ما در برهه‌ای بسیار تعیین‌کننده و حساس هستیم. انتخاب امروز مردم ایران درباره اصلاح روند فرزندآوری می‌تواند نسل‌های آینده را از خطر چالش جمعیتی نجات دهد.
گاهی یک تصمیم در زمان و لحظه مناسب، می‌تواند جریان زندگی فردی و اجتماعی را دچار تحول و دگرگونی کند. وقتی گذشته خویش را مرور می‌کنیم، خاطراتی از تصمیمات مهم را به یاد می‌آوریم، به‌ویژه اگر انتخاب ما مربوط به نقاط عطف و پیچ‌های تاریخی زندگی ما باشد؛ به‌عنوان مثال انتخاب رشته تحصیلی، انتخاب همسر، پاسخ مثبت یا منفی نسبت به یک فعالیت اقتصادی، انتخاب شغل، ازاین‌گونه تصمیمات سرنوشت‌ساز هستند. گاهی تأثیرات یک انتخاب، محدود به تصمیم‌گیرنده یا اطرافیان او نمی‌شود و آثار آن، نسل‌های متمادی را بهره‌مند یا محروم می‌کند. بنا بر نظر کارشناسان، یکی از سرنوشت‌ساز‌ترین تصمیمات در عصر حاضر، مربوط به مسئله جمعیت و فرزندآوری است. کشور ما به دلیل اشتباهات مهم در سیاست‌‌گذاری جمعیتی، در آستانه دچار شدن به یک چالش جمعیتی مهم است و بنا بر برخی نظرات، فرصت بسیار کوتاهی (فقط پنج سال) برای تغییر مسیر جمعیتی کشور باقی‌مانده است.[1]
زود، دیر می‌شود
در ایران، به سرمایه‌های خدادادی فراوان کشور بسیار اشاره می‌کنند. منابع عظیم نفت و گاز، معادن متنوع، محصولات کشاورزی خاصی مانندِ پسته و زعفران و صنایع‌دستی با شهرت جهانی مانندِ فرش ایرانی و میناکاری؛ اما نسبت به یک سرمایه عظیم و اصلی خویش، غفلت می‌شود. سرمایه عظیم انسانی در ایران عزیز و مقتدر، چیزی نیست که بتوان نسبت به آن بی‌توجه بود. بااینکه کشور ما با مهاجرت بسیاری از نخبگان و فرار مغزها مواجه بوده است، سرمایه ژنتیکی مطلوب و نیروی کار متخصص، پیشرفت علمی عالی را برای کشورمان رقم‌زده‌اند؛ به‌طوری‌که ایران در بین کشورهای پیشتاز در علم و فنّاوری قرارگرفته است.[2] می‌توانیم برای نفت و گاز جایگزین اقتصادی بیابیم و مشکلات کشاورزی و کم‌آبی را به‌مرور زمان کاهش دهیم؛ اما برای جمعیت جوان و مستعد ایران، هیچ بدیل و جایگزینی وجود ندارد. بنا بر روایات، فرصت‌ها مانند ابر به‌سرعت می‌گذرند[3] و باید فرصت را قبل از اینکه تبدیل به حسرت و اندوه شود، غنیمت شمرد.[4]
در زمانه‌ای هستیم که تصمیم ما برای نسل‌های آینده بسیار تعیین‌کننده است و گویا اکنون ما به‌جای چندین دهه آینده خویش دست به انتخاب و گزینش می‌زنیم. فرصت اندکی برای تغییر ریل‌گذاری جمعیتی باقی‌مانده است و غنیمت ندانستن این فرصت کوتاه، می‌تواند موجب حسرتی عظیم گردد.
پی‌نوشت:
[1]. ایرنا، چالش‌های پیشروی جمعیت کشور: https://irna.ir/xjJnmc.
[2]. مهر، جدیدترین جایگاه علمی در منطقه و جهان: mehrnews.com/xWL3G.
[3]. فیض الاسلام، علی‌نقی، نهج‌البلاغه، چاپ اول، انتشارات فقیه، 1368ش، ج6، ص1096.
[4]. همان، ج5، ص931.