ساده‌زیستی در جامعه اسلامی نوعی ارزش شمرده می‌شود و همه افراد، خصوصاً مسئولین لازم است به این سبک‌زندگی ملزم باشند.
ساده‌زیستی به عنوان یک نوع سبک‌زندگی در اسلام سفارش شده است و از دنیاگروی و علاقه بیش از حد به دنیا و تعلقات آن نهی شده است. اگرچه ساده‌زیستی برای آحاد جامعه امری ارزشمند است؛ ولی برای مسئولین ضرورت دارد.
ساده‌زیستی نوعی ارزش
ساده‌زیستی در یک معنا نوعی ارزش و از مهم‌ترين مؤلفه‌هاى جامعه‌اسلامی محسوب می‌شود.[1] ساده‌زیستی از این ایدئولوژی منشأ می‌شود که زندگی آخرت و امورمعنوی در زندگی، اصل بوده و دنیا و زندگی مادی، ابزار رسیدن انسان به حیات حقیقی در آخرت شمرده می‌شود. لازمه نگاه ابزارگونه به حقیقت زندگی در دنیا، سبک زندگی زاهدانه است. به این معنا که در فکر و اندیشه و در زندگی عملی، به دنبال تجمل‌گرایی نباشیم.
ساده‌زیستی مذموم
اگرچه دلبسته بودن به دنیا مذموم است؛ ولی این به معنای ولنگاری و ژولیدگی و یا به معنای توزیع فقر در جامعه نیست. یکی از آموزه‌های اسلام رفع تبعیض و تقسیم عادلانه ثروت و فقرزدایی است. امام علی علیه‌السلام که خود در قله زهد و ساده‌زیستی بود، در سفارش خود به فرزندش می‌فرماید: «يَا بُنَيَّ، إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكَ الْفَقْرَ، فَاسْتَعِذْ بِاللهِ مِنْهُ، فَإِنَّ الْفَقْرَ مَنْقَصَةٌ لِلدِّينِ، مَدْهَشَةٌ لِلْعَقْلِ، دَاعِيَةٌ لِلْمَقْتِ»؛[2] «پسرم، همانا از فقر بر تو بیمناکم؛ پس از آن به خدا پناه ببر که فقر دین را زیان رساند، خرد را سرگردان کند و دشمنی پدید آرد».
ساده زیستی و فرهنگ هر جامعه
نکته مهمی که در ساده زیستی باید مورد توجه قرار گیرد، دلبسته نبودن به دنیا است و نمی‌توان به شرایط جامعه کنونی بی‌توجه بود؛ مثلاً زمانی مردم با چهارپا جابه‌جا می‌شدند، در زمان کنونی بدین شکل نیست؛ ازاین‌رو اتومبیل سوارشدن با ساده زیستی منافات ندارد. حاصل اینکه در ساده زیستی باید محیط اجتماعی اطراف در نظر گرفته شود. چنانچه امام صادق بر خلاف امام علی علیهماالسلام که لباس خشن و وصله دار می‌پوشیدند، به دلیل تفاوت وضعیت اجتماعی، از لباس نو استفاده می‌کردند.[3]
ضرورت ساده‌زیستی مسئولین
سیره ائمه معصوم بر این بوده است که مسئولین(کسانی که عهده‌دار امور مردم هستند) باید ساده‌زیست بوده و از تجمل‌گرایی برحذر باشند. امیرالمومنین عليه‌السلام می‌فرماید: «اِنَّ اللّهَ تَعَالى فَرَضَ عَلَى اءئَّمَّةِ الْعَدْلِ اَنْ يُقَدِّرُوا اءَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ كَيْلاَ يَتَبَيِّغَ بِالْفَقِيرِ فَقْرُهُ»؛[4] «خداوند بر پیشوایان دادگر واجب فرموده، خود را با مردم ناتوان برابر نهند تا مستمندی تنگدست را به هیجان نیارد و به طغیان واندارد».
مقام‌معظم‌رهبری، می‌تواند یک الگوی کامل در نظام جمهوری اسلامی باشد که به معنای واقعی کلمه ساده‌زیستی را معنا کرده‌اند. دفترکار بدون زرق و برق، وجود زیلوهای قدیمی در محل کار و خانه، استفاده از همان لوازم قدیمی در خانه و ... تنها گوشه‌ای از سبک زندگی زاهدانه ایشان است.[5]
مسئول ساده‌زیست، رنج فقرا را حس می‌کند، محبت آنها را جلب می‌کند. موجب گسترش فرهنگ معنویت در جامعه می‌شود. ازاین‌رو لازم است تا هر مسئولی به ساده زیستی توجه ویژه داشته باشد.
پی‌نوشت:
[1]. نشریه معرفت، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، ج39، ص9.
[2]. دشتی، محمد، نهج البلاغة، ص366.
[3]. شیخ کلینی، الكافي، الاسلامية، ج1، ص411.
[4]. همان.
[5]. خبرگزاری تسنیم، https://b2n.ir/t67536.