بررسی آثار استندآپ کمدی لوییس سی کی
در قسمت اول این نقد به معرفی و رزومه کاری استندآپ کمدین لوییس سی کی پرداختیم و جریان فکری و هنری او را مورد بررسی قرار دادیم و کارهای مهم هنری او را برشمردیم و اما اکنون:
نقد اجتماعی سازنده
آنچه که در مورد رسانه نوپای استندآپ کمدی در ایران میتوان گفت، این است که تا بلوغ آن راه زیادی در پیش داریم. هرچند خنداندن باعث ایجاد فرح و شادی در مخاطبین میشود و همین امر به تنهایی یک گزاره مثبت به حساب می آید، ولی باز خنداندن تنها به دلیل خالی بودن از عمق و تفکرسازی نمیتواند ماندگار باشد.
آنچه که در صحنه استندآپ کمدی ایران شاهد آن هستیم کودک نوپایی است که تاتیکنان در حال راه رفتن است و در ذوق این چند قدم ابتدایی هرگز فکری برای دویدن و یا انجام افعال بیشتر ندارد. با نگاهی به برنامههایی همچون خندانندهشو، عصرجدید و سایر اجراهای تلویزیونی و بررسی موضوعات مطرح شده در آنها میتوان گفت که تقریباً هیچ نقد اجتماعی و حتی سیاسی سازندهای در آنها یافت نمیشود. همه خندهها با شوخیهایی از قبیل مزاح با والدین و خود شخص اتفاق میافتد و تنها فایده آن خندههای گذرا است.
آنچه که در آثار و اجراهای صحنهای لوییس مشهود است نقد به همراه ارائه راهکارهایی برای پیشبرد حتی اندک جامعه است. خندههایی که با شوخیهای او صورت میگیرد گاهی از دردهای جامعه بیرون میآید و همین نگاههای ظریف و متفاوت یک هنرمند است که تفکر مخاطبین را برمیانگیزد. ذهن انسان به دلیل قابلیت تلاش برای بقا و آسان کردن زندگی سخت مدرن، سعی ناخودآگاهی برای نادیده گرفتن مشکلات دارد. باید بدانیم که فرار کردن و نادیده گرفتن مشکلات و معضلات نه تنها کمکی به حل آنها نمیکند بلکه باعث بدتر شدن وخیم شدن آن موضوع میشود. هر چند که معضلات و راه حلهایی که توسط او ارائه میشود خارج از چهارچوبهای دینی و اخلاقی است ولی سبک برخورد با معضلات و ارائه راهکارها در سبک او بسیار قابل توجه و در راستای بهبود جامعه در شئون فرهنگی است.
تضادهای جامعه جهانی
در اینکه چگونه میتوان از نوع و سبک اجراهای این کمدین مطرح جهانی برای بهبود کیفیت طنز و کمدی کشور استفاده کرد، بحثهای فراوانی وجود دارد. آنچه که مسلم است، لزوم اتخاذ تصمیماتی برای بومیسازی کردن و ایرانیزهسازی روشهای اروپایی آمریکایی لوییس است. بومیسازی به مثابه فیلتری برای پاکسازی زوائد نازیبا و گاهاً غیراخلاقی مطالب درون متنهای او است. او به معنای واقعی کلمه کمدی را میفهمد و با آگاهی موقعیت طنز را ایجاد کرده و همراه با خنداندن مخاطب را به فکر وا میدارد.
موضوعاتی که باید در نسخه ایرانی وطنی استندآپ به آن پایبند باشیم، حفظ حدود و حرمتها است؛ چیزی که الان خیلی با آن فاصله داریم و کمدینهای جوان برای جذب مخاطب بیشتر و خنداندن آنها از هر موضوع و کلماتی استفاده میکنند. این خود زنگ خطری برای مسئولین فرهنگی کشور است تا برای آینده پیشرو از همین الان به فکر بوده و راهحلی بیابند. آن چه که از تجربه غرب میتوان درس گرفت این است که به واسطه قبحزداییهایی این چنینی است که اندکاندک حیا و عفاف از جامعه رخت میبندد. با ریلگذاری درست و برنامهریزی مناسب میتوان از این فرصتهای موجود به بهترین شکل استفاده کرده و از تبدیل شدن آن به تهدید جلوگیری کرد.