همانگونه که ارزش و عیار بالای یک شخص در زمان سختی‌ها و مشکلات مشخص می‌شود، ارزش و عظمت یک جامعه و ملت هم در همین مسأله شناخته خواهد شد. ملت ایران در این شاخصه ارزش خود را در وقایع مختلف به اثبات رسانده است.
برای شناخت یک فرد راه‌های مختلفی وجود دارد که برخی نسبت به برخی دیگر کارایی بیشتری داشته و شناخت و معرفت نسبت به آن فرد را دقیق‌تر می‌نماید؛ امری که موجب تصمیم‌گیری‌های بهتر در رابطه با عملکرد آن شخص در مواقع مختلف می‌شود.
سخن و گفتار، نحوه پوشش، رفتار با مردم و... راه‌هایی برای شناخت روحیات یک شخص می‌باشد؛ اما آنچه به عنوان یک ویژگی خاص برای شناخت فرد مورد توجه قرار می‌گیرد به عملکرد و تصمیمات آن شخص در مواقع حساس و بحرانی برمی‌گردد. عملکرد انسان در لحظات طلایی و نوع تصمیمی که اخذ می‌کند، می‌تواند معیار و ملاک اصلی برای شناخت شخصیت وی و معرفت نسبت به حقیقت و واقعیت آن انسان باشد؛ به همین دلیل در روایت آمده است که فی تَقَلُّبِ الأحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِجالِ.[1]
بر همین اساس و با توجه به اینکه جامعه تشکیل شده از همین افراد است و باید جامعه را یک فرد کلی در نظر گرفت، نوع عملکرد یک جامعه در مواضع مختلف نیز، گویای معیار و ارزش آن جامعه در مقابله با مشکلات و بحران‌ها می‌باشد.
به عنوان نمونه در جنگ ویتنام جامعه متشکل از افراد، در مورد حمله آمریکا دو موضع می‌توانست انتخاب نماید؛ اول اینکه در برابر زورگویی آمریکا زانو زده و کشور و سرزمین خود را به قدرت‌طلبان یانکی تسلیم کند؛ دوم اینکه با مقاومت و ایستادگی در مقابل تعدی و تجاوز یانکی‌ها از سرزمین مادری خود محافظت و مراقبت نماید. در این موضع حساس و چالشی، جامعه ویتنام ایستادگی را بر ذلت و تسلیم ترجیح داده و با نشان دادن ایثار و مقاومت توانست سرزمین خود را از چنگ استکبار نجات داده و اینک به یک قدرت اقتصادی در جهان تبدیل شود.[2]
نقطه مقابل ویتنام، کشور ژاپن است؛ مردم این کشور که به سامورایی‌ها مشهور هستند از قدیم الایام مردمی غیور، شجاع، وفادار و مبارز بودند؛[3] اما با حمله نظامی آمریکا به ژاپن و حمله هسته‌ای به دو شهر که به کشته شدن هزاران نفر منجر شد، سیاست‌های اشتباه، جامعه این کشور را به جای ایستادگی و مقاومت، به تسلیم شدن سوق داد.
این امر هر چند در سال‌های بعد ژاپن را به سومین اقتصاد جهان تبدیل کرد؛ ولی از یک طرف، علی‌رغم جهش صنعتی، ژاپن به بدهکارترین کشور جهان تبدیل شد که عاملی برای تزلزل شدید اقتصاد این کشور در آینده خواهد بود؛[4] از سوی دیگر، این تسلیم و وادادگی فرهنگی به غرب، تمام اخلاقیات جامعه ژاپن را به چالش کشیده و دچار تحریف نمود، به گونه‌ای که جامعه ژاپن در صدر کشورهای دارای بحران خانواده، سالمندی، مفاسد اجتماعی و فساد جنسی قرار گرفته است.
در کشور ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، وقتی رژیم بعث عراق با حمایت تمام کشورهای غربی در زمینه تأمین تسلیحات نظامی، مستشاری، اطلاعاتی و... یک جنگ تمام عیار را علیه کشور آغاز کرد، جامعه ایران در یک موضع حساس با روحیه مقاومت و ایستادگی و پیروی از رهبری حکیم، در مقابل رژیم صدام و تمام قدرت‌های غربی ایستادگی کرده و حاضر نشدند یک وجب از خاک خود را به طمع‌کار مورد حمایت غرب تسلیم کنند.
این امر فارغ از پیروزی در جنگ تحمیلی، علی‌رغم تمام کارشکنی‌ها و تحریم‌ها و مانع‌تراشی‌ها در سال‌های بعد از دفاع مقدس، موجب پیشرفت‌های ایران در زمینه‌های مختلف علمی، صنعتی، نظامی، فناوری‌های به روز مانند نانو و... شد؛ به طوری که ایران رتبه 15 علم جهان،[5] رتبه 4 فن آوری نانو،[6] رتبه 17 نیروی نظامی[7] و... را در اختیار دارد.
لذا نوع برخورد یک جامعه در مواقع حساس و مشکل آفرین، عیار و ارزش آن جامعه را مشخص کرده و برخورد صحیح و بر پایه اعتقادات دینی و ملی، ارزش آن جامعه را بالا خواهد برد؛ بر همین اساس ملت و جامعه ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ابتدا عیار و ارزش خود را در هشت سال دفاع مقدس به اثبات رساند و بعد از پایان جنگ تحمیلی نیز در برهه‌های مختلف مانند انتخابات، فتنه‌ها، جنگ رسانه‌ای و موارد بسیار دیگر، بلندهمتی خود را با دشمن‌شناسی و ایستادگی و مقاومت نشان داد؛ امری که عدم شناخت دشمنان از جامعه ایران را به اثبات رسانده و موجب شکست آنها در طول تمام سال‌های بعد از انقلاب و پیشرفت‌های چشمگیر ایران در زمینه‌های مختلف شد.
پی‌نوشت:
[1]. نهج البلاغه، حکمت 217.
[2]. جنگاوران، B2n.ir/j34264.
[3]. ویکی پدیا، B2n.ir/p19378.
[4]. اقتصاد آنلاین، B2n.ir/r80314.
[5]. خبرگزاری مهر، B2n.ir/w94476.
[6]. ایسنا، B2n.ir/z72536.
[7]. همشهری، B2n.ir/q00405.