‌ها و زوایای زیادی از آن تاکنون پرده برداری نشده است. به نظر می‌رسد تنها نگاه جامعی که به این مقوله شده است، نگاه مقام معظم رهبری است که تا حدودی از این زوایای معرفتی پرده برداشته و بخشی از آن را پیش و روی ملت و آزادی خواهان جهان قرار داده است.
در اندیشه تبیینی مقام معظم رهبری، جنگ و دفاع هشت ساله مقدس، موهبتی الهی بود که تقویت روحیه انقلابی، بقای انقلاب، حفظ استقلال کشور، حفظ هویت ایران اسلامی، قوی نمودن جمهوری اسلامی، پیروزی بر قدرت‌های نظامی دنیا، خواری و بی‌آبرو کردن دشمن، تبلور معجزات الهی، اهتزاز پرچم اسلام، آزمونی برای بروز استعدادها، رواج فرهنگ شهادت طلبی و ایستادگی، زمینه‌ساز پیشرفت ایران اسلامی، تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها و نهادینه شدن فرهنگ "ما می‌توانیم" را به دنبال داشت.[1]
این نگاه ذوابعاد به جنگ تحمیلی زوایای پنهانی از این دفاع مقدس را آشکار می‌کند که می‌تواند درس‌های بزرگی برای ملت و مردم به ویژه جوانان به دنبال داشته باشد. درس‌هایی که جامعه امروز ما بیش از هر زمان دیگری به آنها نیازمند است. درس‌هایی که جنس آن خودباوری، ولایت‌مداری، بصیرت، صبر و ایستادگی، شجاعت و نهراسیدن از دشمن، توکل به خدا و چنگ زدن به ریسمان قدرتمند الهی است.
در ادامه به سه مورد از این دستاوردهای حیاتی و اساسی دفاع هشت ساله مقدس از نگاه مقام معظم رهبری می‌پردازیم:
1. بقای انقلاب، حفظ و تقویت روحیه انقلابی
مقام معظم رهبری معتقد است خون شهیدان بقای این انقلاب را تضمین کرده است. ایشان می‌فرماید: «باور عمیق قلبی این بنده‌ی حقیر این است که ما امروز همه‌مان بر سر سفره‌ی شهدا نشسته‌ایم. بقای این انقلاب به خاطر خون شهیدان است... شهادت است که پای ماندگاری و پایداری و بقاء ارزش‌ها را امضاء می‌کند ... بزرگترین اجری که در این دنیا به شهید داده می‌شود، بقاء و استحکام آن حقیقتی است که شهید جان خود را برای آن حقیقت فدا کرده است. خدای متعال آن حقیقت را به برکت خون شهید حفظ می‌کند».[2]
در اندیشه تبیینی مقام معظم رهبری نه تنها جنگ تحمیلی بقای انقلاب و اسلام را تضمین کرد بلکه روحیه‌ی انقلاب و حرکت در نسل جوان و جامعه‌ی اسلامی را حفظ و تقویت کرد. ایشان در این‌باره می‌فرماید: « یکی از بزرگترین فوائد این جنگ هشت ساله و دفاع هشت‌ساله، حفظ و تقویت روحیه‌ی انقلاب و حرکت، در نسل جوان ما و در جامعه‌ی ما بود. اگرچنانچه این حرکت جهادی و فداکارانه به وجود نمی‌آمد، روحیه‌ی انقلابی در آن اوایل که هنوز عمق زیادی هم پیدا نکرده بود، در معرض تطاول قرار می‌گرفت. بله، امام بزرگوار حضور داشت و شخصیّت ایشان یک شخصیّتی بود که خیلی از چیزها را تضمین می‌کرد؛ لکن خطرات، خطرات سنگینی بود؛ روحیه‌ی انقلابی قطعاً در معرض تهدید قرار می‌گرفت. انقلاب با حضور در صحنه‌ی دفاع مقدّس، ماندگار شد»[3]
2. خودباوری و توانستن
در نگاه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر انقلاب اسلامی دفاع مقدس توانست اندیشه "ما می‌توانیم" را در بین ملت و مردم زنده کند و آنها را به خودباوری برساند. ایشان در این باره می‌فرماید:
«... قصدشان این بود که کاری کنند که نظام اسلامی احساس کند که قادر بر مقابله‌ی با این دشمنان نیست؛ می‌خواستند کاری کنند که جمهوری اسلامی را به‌عنوان یک مجموعه‌ی ضعیف و ناتوان معرفی کنند ... سعی می‌کردند به ما مردم ایران - ما مؤمنین به آیات کریمه‌ی الهی - بباورانند که شما نمی‌توانید در مقابل قدرت‌های مادی دنیا بایستید؛ می‌خواستند این را به ما بباورانند... آنها خواستند این احساس را در دوران جنگ تحمیلی در دل ایرانیان به‌وجود بیاورند، اما قضیه به‌عکس شد. جنگ تحمیلی - یعنی دفاع مقدس ملت ایران - نشان داد که یک ملت در سایه‌ی اتحاد، در سایه‌ی ایمان به خدا، در سایه‌ی حسن ظن به خدای متعال و اعتقاد به صدق وعده‌ی الهی، می‌تواند از همه‌ی گذرگاه‌های دشوار عبور کند و می‌تواند در مقابل دشمنان بایستد و می‌تواند دشمن را وادار به هزیمت و عقب‌نشینی کند ... »[4]
این نگاه نشان می‌دهد اولِ شکست یک ملت آن‌وقتی است که آن ملت معتقد بشود که نمی‌تواند کاری انجام بدهد، در این صورت است که آن ملت از خودباوری به خودباختگی و سرافکندگی می‌رسد. پس خودباوری در جنگ سبب شد تا از جوان ایرانی شخصیتی فعال، خلاق و امیدوار بسازد و وی را در برخورد با مشکلات و گرفتاریها از یأس و ناامیدی رهایی بخشد.
3. حفظ پرچم اسلام، استقلالیت و هویت ایران اسلامی
از مهمترین دستاودهای دفاع مقدس زبونی دشمن و حفظ پرچم اسلام، استقلالیت و هویت ایران اسلامی بوده است. رهبر معظم انقلاب در این باره می‌فرماید: « در جنگ تحمیلی، ما این همه شهید دادیم، این همه جانباز دادیم، این همه خانواده داغدار شدند. این، بهای بزرگی است؛ اما در مقابل، چه؟ در مقابل، استقلال کشور، پرچم اسلام، هویت ایران اسلامی را در مقابل آن طوفان عظیم حفظ کردیم ... همه آمدند پشت سر صدام. آمریکا آمد، شوروىِ آن روز آمد، ناتو آمد، کشورهای مرتجع و وابسته‌ی به استکبار آمدند؛ پول دادند، اطلاعات دادند، نقشه دادند، تبلیغات کردند. این جبهه‌ی عظیم آمده بود تا ایران بزرگ، ایران رشید و شجاع، ایران مؤمن را بکلی در هم بپیچد ... ملت ما ایستاد، امام بزرگوار ایستاد. البته جان‌های عزیزی را دادیم، شهیدان بزرگی را دادیم، جوانهای محبوبی را فدا کردیم؛ اما این بهای گزافی در مقابل آن دستاورد نبود»[5]
پی‌نوشت:
[1]. دستاوردهای ایران اسلامی در دفاع مقدس، https://b2n.ir/e53575.
[2] بیانات در مراسم مشترک نیروهای مسلح کرمانشاه، ۱۳۹۰/۰۷/۲۱.
[3]. بیانات در مراسم شب خاطره دفاع مقدس، ۱۳۹۶/۰۳/۰۳.
[4]. بیانات در یادمان شهدای شرق کارون، 1393/01/06.
[5]. بیانات در دیدار مردم قم به مناسبت قیام نوزدهم دی، ۱۳۸۷/۱۰/۱۹.