برخی بدون توجه به حضور خداوند در دلها و در تمام مخلوقات، به دنبال دلیل واضح هستند؛ اما او وجودی روشن و واضح دارد و دلایل عقلی، نقلی و شهودی، بودنش را فریاد میزنند.
جدال بین خداباوران و اشخاصی که وجود خداوند متعال را انکار میکنند یا حداقل در این مسئله شک و تردید دارند، معضلی طولانیمدت و پُرتنش است. درگیریها بر سر دین، مذهب و اعتقادات، غالباً بسیار جدی است و زمینه بروز خشونت در بین طرفداران عقاید مختلف، وجود دارد. در طول تاریخ افرادی که با انگیزه مذهبی، کشتهاند و کشته شدند، کم نبودند. این حقایق تاریخی ممکن است شبههای را در ذهن ایجاد کند که چرا خدا خودش را به همه نشان نمیدهد تا اینهمه مشکل و منازعه بهیکباره حل شود؟ آیا اگر خداوند ندا دهد که «من هستم»، غائله بین خداباور و منکران وجود او، حل نمیشود؟
کور باد! چشمی که تو را نبیند
اگر منظور از نشان داده شدن خدا، دیدن پروردگار با چشم باشد، چنین اتفاقی غیرممکن است؛ زیرا او نامحدود و غیرمادی است و موجودات مجرد با چشم مادی رؤیت نمیشوند. اگر مقصود از دیدن خدا، دیدن نشانههای قطعی او باشد، پاسخ بسیار روشن است. تمام جهان و هر چه هست نشانهای از او دارد. «سَنُرِيهِمْ آيَاتِنَا فِي الْآفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ»؛[1] «بهزودی نشانههای خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان میدهیم تا برای آنان آشکار گردد که او حق است؛ آیا کافی نیست که پروردگارت بر همهچیز شاهد و گواه است؟!» ما انسانها در دل مشکلات و انقطاع تمام ابزارهای مادی، خالق خویش را در درون خویش مییابیم و به وجود او علم حضوری پیدا میکنیم؛ نکتهای که در متون دینی، با عباراتی زیبا دربارهی وضوح و روشنی وجود خداوند، مورد اشاره قرار گرفته است.[2]
لجبازی و عدم قبول حقیقت
در این شبهه فرض بر این گرفتهشده است که جدال بین خداباوران و منکران پروردگار صرفاً یک مسئله علمی و فکری است و گرایشها در آن تأثیری ندارد؛ درحالیکه نادانی، تعصبات کور، حفظ منافع مادی و لجاجت، سهم عظیمی از ریشههای کفر را به خود اختصاص دادهاند. خداوند متعال میفرماید: «اگر ما فرشتگان را بهسوی آنان مىفرستاديم و اگر مردگان با آنان به سخن مىآمدند و هر چيزى را دستهدسته در برابر آنان گرد مىآورديم، بازهم ايمان نمىآوردند».[3] بنا بر آیات قرآن، گاهی خود کافران به لجاجت خود اعتراف کردهاند.[4]
خداوند، درنهایتِ وضوح، ظهور و روشنی است و وجود او برای تمام انسانهای دارای عقل و انصاف، جلوهگر است.
پینوشت:
[1]. فصلت: 53.
[2]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چاپ دوم، داراحیاء التراث العربی، 1403ق، ج95، ص226.
[3]. انعام: 111.
[4]. اسراء: 93.