آیه ولایت، متشابه نیست

یکی از اشکالاتی که برخی اهل تسنن، به آیه ولایت می‌گیرند،[1] متشابه بودن آن است؛ ازاین‌رو استدلال به آن را عقیم می‌دانند.

بی شک برخی از آیات قرآن کریم، آیات متشابه است.[2] شیخ طوسی در تعریف آیات متشابه می‌فرماید: «مَا لَا يَعْلَمُ الْمُرَادُ بِظَاهِرِهِ حَتَّى يَقْتَرِنَ بِهِ مَا يَدُلُّ عَلَى الْمُرَادِ مِنْهُ»؛[3] «آیات متشابه، آیاتی است که مراد آن از ظاهرش بدون قرینه‌ فهمیده نمی‌شود».

با توجه به این تعریف باید گفت مراد و مفهوم آیه ولایت از ظاهر آن و بدون نیاز به قرینه فهمیده می‌شود؛ زیرا ولایت در آیه، با توجه به کلمه «انَّما» منحصر در سه مصداق مشخص است، بنابراین معنا و مراد معلوم و مشخص است.

مشخص بودن مراد از کلمه «ولی»   
هر چند برخی از مخالفان سعی دارند در معنای کلمه «ولیّ» تصرف کنند؛ اما بی‌شک «ولیّ» در مورد پیامبر و امیرالمومنین علیه‌السلام همان معنایی است که در مورد خداوند به کار برده می‌شود؛ زیرا هر سه مورد با کلمه «ولیّ» آن هم با واژه حصر «انَّما» ذکر شده است، علاوه بر اینکه بزرگان اهل تسنن نیز، کلمه «ولیَّ» را در معنای سرپرستی و «اولی به تصرف» به کار برده‌اند.[4]

انحصار آیه در مصادیق خاص و مشخص 
بعد از بیان معنای «ولیّ»، نوبت به مراد و مصداق آن می‌رسد، که سه نفر هستند:

یک. الله جل‌جلاله،
دو. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله،
سه. «...وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُون‏»؛[5] «...و آنها که ایمان آورده‌اند؛ همان‌ها که نماز را برپا می‌دارند و در حال رکوع، زکات می‌دهند».

تمام روایات شیعه و اغلب علمای اهل سنت و روایات نقل شده در کتب اهل تسنن، مراد و مصداق این بخش از آیه را تنها امیرالمومنین علیه‌السلام دانسته‌اند. همچنین هیچ شأن نزول دیگری غیر از بخشش انگشتر توسط امیرالمومنین علیه‌السلام در مسجد، آن هم درحال رکوع وجود ندارد.[6]

بنابراین نه تنها آیه ولایت از متشابهات نیست، بلکه تصریح در ولایت امیرالمومنین علیه‌السلام نیز دارد.

پی‌نوشت:
[1]. مائده: 55.
[2]. آل عمران: 7.
[3]. طوسی، محمدبن الحسن، تبیان، داراحیاءالتراث العربی، بی‌تا، ج2، ص394.
[4]. ولایت امیرالمومنین علیه‌السلام.
[5]. مائده: 55.  
[6]. شان نزول آیه ولایت در کتب اهل تسنن.