از منظر قرآن و نهجالبلاغه، بسیجی با تکیه بر خدا، نترسیدن از قدرتهای غیرخدایی و همراهی با قرآن، همواره در راه دفاع از ارزشهای الهی در حال جهاد است.
بسیج در لغت به معنای «آماده گردیدن» و «آمادگی» آمده است[1] و بسیج و بسیجی از عناوین مقدسی است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی بر افرادی خاص صدق میکند. ذکر این نکته لازم است که پیدایش نیروی بسیجی به شكل نظامی، این نیرو را محصور در این عرصه نمیکند، بلکه تعبیر بسیجی برای فردی به کار میرود که خود را خدمتگزار اهداف انقلاب و آرمانهای اسلامی میداند.[2]
با توجه به این تعاریف، رسالت یک بسیجی این است که از هویت ملی و دینی پاسداری کند. بسیج، یعنی حضور در میدانهایی که نظام اسلامی وظیفه انسانی و الهی و نیازهای کشور، حضور او را در آن میدانها لازم میداند و او را به آنها فرا میخواند.[3] به تعبیر دیگر بسیجی یعنی کسی که در خدمت دین حق است، آمادهی نبرد با دشمنان اسلام است. بسیجیان در جبهه حق چنان جهاد کردند که امام خمینی رحمهالله علیه فرمودند: «بسيج لشكر مخلص خداست».[4]
البته در برخی از تعابیر مقام معظم رهبری، بسیجی دامنه وسیعتری دارد و میتواند شامل هرکسی که در خدمت نظام اسلامی باشد، بشود؛ «بسیجی، هر یک از آحاد ملت است که در هرجایی که به حضور او نیاز هست، آماده باشد».[5]
با توجه به تعریف و رسالتی که بسیجی دارد، شایسته است به مؤلفههای یک بسیجی در ترازوی آیات و روایات پرداخته شود. وقتی به متون دینی مراجعه میکنیم، مییابیم که صفاتی برای مؤمنین واقعی برشمردهاند؛ مؤمنینی که درصدد دفاع از حق هستند و با توجه به اینکه بسیجی نیز مؤمنی واقعی بوده که هدفش دفاع از اسلام است، برشمردن این ویژگیها برای مؤمنین، در واقع بیان خصیصههای یک بسیجی واقعی نیز هست. در این نوشتار به یک ویژگی قرآنی و دیگری از نهجالبلاغه اشاره میکنیم:
1. تکیهگاه فقط خدا
مجاهدان جبهه حق بر حقتعالی تکیه دارند. در نگاه آنان، تمام قدرتهای دنیوی در برابر قدرت الهی ناچیزند. از نظر بسیجیان، قدرتمندترین قدرتهای دنیا، ضعیفاند. بهعنوان نمونه امام خمینی رحمهالله علیه زمانی كه تمام قدرتهای بزرگ در مقابل انقلاب ایران موضع گرفته بودند و هنوز ارتش، سپاه و بسیج منظمی شكل نگرفته بود، با صلابت و قدرت فرمودند: «امریكا هیچ غلطی نمیتواند بكند».[6]
این مؤمنان بسیجی تکیهگاهشان خداست و دائم متوجه اویند و پیروزی را از ساحت او طلب میکنند: «رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَ ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِین»؛[7] «پروردگارا! بر ما صبر و شکیبایی فروریز و گامهایمان را استوار ساز و ما را بر گروه کافران پیروز گردان». البته این بدان معنا نیست که تلاش نکنند، آنان با خلوص نیت در راه او مجاهدت میورزند و باور دارند که اگر به یاری دین خدا بروند، خداوند یاور آنهاست: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ...»؛[8] «ای مؤمنان! اگر خدا را یاری کنید، خدا هم شما را یاری میکند» و از طرفی باور دارند که خداوند به تمام وعدههایش عمل میکند: «إِنَّ اللّهَ لاَ یُخْلِفُ الْمِیعَاد»؛[9] و نصرت از سوی خدا، قطعی است و حتی در مواردی که به ظاهر شکستخوردهاند، نیز تکیه بر تدبیر او دارند و آن را خیر میدانند: «وَ عَسَی أنْ تَکْرَهُوا شَیئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَکُم»؛[10] «و بسا چیزی را خوش ندارید و آن برای شما خیر است».
2. رفاقت با قرآن
بسیجی واقعی کسی است که حق پذیر است و انس و الفت با کتاب الهی دارد. امیرالمؤمنین علی علیهالسلام در نهجالبلاغه درباره مجاهدان و بسیجیان صدر اسلام در بیانی نورانی میفرماید: «أَيْنَ الْقَوْمُ الَّذِينَ دُعُوا إِلَى الْإِسْلَامِ فَقَبِلُوهُ وَ قَرَءُوا الْقُرْآنَ فَأَحْكَمُوهُ...»؛[11] «كجايند آنان كه به اسلام دعوت شدند و آن را پذيرفتند، قرآن خواندند و با استقامت به آن عمل كردند». بسیجیان بر اساس فرمایش علوی، افرادی هستند که با قرآن انس و در آن تفکر و تدبر داشته و بدان عمل میکنند. در عصر ما نیز بسیجی باید اینگونه باشد و قرآن و اهلبیت علیهمالسلام، چراغ راه او در دفاع از اسلام و انقلاب باشد.
بنابراین بسیجی باید در راه دفاع از ارزشهای دینی، با تکیه بر خدا و همراهی با قرآن جهاد کند.
پینوشت:
[1] دهخدا، ذیل واژه «بسیج».
[2]. بیانات رهبری در جمع نیروهای بسیجی، 21/8/1380.
[3]. همان.
[4]. صحیفه نور، تنظيم و نشر آثار امام خمينى، ج21، ص194.
[5]. بیانات رهبری در جمع نیروهای بسیجی، 21/8/1380.
[6]. صحیفه نور، همان، ج10، ص515.
[7]. بقره(2):250.
[8]. محمد(47):7.
[9]. آلعمران(3):9.
[10]. بقره(2):216.
[11]. نهجالبلاغه (نسخه صبحی صالح)، خطبه121.