ساختار دیپلماسیِ کارآمد

دیپلماسی کارآمد | یکی از چالش‌هایی که تا کنون در دولت‌های مختلف از جمله دولت قبل، بیشترین ضربه را بر اقتصاد، امنیت و حتی فرهنگ جامعه زد، مسئله سیاست خارجیِ ناکارآمد بوده است؛ به این معنی که شکلِ غلط ارتباط‌گیری با کشورها و سازمان‌های بین‌المللی، علاوه بر سازنده نبودن، می‌تواند مخرب نیز باشد.

مخرب بودن سیاست خارجی غلط، در جایی ظاهر می‌شود که مقدمه‌ی آن، تضعیف منابع و ظرفیت‌های داخلی باشد. ارتباط‌گیری با سایر کشورها و از جمله قدرت‌های جهانی، اگر در سایه تکیه بر اقتدار و دارایی‌های داخلی نباشد، مجال سوء استفاده از ضعف، و نیز امتیازگیری بیش از حد، برای طرف‌های مقابل را فراهم می‌کند. نمونه بارز آن را می‌توان توافق ایران یا همان برجام، با کشورهای «1+5» دانست. درست در زمانی که تمام منابع تولید قدرت در داخل را بر اساس یک توهم، تعطیل کرده بودند،[1] با صورتی از عجز و ناتوانیِ محض، دست گدایی به سمت کشورهای مستبد دراز کردند که نتیجه آن چیزی جز خسارت‌های فراوان در عرصه‌های مختلف نبود.[2]

اینکه رهبری معظم انقلاب اسلامی در دیدار با جمعی از مسئولان وزرات امورخارجه، مؤلفه‌هایی را برای سیاست خارجی موفق برشمردند، نشان از همین اصل مهم، یعنی تقدم اقتدار داخلی بر دیپلماسی خارجی دارد. ایشان در این خصوص، «عزت»، «حکمت» و «مصلحت» را سه رکن اساسی، برای داشتن یک دیپلماسی موفق عنوان کردند. مشخص است که حفظ عزت در روابط بین‌المللی، متوقف بر تقویت بنیادین ظرفیت‌های درون است؛ زیرا اگر مبنای روابط خارجی، صرفِ ابراز نیاز باشد، شکل آن همان چیزی می‌شود که رهبری از آن به «دیپلماسی التماسی» یاد کردند.[3]

طبیعی است در مواردی برای تلطیف فضای روانی و نیز کاهش برخی از دشمنی‌ها در عرصه بین‌المللی، نیاز است که با مصلحت‌اندیشی، رفتاری حکیمانه از دستگاه‌های دیپلماسی سرزده و براساس آن، همانطور که رهبری معظم انقلاب اسلامی بیان فرمودند، عبور از موانع در دستور کار قرار بگیرد.

پی‌نوشت:

1. مشرق، mshrgh.ir/1170601
2. فارس، http://fna.ir/1q20gs
3. دیدار با مسئولان وزارت امور خارجه و سفیران، https://khl.ink/f/52860