قرآن با بیان این که اعمال صالح، گناهان را محو میکنند، امید را در زندگی انسان دو چندان میکند. بهترین مصداق عمل صالح نیز نماز است.
رحمت خداوند برترین امری است که یک انسان میتواند به آن امید ببندند و سعادت خود را در زیر سایه آن دنبال کند. رحمت الهی بهاندازهای وسیع بوده که امام صادق علیهالسلام دراینباره میفرماید: «إذا کانَ یَوْمُ الْقِیامَةِ نَشَرَ اللّهُ تَبارَک وَتَعالى رَحْمَتَهُ حَتّى یَطْمَعَ إبْلیسُ فى رَحْمَتِهِ»؛[1] «به هنگامیکه خداوند تبارکوتعالی در روز قیامت رحمتش را بگستراند، گستردگى رحمت به صورتى است که ابلیس در رحمت رحیمیّه حضرت او به طمع افتد» .
این رحمت الهی در انسان امید ایجاد میکند و او را نسبت به زندگی و آینده امیدوار میگرداند. از دیرباز این سوال مطرح بوده که کدام آیه قرآن امیدوارکنندهتر از بقیه آیات است؟!
امیرالمؤمنین علیهالسلام در ذیل روایتی مفصّل از اصحاب همین سوال را میپرسند و هرکدام از اصحاب آیهای را مطرح میکنند. آخرسر حضرت میفرماید: «از حبیبم رسول خدا صلیاللهعلیهوآله شنیدم که فرمودند: امیدوارکنندهترین آیه در قرآن این آیه شریفه است: «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذَّاکِرِینَ»؛[2] «و در دو طرف روز و نخستین ساعات شب نماز را برپا دار؛ زیرا خوبیها، بدیها را از میان میبرند. این ذکری برای ذکرکنندگان است»».[3]
وجه امیدبخشتر بودن این آیه نسبت به آیات دیگر شاید به این خاطر باشد که در آیات قبل خداوند گناهان را میآمرزد، در این آیه خدا میفرماید: نیکیها بدیها را زایل میکند و آثار معاصی و گناهان را از بین میبرند گویا فرد اصلاً گناهی مرتکب نشده است، این آیه تأثیر اعمال نیک را در از میان رفتن آثار اعمال بد و گناهان بیان میکند.
یکی از اعمالی که انسان با آن میتواند، رحمت الهی را جلب کرده و طبق آیه شریفه گناهانش از بین ببرد، نماز است که خود آیه شریفه نیز به این مسئله اشاره دارد.
مقام معظم رهبری بیان میکنند: «در آیهی شریفه، خداوند بیان میکند نماز را در دو سوی روز و پارههایی از شب بجا آورید؛ زیرا نیکیها میتواند بدیها را از بین ببرد. نماز نورانیتی دارد؛ تاریکیها را از بین میبرد، بدیها را از بین میبرد و اثر گناهان را از دل میزداید. انسان بالاخره ممکن است آلودگیهایی پیدا کند و دست و بالش به خطایی بند شود. اگر به نماز پایبند باشید، این نورانیت شما باقی خواهد ماند و گناه این فرصت را پیدا نمیکند که در جان شما نفوذ کند».[4]
درنتیجه اعمال نیک موجب محو شدن و پوشاندن گناهان میشوند و این کار در وجود انسان انگیزه و امیدی ایجاد میکند به سراغ کارهای نیک برود و به سراغ کارهای زشت نرود، بارزترین کار نیک، نمازهای شبانهروزی میباشد که در آیه به آن اشاره شده است، نماز علاوه بر اینکه آثار گناه را از بین میبرد خود عامل آرامش و امید نیز هست.
پینوشت:
[1]. علامه مجلسی، بحار الأنوار، موسسه الوفاء، ج7، ص287.
[2]. هود: 114.
[3]. علامه مجلسی، بحار الأنوار، موسسه الوفاء، ج 82 ، ص 220.
[4]. بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با جوانان در دومین روز از دهه فجر، 1377/11/13.