متغیرات زیادی در تعیین اولویت مسائل اجتماعی می‌تواند دخیل باشد، گاهی از سمت دشمن ذائقه‌ی مردم مدیریت شده و اذهان آنها به در مسیری مدنظر او مشغول می‌شود.
یکی از اصول مسلم روانی و جامعه شناختی این است که می‌توان یک جامعه را به قصد انحراف از دست‌آوردها و داشته‌های مثبتی که قابل افتخار است، درگیر اموراتی به مراتب سطحی کرد به طوری که اولویت جمعی جامعه را همان امور سطحی تشکیل دهد و تمام دغدغه‌ی یک مردم را همین مسائل سطحی پوشش دهد .
گاهی مساله فراتر از این می‌رود به طوری که پس از اینکه ذائقه‌ی اجتماع بر اساس این شکل از مدیریت، تغییر پیدا کرد و اولویت بندی‌ها شکل دیگری به خود گرفت، در مرحله‌ی بعد نوبت آن می رسد که تمام دست آوردها و پیروزی‌های خاص و انحصاری که هر کدام نشان از اوج پیشرفت و رشد علمی را نشان می‌دهد، از اولویت بعدی بودن هم خارج شده و موضوع تنفر و حتی عداوت قرار گیرد.
توضیح ساده‌ی این مطلب در ضمن یک مثال به این شکل است که در خبرها به تازگی اعلام شد که یک روش جراحی جدید قلب در شیراز برای نخستین‌بار در جهان رخ داده و دانشمندان ایرانی اولین کسانی هستندکه در مسیر دست‌آوردهای علوم پزشکی به این فتح علمی و دست‌آورد پزشکی دست یافته‌اند. بر اساس این روش در جراحی از دریچه دهلیز راست در موقعیت دریچه سه لختی استفاده شد که با توجه به پیچیدگی بیشتر دریچه سه لختی نسبت به دریچه ریوی، مراحل ساخت دریچه و کارگذاری آن نیاز به معماری و طراحی پیچیده تری داشت، اما خوشبختانه در یک بیمار انجام شد و بررسی های پس از جراحی نیز حاکی از موفقیت کامل این شیوه جراحی بود.[1]
همچنین در ابعاد غیرپزشکی از قبیل زمینه‌های نظامی و صنعتی نیز ایران اسلامی در موقعیتی قرار دارد که کمتر کشورهایی این شکل از توسعه در پیشرفت را تجربه کرده‌اند و علاوه بر این که رتبه‌ی ایران در این موارد تک رقمی بوده است، دربسیاری از موارد جایگاه اول و در مواردی جایگاه انحصاری را به خودش اختصاص داده است.
اما در عین حال با این همه از شکوفایی و رشد، دشمن می‌تواند قاعده بازی را طوری طراحی کند که مردم، نه تنها هیچ اهمیتی برای این مسائل قائل نباشند بلکه گاهی برخوردشان معکوس بوده و بجای احساس غرور، موضعی سرد و حاکی از بی اهمیتی اتخاذ کنند. چاشنی این نوع از عملیات روانی معمولاً اولویت دادن به مسائل اقتصادی و قیمت اقلام مصرفی است. به این معنی که ممکن است کار به جایی برسد که گرانی پیاز اهمیت بیشتری از بها دادن به مثلا همان دست آورد پزشکی که در بالا به آن اشاره شد، پیدا کند.
لذا همیشه نمی‌توان گفت که وضعیت نابسامان اقتصادی در کف جامعه، ملاک دقیقی از فلاکت و عقب ماندگی است. بلکه در مورد برخی از جوامع به خصوص ایران این شرایط نتیجه‌ی عملیات‌های روانی است که دشمن آن را مدیریت کرده است.
پی نوشت:
1. ایسنا، isna.ir/xdN