قوانین اسلام پیرامون خانواده و طلاق همچون سایر احکام اسلام، برخاسته از شرایط حقیقی است. به همین‌سان حکم آسمانی اختیار طلاق نیز بر اساس ویژگی‌ها و کارکردهای اعضای خانواده تنظیم شده است.
خانواده از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی است. نهادی که خداوند آن را موجب آرامش همسران و بستری مناسب برای رشد آنان دانسته است: «از نشانههاى خداوند اين است كه همسرانى از جنس خود شما براى شما آفريد تا در كنار آن‌ها آرامش يابيد».[1]
خانواده کارکردهای متعددی دارد؛ تأمین نیازهای روحی و جسمی همسران، تولید نسل و تربیت فرزندان تنها بخشی از کارکردهای این نهاد مهم است .
طبیعی است که اگر خانواده با مشکل مواجه شود، نمی‌تواند وظایف خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه اعضای آن دچار آسیب‌های فراوانی می‌شوند. از این رو ائمه علیهم‌السلام در مورد انتخاب همسر و رابطه اعضای این مجموعه دستوراتی صادر کرده‌اند تا از طریق انجام آن تنش‌های ممکن به حداقل کاهش یابد.
با این حال گاهی مشکلات به حدی می‌رسد که ادامه زندگی خانوادگی موجب آسیب بیشتر افراد خانواده می‌شود. شریعت حکیمانه اسلام، طلاق را راهکاری برای برون رفت از این وضعیت قرار داده است. راهکاری که در برخی دیگر از ادیان وجود ندارد.
حکیمانه بودن قوانین اسلام موجب می‌شود که قانون طلاق نیز به گونه‌ای وضع شود که کمترین آسیب ممکن را برای اعضای خانواده داشته باشد. این قوانین بر اساس شرایط روحی و جسمی زن و مرد، کارکردهای اجتماعی هر یک از آنان و شرایط خانوده وضع شده است.
از جمله این قوانین، اختیار طلاق به طور معمول در دست مرد است. این قانون از خداوند حکیم و عادل و مطابق با بیشترین صلاح ممکن صادر شده است و پشتوانه محکمی دارد.
یکی از دلایل این قانون را می‌توان وجود احساسات قوی در زنان دانست. به طور معمول بانوان دارای احساسات و عواطف بیشتری هستند. این ویژگی در تصمیمات آنان نیز بروز می‌یابد. همه ما دیده‌ایم که معمولاً دختران زودتر از پسران ناراحت می‌شوند، زودتر قهر می‌کنند و دیرتر فراموش می‌کنند.
تصور کنید اختیار طلاق به دست زنان باشد. با توجه به این ویژگی‌ها آیا طلاق‌ها به صورت معناداری افزایش نمی‌یابد؟
این مسئله در کنار اهمیت ثبات در زندگی خانوادگی و کارکرد آرامش‌بخشی خانواده یکی از وجوه این حکم آسمانی است.
البته خداوند متعال به دلیل علم بی‌پایانش شرایط خاص را نیز در نظر گرفته است. از این رو زن می‌تواند در هنگام ازدواج شرط کند که اگر مرد از مسیر صحیح زندگی خانوادگی منحرف شد، به عنوان مثال اگر به دام اعتیاد یا مسائل غیر اخلاقی و ... افتاد، اختیار طلاق را در دست گیرد. مراجعه به حاکم شرعی از دیگر راهکارهایی است که اسلام برای رهایی زنان از شرایط بد خانوادگی در نظر گرفته است.
حاصل آنکه با توجه به اهمیت نقش و کارکردهای خانوده و همچنین ویژگی‌های مختلف زن و مرد و بسیاری از مصالح دیگر که ممکن است بر ما پوشیده باشد، قانون حکیمانه و آسمانی طلاق صحیح و راه‌گشاست.
پی‌نوشت:
[1]. روم: 21.