با توجه به آیات و روایات، حقیقت نماز، ولایت امیرالمومنین علی علیه‌السلام است که مورد تاکید پروردگار بوده و راه رسیدن به کمال بشری و سعادت ابدی است.
خداوند متعال، اسلام عزیز را به عنوان آخرین منشور آسمانی، توسط برترین پیام آور خویش؛ حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله نازل کرد. این دین الهی همچون ادیان گذشته، برای هدایت انسان و رساندن او به کمال و سعادت ابدی قرار داده شد.
دو عنصر اساسی در سعادت انسان
ادیان آسمانی، همواره ایمان به همراه عمل نیک را بعنوان دو عنصر اساسی در به سعادت رسیدن انسان معرفی کردند. اسلام نیز از این مهم مستثنا نبوده و در قرآن کریم به این دو عنصر کلیدی چنین اشاره شده است: «وَالَّذِينَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ»؛[1] «و كساني كه ايمان آورده و كارهای شايسته كردهاند، آنان اهل بهشتند و در آن جاودان خواهند ماند».
نماز؛ عملی تاکید شده
یکی از مهم‌ترین اعمالی که خداند متعال برای رسیدن انسان به کمال لازم دانسته و آن را واجب کرده است، نماز می‌باشد. در اهمیت این عمل و برتری آن نسبت به دیگر اعمال همین بس که پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله در مورد آن فرمود: «مَثَلُ الصَّلَاةِ مَثَلُ عَمُودِ الْفُسْطَاطِ إِذَا ثَبَتَ الْعَمُودُ نَفَعَتِ الْأَطْنَابُ وَ الْأَوْتَادُ وَ الْغِشَاءُ وَ إِذَا انْكَسَرَ الْعَمُودُ لَمْ يَنْفَعْ طُنُبٌ وَ لَا وَتِدٌ وَ لَا غِشَاءٌ»؛[2] «مَثَل نماز، مَثَل ستون خيمه است؛ اگر ستون محكم باشد، طناب‌ها و ميخ‌ها و چادر كارآيى دارند، امّا اگر ستون بشكند، نه طنابى به كار مى‌آيد و نه ميخى و نه چادرى».
نماز؛ بهترین یاور
خداوند متعال از نماز به عنوان یار و کمک کننده یاد کرده و فرمود: «وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ»؛[3] «از صبر و نماز يارى جوييد و اين دو، كارى دشوارند، جز براى اهل خشوع». حال سوال اینجا است که حقیقت نماز که هم بهترین یاور انسان و هم عامل سعادت انسان است، چه می‌باشد؟
حقیقت نماز
امیرالمومنین علیه‌السلام که مفسر واقعی قرآن است در تفسیر آیه مذکور فرمودند: «الصَّلَاهًُْ إِقَامَهًُْ وَلَایَتِی فَمِنْهَا قَالَ اللَّهُ تَعَالَی وَإِنَّها لَکَبِیرَةٌ وَلَمْ یَقُلْ وَإِنَّهُمَا لَکَبِیرَهًٌْ لِأَنَّ الْوَلَایَهًَْ کَبِیرَهًٌْ»؛[4] «منظور از نماز در آیه (وَاسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلاةِ وَإِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخاشِعينَ) اقامه‌ی ولایت من است؛ به همین جهت خداوند متعال فرموده است: انجام آن (نماز) سنگین و دشوار است و نفرموده انجام آن دو (صبر و نماز) سنگین و دشوار است؛ چون پذیرش و حمل ولایت سنگین‌تر [از صبر] است».
با توجه به مطالب بیان شده، ولایت امیرالمومنین علی علیه‌السلام، حقیقت نمازی است که مورد تاکید پروردگار بوده و عامل تکامل انسان و سعادت ابدی او است.
پی‌نوشت:
[1]. بقره: 82.
[2]. کافی، کلینی، ج3، ص266، اسلامیه.
[3]. بقره: 45.
[4]. بحارالأنوار، مجلسی، ج۲۶، ص۱، دار احیاء التراث.