انسان منتظر، هرگز در فراز و نشیب سختی‌های دوران غیبت، از پا نمی‌افتد؛ بلکه روز به‌روز سعی می‌کند، با تلاش در شناخت حق و شناساندن آن به دیگران، روحیه امید را به جامعه تزریق کند.
بی‌شک انتظار ظهور امام زمان علیه‌السلام، یکی از امیدوارکننده‌ترین، مواردی است که انسان را در برابر همه مشکلات و سختی‌های دوران غیبت، مصون می‌دارد؛ ولی از آنجا که انتظار، نوعی پویایی و راضی نبودن به وضعیت موجود، امید به آینده‌ای روشن و تلاش برای وضعیت بهتر، معنا شده است،[1] انسان باید علاوه بر افزایش روحیه امید در خود، دیگران را نیز به ظهور امام زمان علیه‌السلام، امیدوار کند، بنابراین وظیفه دارد که شرائط منتظر واقعی را در خود و دیگران ایجاد کند، در اینجا به چند مورد از شرائط اشاره می‌شود:
یک. حق‌یابی و حق‌شناسی
یافتن حق، در دورانی که فتنه‌های سخت و پیچیده، از هر سو انسان را فرا گرفته، بسی مشکل است، ولی هرگز راه رسیدن به حقیقت مسدود نیست. یکی از این راه‌هارجوع به علما دین است، امام زمان علیه‌السلام می‌فرماید: در دوران غیبت، برای یافتن حق، به علما و راویان حدیث مراجعه کنید . [2]
امام عسکری علیه‌السلام نیز در این زمین می‌فرمایند: به علمایی مراجعه کنید که دارای خصوصیات چهارگانه زیر باشند:
1. خودسازی و تهذیب نفس کرده باشد.
2. از دین محافظت کند.
3. با هوای نفسش مخالفت کند.
4. مطیع امر خدا و اهل بیت علیهم‌السلام باشد.
در این صورت، «فَلِلْعَوَامِ أَنْ يُقَلِّدُوهُ»؛[3] «پس بر عموم مردم واجب است که از او تقلید کنند»، پس هیچ راه بسته‌ای برای رسیدن به حق و حقیقت وجود ندارد.
بنابراین رجوع به علما و در رأس آنها ولی فقیه، آسان‌ترین راه دست‌یابی به حق و تبعیت از آن، خواهد بود و بهترین راه برای ایجاد امید به ظهور در جامعه است.
دو. اهتمام به امور مسلمانان
در آموزه‌های اسلام، اهتمام به امور مسلمانان، از صفات یک مسلمان، شمرده شده است: «مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهْتَمُ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ»؛[4] «کسی که صبح کند و اهتمام به امور مسلمان نداشته باشد، مسلمان نیست».
انسان منتظر، نسبت به امور مسلمانان در سراسر جهان، اهتمام ورزیده و نسبت به آنها بی‌تفاوت نخواهد بود؛ چراکه نتیجه بی‌خیالی، ناامیدی است.
سه. دفاع از دین و ارزش‌های دینی
دشمنان قسم خورده دین و اسلام، برای اینکه دین را از جامعه و به خصوص از بین جوانان کنار بزنند، شبانه‌روز در تلاش هستند و با صرف هزینه‌های هنگفت و تبلیغات گسترده در فضای مجازی، به ارزش‌های دین توهین می‌کنند، بر انسان مسلمان و منتظر لازم است که با بصیرت کامل، از دین و ارزش‌های آن دفاع کند و همانند حضرت اباالفضل علیه‌السلام، با صدای رسا فریاد بزند: «به خدا قسم اگر دست راستم را قطع کنید، از دینم حمایت می‌کنم».[5]
چهار. دفاع از ولایت
ولایت اهل بیت علیهم‌السلام، تنها راه نجات است؛[6] حتی ارزش‌های دیگر نیز به داشتن آن بستگی دارند: «بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ عَلَى الصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَايَةِ وَ لَمْ يُنَادَ بِشَيْءٍ كَمَا نُودِيَ بِالْوَلَايَةِ»؛[7] «اسلام بر پنج اصل استوار است: نماز، زکات، روزه، حج و ولایت و به هیچ یک، به اندازه ولایت اهمیت داده نشده است»، امام باقر علیه‌السلام درباره علت اهمیت ولایت می‌فرماید: «لِأَنَّهَا مِفْتَاحُهُنَ وَ الْوَالِي هُوَ الدَّلِيلُ عَلَيْهِن»؛[8] «زیرا ولایت، کلید و راه ورود به آن چهار مورد دیگر است و والی[کسی که ولایت دارد] نیز به آنها راهنمایی می‌کند».
از آنجا که ولایت فقیه؛ یعنی نائب عام امام معصوم و در طول ولایت اهل بیت علیهم‌السلام قرار گرفته و از سویی دیگر بیشتر هجمه‌های دشمن نسبت به ولایت فقیه است، انسان منتظر باید، در دفاع از ولایت اهل بیت علیهم‌السلام و ولایت فقیه، کوشا باشد.
بنابراین انسان منتظر امام زمان علیه‌السلام، کسی است که با تلاش و کوشش در دفاع از دین و ارزش‌های دینی؛ به خصوص ولایت، روحیه امید و امیدواری را در خود و جامعه احیا می‌کند.
پی‌نوشت:
[1]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، 1374ش، چاپ سی و دوم، ج7، ص382.
[2]. ابن بابویه، محمدبن علی، کمال الدین، اسلامیه، 1395ق، چاپ دوم، ج2، ص484.
[3]. تفسیرالمنسوب به امام عسکری علیه السلام، مدرسة الامام المهدی علیه السلام، 1409ق، چاپ اول، ص300.
[4]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق، چاپ چهارم، ج2، ص163.
[5]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، داراحیاءالتراث العربی، 1403ق، چاپ دوم، ج45، ص40.
[6]. نعمانی، محمدبن ابراهیم، الغیبة، نشر صدوق، 1397ق، چاپ اول، ص44.
[7]. کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، دارالکتب الاسلامیه، 1407ق، چاپ چهارم، ج2، ص18.
[8]. همان.