ارتباط بین اعمال و نیات انسان، با اتفاقاتی که در دنیا و آخرت بر سر انسان می‌آید، امری قطعی است، اما تشخیص چگونگی این ارتباط برای عقل بشر مقدور نیست و تنها راه تشخیص، مراجعه به قرآن و روایات اهل بیت علیهم‌السلام می‌باشد، که در آن‌ها اشاره‌ای به رابطه خشکسالی و بی‌حجابی نشده است.
خشکسالی و بی‌حجابی | خداوند مالک حقیقی و خالق تمام جهان هستی است، او بر هستی حاکمیت مطلق دارد و دارای ربوبیت تکوینی و تشریعی است؛ یعنی هم صاحب اختیار و ایجاد کننده نظم شگفت مخلوقات است و هم او حق دستوردادن و تکلیف کردن برای موجودات دارای اختیار دارد. هستی انسان منحصر در زندگی این جهان نیست و انسان دارای ابعاد پنهان دیگری است و زندگی او در جهان آخرت ادامه می‌یابد. بین رفتارها و نیت‌های انسان با سرنوشت او در دنیا و آخرت نیز ارتباط وجود دارد، به این صورت که اطاعت از قوانین الهی، موجب سعادت ابدی و نهایی می‌شود و سرپیچی از دستورات خداوند، انسان را به ورطه هلاکت و نابودی می‌کشاند.
این مطالب از مسلمات دین اسلام است و تمام مسلمانان اعم از شیعیان و اهل‌سنت به آن‌ها باور دارند. با این مقدمه به سراغ مسئله خشکسالی و حجاب می‌رویم، مطلبی که هر از گاهی با عناوین مختلف طرح می‌شود و تنش‌هایی را در فضای سیاسی، فکری و اجتماعی کشورمان ایجاد می‌کند.
چگونگی ارتباط بین اعمال و نتایج در آخرت
اصل ارتباط بین اعمال ما و آنچه در دنیا و آخرت بر ما می‌گذرد قطعی است، اما این ارتباط چگونه است؟ کدام گناه، اثر آخرتی بیشتر و کدام گناه اثر دنیایی بیشتر دارد؟ واقعیت این است که نمی‌دانیم، کدام گناه، کدام اثر را دارد؟ حقیقتاً بشر عادی به این موارد علم و آگاهی ندارد. اساساً یکی از دلایل ضرورت وجود راهنمایان الهی و دین همین مسئله است.[1] از آنجا که ما به روابط کارهایمان با عاقبتمان آگاه نیستیم و عقل بشر عادی از کشف این روابط عاجز است، از این رو نیاز به وجود راهنما و دین برای آگاهی به این گونه مسائل داریم.
به‌راستی اگر دین و راهنمایی‌های آن نبود، چگونه می‌فهمیدیم نماز با این کیفیت خاص، برای رسیدن به سعادت ابدی ضروری و واجب است، اما قنوت نماز برای رسیدن به خوشبختی ضروری نیست؟! دین همان راه سعادت است که بیان می‌کند کدام عمل باید در اولویت باشد و اثر عظیم‌تری دارد، عموماً توجه دین به آثار اخروی است که ماندگار و جاودان است.
چگونگی ارتباط بین اعمال و نتایج دنیایی
درباره آثار دنیایی نیز کم و بیش به صورت کلی و گاه موارد جزئی مطالبی در دین آمده است. برای مثال اعمالی که بلا و مصیبت را دور می‌کنند،[2] اعمالی که موجب طول عمر می‌شوند[3] و مانند این‌ها. برای مثال در روایات، دروغ‌گویی حاکمان[4] و کم فروشی[5] از عوامل عدم نزول برکات آسمانی و خشکی زمین معرفی شده است، یا در نقلی از کثرت زنا به عنوان عامل زیاد شدن بلای زلزله یاد شده است.[6] علم و آگاهی به این موارد اختصاص به امامان معصوم علیهم‌السلام دارد و اینگونه نیست که ما بتوانیم دل‌بخواهی یا از روی حدس و گمان، برای گناهان آثار دنیایی خاص و ویژه‌ای را معرفی کنیم. درباره فهم روایاتی نیز که عواملی را برای بلاهای دنیایی ذکر کرده‌اند توجه به چند نکته ضروری است:
1. معرفی یک عامل برای یک بلا و مصیبت به معنای این نیست که تنها عامل همین است. ممکن است مصیبتی با توجه به عوامل مختلف رخ بدهد، آنچه از روایات مستند و قابل اتکاء برداشت می‌شود، تأثیر گناه خاص در مشکلاتی خاص است.
2. رابطه بین گناه و مصیبت به معنای این نیست که ما بتوانیم نتیجه‌گیری قطعی درباره عکس آن داشته باشیم. برای مثال اگر در روایتی آمده باشد که زنا موجب زلزله است، نمی‌توان از آن نتیجه گرفت که هر زلزله زده‌ای زناکار است! دلیل هم همان عدم انحصاری بودن عامل بلایا است، ممکن است بلایی دنیایی اساساً با حکمت امتحان الهی نازل شده باشد یا اگر بر اثر گناه بوده، گناه دیگری در آن دخیل بوده است.
3. هر نعمت دنیایی نشان دهنده، بندگی افراد یا اقوام نیست. همان‌گونه که درباره بلاها هر عذابی را نمی‌توان به گناه نسبت داد، درباره نعمت‌های ظاهری دنیایی نیز نمی‌توان رضایت پروردگار را نتیجه گرفت. چه بسا نعمتی ظاهری مقدمه غفلت و تباهی و خودش گونه‌ای مجازات باشد. «آب طلب نکرده همیشه مراد نیست *** گاهی بهانه‌ای است که قربانی‌ات کنند».[7]
4. گاهی بلا و مصیبت، نه امتحان است و نه مجازات، بلکه مقدمه آماده شدن انسان‌ها و توجه آن‌ها به واقعه‌ای عظیم است. در برخی روایات از خشکسالی و دیگر بلایا به عنوان علایم ظهور نام برده شده است.
ارتباط بی‌حجابی به نباریدن باران، مطلبی است که عقل بشر به آن راه ندارد و در این مطالب باید به وحی و روایت مراجعه کرد. در متون مقدس چیزی که بتواند ارتباط قطعی بین گناه بی‌حجابی و خشکسالی را ثابت کند، یافت نمی‌شود، اما به طور کلی می‌دانیم که نافرمانی خداوند در شقاوت و بدبختی دنیا و آخرت انسان‌ها مؤثر است.
پی‌نوشت:
[1]. موسسه امام خمینی(ره)، انسان شناسی فلسفی، ضرورت وجود معرفت فراعادی: https://b2n.ir/m49420.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب، الکافی، دارالكتب الإسلامية، 1403ق، ج4، ص5.
[3]. همان.
[4]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، دارالثقافه، 1414ق، ج1، ص79.
[5]. شیخ صدوق، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، دار الشریف الرضی، 1406ق، ج1، ص252.
[6]. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسایل الشیعه، الاسلامیه، بیتا، ج11، ص514
[7]. آیات غمزه، فاضل نظری: https://b2n.ir/m28785.