پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با تشبیه اهل بیت خود به باب حطه در بنی اسرائیل، مقام و جایگاه ایشان در بخشش گناهان بندگان را به زیبایی بیان فرموده‌اند.
از مقامات اهل بیت علیهم السلام که شیعه و سنی به آن اذعان دارند، جایگاه بخشش گناهان بندگان است. روایت «باب حطه» یکی از مهم‌ترین و مشهورترین روایاتی است که فریقین آن را نقل کرده و دلالت بر این جایگاه رفیع دارد. ماجرای باب حطه در دو آیه از قرآن کریم آمده است.
الف. خداوند متعال در سوره بقره می‌فرماید: «و (به خاطر بیاورید) زمانی را که گفتیم: «در این شهر [= بیت المقدس] وارد شوید! و از نعمت‌های فراوان آن، هر چه می‌خواهید بخورید! و از در (معبد بیت المقدس) با خضوع و خشوع وارد گردید! و بگویید: «خداوندا! گناهان ما را بریز!» تا خطاهای شما را ببخشیم؛ و به نیکوکاران پاداش بیشتری خواهیم داد.»[1]
ب. قرآن کریم در سوره اعراف نیز به این واقعه چنین اشاره می‌کند: «و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که به آنها گفته شد: «در این شهر [= بیت المقدّس] ساکن شوید، و از هر جا (و به هر کیفیت) بخواهید، از آن بخورید (و بهره گیرید)! و بگویید: خداوندا! گناهان ما را بریز! و از درِ (بیت المقدس) با تواضع وارد شوید! که اگر چنین کنید، گناهان شما را می‌بخشم؛ و نیکوکاران را پاداش بیشتر خواهیم داد.»[2]
«باب حِطَّه» در واقع دری بود که امت بنی‌اسرائیل بعد از ماجرای سرگردانی در سرزمین تیه باید از آن عبور می‌کردند. آیات مذکور دستور خداوند متعال به بنی‌اسرائیل مبنی بر ورود به شهر مقدس می‌باشد. ناگفته نماند که میان مفسران اسلامی در این‌که مراد از این شهر مقدس در قرآن چه شهری می‌باشد، تفاوت دیدگاه وجود دارد.
طبری از مفسران شهیر اهل تسنن، این شهر مقدس را همان «بیت المقدس» بیان داشته است.[3] ابن کثیر دمشقی در این زمینه می‌نگارد: «دیدگاه درست و صحیح در این‌باره این است که مقصود از آن قریه، بیت‌المقدس می‌باشد.»[4]
برخی دیگر از مفسرین همچون فیض کاشانی، نام این شهر مقدس را «اریحا» که از شهرهای شام بود، دانسته‌اند.[5]
زمانی که بنی‌اسرائیل بعد از چهل سال به همراه یوشع بن نون از سرگردانی نجات یافتند و پروردگار، بیت‌المقدس را برای ایشان در شام جمعه فتح کرد، در آن هنگام خداوند خورشید را نگه داشت تا آنها بتوانند بیت‌المقدس را فتح کنند. هنگامی که فتح شهر محقق شد، خداوند متعال به آنها امر کرد به شکرانه نعمت فتح و پیروزی و رهایی از سرگردانی و گمراهی، در حالی که سجده شکر به جای می‌آورند، از دروازه شهر وارد شوند.[6]
علمای لغت لفظ «حطه» را به معنای برداشتن بار و سنگینى تكلیف یا گناه از دوش انسان و تنزل مقام دانسته‌اند.[7]
با توجه به روایات موجود در منابع شیعه، پیامبر مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله، اهل بیت خویش را به «باب حطه» در بنی‌اسرائیل تشبیه کرده‌اند.
لازم است بدانیم که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در مواضع مختلف و با تعابیر متفاوت، اهل بیت علیهم‌السلام را به «باب حطه» در بنی‌اسرائیل تشبیه کرده‌اند که در اینجا به بیان دو روایت اکتفا می‌کنیم:
یک. شیخ صدوق نقل کرده است که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: «هر كه دین مرا در پیش گرفت و روش مرا پیمود و از سنّت من پیروى كرد باید برترى امامان اهل بیت مرا بر همه امّت، باور داشته باشد. مَثَل آنها در میان این امّت همچون «باب حطّة» در میان بنى‌اسرائیل است».[8]
دو. علی بن عیسی اربلی نیز نقل کرده است که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله سه مرتبه در حجه الوداع ابتدا حدیث ثقلین را بیان کردند و سپس به حدیث سفینه اشاره کرده و در آخر فرمودند: مثل اهل بیت مثل باب حطه می‌باشد که هر کسی به آن داخل شود گناهانش بخشیده می‌شود».[9]
با توجه به آیات مذکور در مورد «باب حطه» و روایات تفسیری ذیل آیات که در آنها پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، اهل بیت را به «باب حطه» تشبیه کرده‌اند، ثابت می‌شود که اهل بیت دارای جایگاه آمرزش گناهان بندگان می‌باشند. همچنین بدست می‌آید که هر کس به اهل‌البیت علیهم‌السّلام تمسک کرده و از ایشان تبعیت کند، خداوند گناهان او را خواهد بخشید.
پی‌نوشت:
[1]. بقره: 58.
[2]. اعراف: 161.
[3]. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 713، دار هجر للطباعة والنشر والتوزيع والإعلان.
[4]. ابن‌کثیر الدمشقی، تفسیر القرآن العظیم، ج ۱، ص 174، دار الكتب العلمية.
[5]. فیض کاشانی، التفسیر الصافی، ج 1، ص 135.
[6]. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، شمس الدین، ج 1، ص 174.
[7]. زب‍ی‍دی، تاج العروس، ج ۱۰، ص ۲۱۶-۲۱۷، ذیل کلمه «حطط».
[8]. صدوق، امالی، ص 133.
[9]. اربلی، کشف الغمه، ج 2، ص 172.