نیاز انسان به دین، امری سرشتی و گریزناپذیر است. در بین ادیان و فرق جهان، دین اسلام مزیت و برتری ویژه نسبت به بقیه ادیان دارد؛ زیرا عقلانی، اخلاقی و متناسب با نیازهای فطری بشر است.
انسان همواره به دنبال رشد و کمال و رسیدن به خوشبختی بوده و طبیعی است که برای رسیدن به هدف خود، برنامه‌ای را دنبال خواهد کرد. مجموعه باورها و دستورالعمل‌ها که انسان تصور می‌کند او را به سعادت خواهند رساند، دین اوست. هیچ انسانی را نمی‌توان یافت که از هرگونه باور، تفکر و برنامه‌ای خالی باشد. نیاز به یک باور عمیق متعالی و شناخت راه خوشبختی نیازی درونی و واقعی است که نوع انسان‌ها در درون خود آن را احساس می‌کنند.
چگونه می‌توان راه خوشبختی و سعادت را شناخت؟ کدام دین نسبت به بقیه ادیان مزیت و برتری دارد؟ در این نوشتار به‌طور مختصر به معرفی دین اسلام پرداخته می‌شود. طبیعی است که قضاوت درباره هر ادعایی با مراجعه به همان متن مقدور است و بهتر است تلاش کنیم از توجه به جنجال‌های رسانه‌ای و سیاسی پرهیز کنیم تا قضاوت منصفانه‌تری داشته باشیم.
اسلام یکی از ادیان ابراهیمی و توحیدی است که در جهان، پیروان فراوانی دارد. روند گرایش و پیوستن به دین اسلام در دنیا رو به افزایش است و بنا بر پیش‌بینی‌ها در آینده نه‌چندان دور، اسلام دین اول ازنظر تعداد پیروان خواهد بود. بی‌دلیل نیست که جریان ایجاد گروه‌های منحرف و افراطی توسط مستکبران و حمایت از این گروهک‌ها رشد کرده است. موج اسلام هراسی در رسانه‌ها به راه افتاده و به کتاب آسمانی مسلمانان اهانت می‌شود تا شاید از این گسترش و توسعه جلوگیری شود. به‌راستی راز جذابیت اسلام چیست؟ چرا انسان‌های زیادی با فرهنگ‌های مختلف و قومیت‌های متنوع به این دین گرایش پیدا می‌کنند؟
عقلانیت
اعتقادات دین اسلام عقل ستیز نیستند. می‌توان تعالیم دینی را در یک دسته‌بندی کلی به سه گروه ذیل تقسیم کرد:
1. مطابق عقل یا عقل پذیر
2. فراتر از درک عقل یا عقل گریز
3. ضد عقل یا عقل ستیز
در متون دین اسلام به‌ویژه قرآن کریم بر تفکر، عقلانیت و استدلال تأکید فراوان شده است. از منظر قرآن بدترین موجودات، بی‌خردان هستند که از عقل خود بهره نمی‌گیرند.[1] اصول اعتقادی اسلام با دلیل عقلی قابل‌اثبات هستند و جزء آموزه‌های عقل پذیر محسوب می‌شوند. جزییات اعتقادی این دین، فراعقلی هستند و استدلال عقلی نه درباره آنها قضاوتی دارد، برای مثال؛ تفاصیل قیامت، نه با دلیل عقلی ثابت می‌شوند و نه با دلیل عقلی انکار می‌گردند.
در تمام اعتقادات دین اسلام حتی یک آموزه ضد عقل یافت نمی‌شود. وقتی به مسجد مسلمانان برای تحقیق درباره اسلام مراجعه می‌کنید با انبوه نظرات متنوع و متضاد روبه‌رو نخواهید شد. آنها کتاب آسمانی خود را در اختیارتان قرار خواهند داد و از شما خواهند خواست که خودتان در این کلمات اندیشه کنید. احتیاج به تفسیرهای عجیب‌وغریب و متضاد نیست، متن قرآن گویای همه‌چیز است.[2]
اخلاق
اگر همسایه مسلمان دارید، احتمالاً انسان خوش‌شانسی هستید. مسلمانان غالباً از مصرف الکل پرهیز می‌کنند، پارتی‌های پرسروصدا و مصرف مواد مخدر ندارند، به روابط اجتماعی اهمیت می‌دهند و از نگاه جنسیتی به بانوان پرهیز می‌کنند. تجارب مختلف همسایگی با یک خانواده مسلمان این ادعا را تقویت می‌کند. البته مشخص است که در بین پیروان هر دینی افراد بداخلاق وجود دارند، اما تعداد این‌گونه اشخاص در بین مسلمانان بسیار کم است.
دین اسلام بر مدارا و رعایت حقوق انسان، حیوانات و طبیعت بسیار تأکید می‌کند. بنا بر فرموده پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله؛ شکستن شاخه درخت، موجب عذاب الهی است.[3] به‌صورت حیوانات نباید ضربه زد؛ زیرا حیوانات محترم هستند و ذکر خدا می‌گویند.[4] تمام اشیاء و موجودات جهان متوجه خداوند و در حال تسبیح و تقدیس او هستند، هرچند انسان‌ها تسبیح آنها را متوجه نمی‌شوند.[5] شما در گرویدن به دین اسلام اجبار، تحمیل و فشاری را احساس نخواهید کرد؛ زیرا خدا در قرآن به‌صراحت فرموده؛ هیچ اجباری در گرویدن به دین اسلام نیست.[6]
اهمیت به زندگی
در دین اسلام، لذت بردن از زندگی نه‌تنها نفی نشده است، بلکه زندگی این جهان و تلاش در آن بسیار اهمیت دارد. عزلت‌نشینی و رهبانیت در دین اسلام جایی ندارد،[7] انسان باید در دنیا به‌گونه‌ای تلاش کند که گویا هیچ‌گاه مرگی در کار نیست.[8]
ازدواج و برآورده کردن نیازهای جنسی نه‌تنها امری تاریک و شوم نیست؛ بلکه ازدواج و هم‌بستر شدن با همسر موجب تکمیل ایمان است و عبادت محسوب می‌شود.[9] دنیا و زندگی دنیا مزرعه آخرت است و هر طور زندگی کنیم، مرگ ما نیز همان‌گونه خواهد بود.[10] در این دین آسمانی، زندگی امری مهم، نورانی و مقدس است و انسان از ابتدای تولد پاک و با سرشتی خدایی متولد می‌شود.[11] مسلمانان گناه اولیه و پلید بودن ذات انسان‌ها را به‌هیچ‌وجه قبول ندارند.
تناسب با فطرت
راه خوشبختی انسان باید با سرشت او هماهنگ باشد. اگر قرار باشد دستورالعملی انسان را به سعادت برساند، باید نیازهای واقعی او و ساختار وجودی بشر را در نظر بگیرد، در غیر این صورت تنها یک دستورالعمل انتزاعی و غیرقابل اجرا خواهد بود. دین اسلام بر پایه توحید بناشده است و توحید، فطرت هر انسانی است. احکام و شریعت دین اسلام بسیار ساده و آسان است و زندگی را برای انسان سخت نمی‌کند،[12] دلیل آسان بودن رعایت احکام اسلام تناسب این احکام با سرشت انسان است. در احکام دینی تمام نیازهای انسان به رسمیت شناخته‌شده است و دین در برابر خواست و اراده انسان قرار نگرفته است.
دین اسلام، راه خوشبختی واقعی و حقیقی است؛ زیرا دارای عقلانیت است، رعایت اخلاق و حقوق تمام موجودات در آن جایگاهی ویژه داشته و با نیازهای سرشتی انسان تناسب دارد.
پی‌نوشت:
[1]. انفال: 22.
[2]. شعراء: 195.
[3]. كلينى، محمد بن يعقوب، الکافی، چاپ چهارم، دارالكتب الإسلامية، 1403ق، ج5، ص264.
[4]. همان، ج6، ص537.
[5]. اسراء: 44.
[6]. بقره: 256.
[7]. كلينى، محمد بن يعقوب، الکافی، چاپ چهارم، دارالكتب الإسلامية، 1403ق، ج2، ص17.
[8]. ابن بابویه، محمدبن‌علی، من لایحضره الفقیه، چاپ دوم، دفتر انتشارات اسلامی، 1413ق، ج3، ص156.
[9]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، چاپ اول، دارالثقافه، 1414ق، ج1، ص518.
[10]. ابن ابی جمهور، عوالی اللئالی، چاپ اول، سید الشهدا، 1405ق، ج4، ص72.
[11]. روم: 30.
[12]. كلينى، محمد بن يعقوب، الکافی، چاپ چهارم، دارالكتب الإسلامية، 1403ق، ج5، ص264.