یکی از مهمترین و زیباترین شاخصه‌های سبک زندگی اسلامی بر خوردار بودن از ویژگی اخلاقی «فتوّت و مردانگی» در زندگی است. بسیاری از آلودگی ها و گناهانی که از انسان صادر می شود به خاطر عدم برخورداری از این مولفه ی اخلاقی است.
معنای فتوّت در کتب لغت : "فتوت" هم خانواده و هم معنای "مروت" آمده به معنای مردی، مردانگی، و جوانمردی. «فتوّت» نوعی ایثار است، یعنی شخصی، غیر را بر نفس خود مقدم شمارد.
اما معنای مروّه در اصطلاح:
امام علی علیه السلام : اَلمُروَه اجتِنابُ الرَّجُلِ ما یشینُهُ و َاكتِسابُهُ ما یزَینُهُ؛ مردانگی، دوری كردن انسان است از آنچه مایه ننگ اوست و به دست آوردن آنچه كه باعث آراستگی اوست. [۱]
از امام صادق علیه السّلام پرسیدند: جوانمردی و مردانگی چیست؟ فرمود: این است كه خدا تو را نه در جایی كه نهی فرموده ببیند، و نه آنجا كه سفارش كرده گم كند. [2]
قـالَ عَـلِی علیه السلام: أَلْفُتُوَّه عَـلی أَرْبَـعَه: أَلتَّواضُعُ مَعَ الدَّوْلَه، وَ الْعَفْوُ مَعَ الْقُدْرَه، وَالنَّصیحَه مَعَ الْعَداوَه، وَ الْعَطِیه بِلا مِنَّه؛ جوانمردی چهار گونه است: فروتنی، هنگام فرمانروایی و حكومت. گذشت، هنگام قدرت. خیرخواهی، هنگام دشمنی. و بخشش بدون منت گذاردی. [3]
قـالَ عَـلِی علیه السلام: أَلْمُرُوَّه مُرُوَّتانِ: مُرُوَّه الْحَضَرِ، وَ مُرُوَّه السَّفَرِ. فَأَمّا مُرُوَّه الْحَضَرِ، فَتِلاوَه الْقُرْآنِ، وَ َحُضُورُ الْمَساجِدِ، وَ صُحْبَه أَهْلِ الْخَیرِ، وَ النَّظَرُ فِی الْفِقْهِ، وَ أَمّا مُرُوَّه السَّفَرِ، فَبَذْلُ الزّادِ، وَ الْمِزاحُ فی غَیرِ ما یسْخِطُهُ اللّه ُ وَ قِلَّه الخِلافِ عَلی مَنْ صَحِبَكَ، وَ تَرْكُ الرِّوایه عَلَیهِمْ اِذا أَنْتَ فارَقْتَهُمْ.
حضرت علی علیه السلام فرمود: مروّت دو گونه است: مروّت در حضر و مروّت در سفر. اما مروّت در حضر، تلاوت قرآن است و حضور در مساجد و همراهی اهل خیر و دقت در فقه. و اما مروّت در سفر، بخشش از توشه سفر است و شوخی كردن، اما نه در آنچه خدا را به خشم می آورد و كاستن از اختلاف نظر با همسفرت و غیبت نكردن از همسفران هنگامی كه از آنان جدا می شدی. [4]
-----------------------
پی نوشت ها:
[۱]تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۵۸
[2] تحف العقول ص 359
[3]. إرشاد القلوب دیلمی ج۱ ص۱۹۴
[4] تحف العقول النص ص ۳۷۴
خلاصه ای از بیانات استاد سابقون در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 92/11/19
خلاصه جلسات قبل : http://www.jonbeshnet.ir/category/430