علیرغم بیمهریها و فشارهای برای انحلال و نابودی حزبالله لبنان، این جنبش توانست علاوه بر عرصه نظامی و تأمین امنیت کشور لبنان، در عرصه اجتماعی و بسترسازی جمعیتی نیز بسیار قوی ظاهر شود که شاید کمتر کسی از این فعالیتها اطلاع داشته باشد.
کشور لبنان بهخاطر موقعیت جغرافیایی خاص در منطقه مدیترانه و تاریخ غنی و تنوع دینی، نژادی و فرهنگی خود، به «عروس خاورمیانه» معروف است، اما عدم سیاستگذاری مناسب مسئولین و کارشکنیها، عدم برنامهریزی برای استفاده از موقعیت خاص این کشور و ظرفیت عظیم بالقوه آن، انفجار عظیم بندر بیروت و...، لبنان را در بحران اقتصادی عجیبی فرو برد. [1]
در این مقاله، به نقش حزبالله لبنان در تلاش برای بسترسازی مناسب جمعیتی و رفع محرومیت، علیرغم امکانات محدود میپردازیم .
جنبش حزبالله لبنان، علیرغم بیمهریها و فشارهای بعضی مسئولین این کشور برای انحلال و نابودی آن، در همراهی با غربیها و بعضی کشورهای عربی، توانست با بهرهبرداری شایسته از کمترین امکانات موجود و اتخاذ تدابیر خردمندانه و تاکتیکهای سیاسی و اجتماعی مناسب، تبدیل به یک جنبش تأثیرگذار در داخل و خارج از لبنان شود که علاوه بر عرصه نظامی و تأمین امنیت کشور لبنان در مقابل تهدیدات خارجی خصوصاً رژیم غاصب صهیونیستی، در عرصه اجتماعی و بسترسازی جمعیتی نیز بسیار قوی ظاهر شود. شاید کمتر کسی از این فعالیتها اطلاع داشته باشد.
در حقیقت، هوشمندی و کارآمدی در تلفیق سه گزینه نظامی، سیاسی و اجتماعی، ارتباط سازنده با طوایف و فرقههای مختلف و کمک به آنها، بدون درنظرگرفتن نوع مذهب، توجه به کیفیت در رفع محرومیتزدایی، تلاش همهجانبه برای کمک به دولت و رفع مشکلات و...، باعث مقبولیت اجتماعی و مشروعیت سیاسی و نفوذ این جنبش، نهتنها در لبنان بلکه در منطقه غرب آسیا شد؛ تا جایی که قدرتهای بینالمللی برای حل بحرانهای منطقه غرب آسیا و پایاندادن به آتش فتنه غرب آسیا، نیازمند راهحل از جنبش حزبالله لبناناند.
مشروعیت اجتماعی این حزب باعث میشود تا شهروندان جامعه، نسبت به پذیرفتن برنامهها و اقدامات دولت و حکومت قانع شوند. این جنبش، در کمک به دولت و تلاش برای حل مشکلات لبنان، از هیچ اقدامی فروگذار نکرده است؛ البته انتقاد حزبالله لبنان نسبت به دولت این کشور بهخاطر سه سال پیاپی، ناکارآمدی اداری و عقبماندگی مناطق محروم، پابرجاست.
حزبالله لبنان، نهتنها در عرصه نظامی بلکه در عرصه خدمات اجتماعی نیز به همان اندازۀ عرصه نظامی، برای مردم این کشور شهرت و محبوبیت خاصی دارد. مردم لبنان میدانند که دیگر طوایف چون مسیحیت، اهلسنت، دروزی و...، برخلاف حزبالله، از حمایت مادی و معنوی گستردهای برخوردارند، اما هیچکدام از آنها بهاندازه حزبالله، اقدام به خدمترسانی به مردم لبنان نمیکنند.
برخی از فعالیتهای حزبالله عبارتاند از:
1. احداث مؤسسه جهاد سازندگی برای بازسازی خرابیهای ناشی از تجاوزات اسرائیل و بلایای طبیعی؛
2. جمعآوری زبالههای شهری حومه جنوب بیروت در سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۱م؛
3. تأمین آب آشامیدنی حاشیۀ جنوبی بیروت؛
4. فعالیتهای کشاورزی؛
5. احداث جمعیت اسلامی بهداشت و مراکز درمانی و بیمارستانی متعدد؛
6. تأسیس بنیاد شهید برای ارائه خدمات به خانوادههای شهدا؛
7. تأسیس کمیتۀ امداد خیریه اسلامی برای حمایت از محرومان؛
8. احداث داروخانههای متعدد؛
9. احداث خدمات بهداشتی، با کیفیت بیشتر و ارزانتر نسبت به فعالیتهای ارگانهای دولتی؛
10. ارائه خدمات آموزشی و کمکآموزشی به دانشآموزان، با کیفیت بیشتر و ارزانتر نسبت به فعالیتهای ارگانهای دولتی: [3]
تحصیل در مدارس حزبالله لبنان، نسبت به مدارس دیگر، بسیار مقرونبهصرفهتر است و به نیازمندان، بدون دخیل داشتن مسائل قومی و مذهبی، کمکهزینه تحصیلی پرداخت میشود.
در این آموزشها، به زبان عربی و دروس اسلامی، با کیفیت بالا تأکید ویژه میشود؛ لذا خانوادههای غیرشیعه هم ترجیح میدهند تا فرزندان خود را بهدلیل هزینه بسیار کم و سطح آموزش بالا به مدارس حزبالله لبنان بفرستند.
در واقع، اقدامات و خدمات اجتماعی حزبالله لبنان به مردم این کشور، از کمیت و کیفیت بهتری نسبت به طوایف دیگر برخوردار است. [4]
حال، بهتر میتوان فهمید چرا حزبالله لبنان، حتی در دل جمعیت مسیحی این کشور، از محبوبیت خاصی برخوردار است.
پینوشت:
1. ویکیپدیا: لبنان، https://b2n.ir/wiki.lebanon.
2. کارآمدی حزبالله لبنان در دستیابی به مقبولیت اجتماعی و مشروعیت سیاسی، جلال درخشه، علیرضا بیگی، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره چهارم زمستان ۹۵، صفحه ۳۳ الی ۵۹.
3. ویکیشیعه: حزبالله لبنان، https://b2n.ir/wikishia2.
4. کارآمدی حزبالله لبنان در دستیابی به مقبولیت اجتماعی و مشروعیت سیاسی، جلال درخشه، علیرضا بیگی، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال ششم، شماره چهارم زمستان ۹۵، صفحه ۳۳ الی ۵۹.