علوم ما بر اثر کسب تجربیات بدست می آید تجربه های جدید علوم جدیدتری را به ما منتقل میکنند اما خیلی از علوم در عالم قابل تجربه کردن نیستند به همین خاطر ما از آنها اطلاعی نداریم.
یکی از علوم، علوم مربوط به فلسفه و اسرار مربوط به وظایف و تکالیف انسانی است که زیاد قابل دسترسی و در حد فهم و عقل ما نیست و دلیل عمده آن هم قابل تجربه نبودن آنست. چون اسرار و فلسفه و آثار تکالیف و باید و نبایدهایی که فطرت و دین ما مشخص میکنند از جانب سازنده و خالق ما تعیین شده و عقل و درک ما هرگز به پایه او نمی‌رسد. پس طبیعیست که بسیاری از اسرار را متوجه نشویم.
مثال ما مثل رباطی است که بوسیله یک دانشمندی ساخته شده باشد. برای این رباط یک هوش مصنوعی قرار داده شده که بعضی از کارها را بتواند انجام دهد مثلا موانع را تشخیص دهد سردی و گرمی را بفهمد و بعضی از فرمانهای صوتی را اجرا کند.
حالا آیا عاقلانه است این رباط انتظار داشته باشد فلسفه هر دستوری که صاحبش به او می‌دهد را بتواند درک کند؟ مثلا وقتی که به او دستور می‌دهد از کنار این پرتگاه برو کنار کاملا تشخیص دهد برای چه این کار را باید انجام دهد چون در هوش مصنوعی او این داده وارد نشده که کنار پرتگاه قرار گرفتن خطر پرت شدن را دارد آیا این رباط حق دارد بگوید که چون من تشخیص نمی دهم که چرا باید بروم کنار پس نمی روم؟
در واقع ما هم مثل آن رباط به خیلی از علوم دسترسی نداریم اما در عوض خدایی داریم که به آفرینش و همه احتیاجات ما واقف است و اگر دستور و حکمی را برای ما درنظر گرفت باید مطمئن باشیم که حتما یک فلسفه ای داشته است.
پس عاقلانه نیست اگر من بگویم چون سرّ و فلسفه فلان حکم را نمی دانم به آن عمل نمی‌کنم.
آیا عاقلانه است بیماری که پزشک متخصص برای او دارویی راتجویز کرده بگوید: چون من نمی دانم دلیل پزشک از تجویز این دارو چیست پس استفاده نمی‌کنم؟
بنابراین ما چاره‌ای جز تسلیم در مقابل احکام الهی نداریم. اما این طور هم نیست که هیچ کدام از احکام فلسفه اش روشن نباشد بلکه بعضی اسرار و فلسفه احکام توسط خداوند و پیامبران و افرادی که وارث علوم آنها هستند مشخص شده است.
به عنوان مثال در روایات از فلسفه عمل عبادی مثل وضو صحبت به میان آمده است که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:
سبب طول عمر: پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: سعی ک طاهر و با وضو باشی که خداوند بر طول عمرت می افزاید. [1]
ثواب شهید : پیامبر اکرم صلی الله علیه واله: اگر می توانی شب و روز با وضو باشی این کار را انجام بده چون اگر با وضو از دنیا بروی ثواب شهید را خواهی داشت. [2]
ثواب عبادت: پیامبر اکرم صلی الله علیه واله فرمودند: کسی که با وضو بخوابد بستر برایش مسجد می شود ،وخوابش ثواب کسی را دارد که تا به صبح در حال عبادت بوده است. [3]
براورده شدن حاجات: امام صادق علیه السلام فرمودد : من تعجب می‌کنم از کسی که به دنبال حاجت و کاری است در حالی که با وضو است ،اما حاجتش براورده نشود. [4]
-----------------------------------------------
پی نوشت ها:
[1] مستدرک الوسائل جلد 1 ص 43
[2] همان
[3] مستدرک الوسائل جلد 1 ص 42
[4] وسائل الشیعه جلد 1 ص 262
خلاصه ای از بیانات استاد هادی ابراهیمی در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 92/11/24