فیلمهای مربوط به دفاع مقدس همیشه با چالش تکرار و عدم خلاقیت مواجهند. در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر اما "شماره ۱۰" با رویکردی متفاوت به نمایش درآمد. از جمله شاخصهای خوب فیلم "شماره ۱۰" روایت حادثهای واقعی برای مخاطب است. استفاده از خاطره تنها کسی که موفق به فرار از زندان های رژیم بعث شد، به خودی خود دارای ویژگی های جذاب و دراماتیک جهت پرداخت است.
بهرهبرداری از رمانهای خاطره گونه بازماندگان جنگ، حلقه مفقوده سینمای دفاع مقدس است. پشتوانه حقیقی این آثار خود یک امتیاز جهت نگارش فیلمنامهای باورپذیر است. موضوعی که نبود آن این روزها و بخصوص در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر به شدت حس میشود.
نبود قهرمانِ باانگیزه که هدفی مشخص دارد و کنشهای او را مخاطب با تمام وجود خود لمس میکند، گمشده همیشگی سینمای ماست که امسال "شماره ۱۰" آن را برای ما یافته است.
از جمله شاخصههای دیگر این فیلم پرداختن به موضوع اسرا و زندانیان زمان جنگ است. وجود یک زندان واقعی و در عین حال سینمایی و شخصیتهای باورپذیر و نه تیپیکال، از نقاط متمایز این اثر با دیگر آثار هم موضوع خود است.
سکانسهای آغازین فیلم در صدد معرفی شخصیت اصلی فیلم میباشند در لحظات ابتدایی فیلم مخاطب بر این باور است که این اشتیاق به فرار از سوی شخصیت اصلی فیلم، بوی ترس میدهد اما در ادامه متوجه میشوند این اشتیاق به رفتن در شخصیت اصلی، برای انجام ماموریتی مهم است؛ که این باورپذیری با بازی خوب و مسلط مجید صالحی برای مخاطبین باور پذیرتر شد. استفاده خوب از حالات صورت، اجزای بدن و سایر مهارتهایی فنی که در فیلم خواهید دید، باعث حفظ راکورد شخصیت شده است. عدم استفاده از حرکات اضافه، این کاراکتر را از فرو رفتن در تیپهای قهرمان، که در دهه شصت سینمای دفاع مقدس به وفور یافت میشد، باز میداشت.
در خصوص زندان و زندانبانان بعثی نیز، این فیلم مانند سایر فیلمها عمل نکرد. تجهیزات شکنجه اسرا و استفاده از شکنجههای به شدت عذاب آور که در سایر فیلمهای دفاع مقدس به چشم نیامده بود از خصوصیات این فیلم است.
از نکات حائز اهمیت دیگر این فیلم میتوان به وجود شخصیتهای گروه منافقین اشاره کرد. برخی نیز معتقدند نیمه دوم فیلم که از حضور منافقین به بعد است تازه فیلم آغاز میشود؛ که به گستردگی خباثت و فعالیتهای این گروهک خائن و منافق به خوبی پرداخته شد. کار تشکیلاتی منسجم، استفاده از زنان در عملیاتهای گوناگون، نفوذ در تشکیلات رژیم بعث، استفاده از رانتهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی ایران و رژیم بعث جهت پیشبرد اهداف سازمان منافقین، به خوبی در این فیلم به نمایش گذاشته شد. بازی بهرنگ علوی در نقش سرکرده منافقین -دکتر بهجت- و سایر بازیگران به شدت به باورپذیری این خصوصیات برای مخاطب کمک کرده بود.
از نقاط ضعف این فیلم نیز میتوان به حفرههایی که درون فیلمنامه داشت اشاره کنیم. این فیلمنامه میتوانست پرو پیمان تر ابعاد واقعی زندانهای رژیم بعث و چالشهایی که رزمندگان اسلام با منافقین داشتند را به نمایش بگذارد.
استفاده بهتر از اتفاقات جنگی میتوانست باورپذیری این حادثه و این اتفاقات را در فیلم برای مخاطب آسان تر و بهتر کند. زندانیان و اسرا میتوانستند بهتر ترسیم شوند. در طول فیلم نشانی از روحیه رزمندگی در سایر اسرا نبود و بیشتر مخاطب حس میکرد که یک خوابگاه پسرانه است نه زندان اسرا.
الا ای حال وبا تمام اوصاف، به قطع میتوان گفت "شماره ۱۰" یکی از بهترین فیلمهای حاضر در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر امسال است امیدواریم سینمای دفاع مقدس در سالهای آینده مناسبتر متحولتر و از لحاظ فیلمنامه قابل دفاعتر از گذشته پا به عرصه سینما گذارده و بتوانند موفقیتهای درخشان دهه ۶۰ را برای مخاطبین به نمایش بگذارد.