امام حسن عسکری علیه‌السلام به‌عنوان امام و هادی الهی، وصیت‌های انسان‌سازی را خطاب به شیعیان خود فرمودند که عمل به آن‌ها، انسان را به کمال و سعادت ابدی خواهد رساند.
خداوند متعال انسان را خلق کرد و برای رساندن او به کمال و سعادت، هادیانی را قرار داد تا راه را از چاه، حق را از باطل و مسیر گمراهی را از هدایت به انسان نشان دهند. انبیاء و امامان علیهم‌السلام به‌عنوان هادیان الهی، همواره تمام همت خود را به‌کار بسته‌اند تا انسان را به سر منزل مقصود برسانند. از آنجایی که شیاطین همواره منافع خود را در گمراهی انسان‌ها یافته‌اند، با مکر و حیله، دست مردم را از دامان این هادیان الهی دور ساخته‌اند. یکی از شیوه‌های ایشان در تحقق گمراهی مردم، جایگزینی امام باطل به‌جای امام حق است. وقتی مردم، هادی و امام الهی را از دست داده و پیرو امام باطل گردند، هرگز رنگ سعادت و خوشبختی را نخواهند دید؛ زیرا کسی که خود هدایت نیافته و مسیر سعادت را نپیموده، هرگز نمی‌تواند راهنمای مردم گردد. قرآن کریم نیز به این مهم این‌چنین اشاره فرموده است: «أَفَمَنْ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ أَحَقُّ أَنْ يُتَّبَعَ أَمَّنْ لَا يَهِدِّي إِلَّا أَنْ يُهْدَىٰ»؛[1] «آیا آن که به راه حق رهبری می‌کند سزاوارتر به پیروی است یا آن که خود هدایت نیابد مگر آنکه هدایتش کنند؟»
یکی از هادیان الهی که در مسیر هدایت مردم سخت می‌کوشید، وجود مقدس و نورانی امام حسن عسکری علیه‌السلام است. اگرچه دشمنان تلاش بسیار کردند تا هیچ اسم و اثری از این امام همام باقی نماند، اما همان مقدار اندکی که به دست ما رسیده، کافی است تا با عمل به آن‌ها به کمال انسانی دست بیابیم.
در این مجال به بخشی از وصیت‌های انسان‌ساز امام عسکری علیه‌السلام که خطاب به شیعیان خود فرمودند اشاره می‌شود:
1. «إِتَّقُوا اللّهَ وَ کُونُوا زَیْنًا وَ لا تَکُونُوا شَیْنًا»؛ «تقواى الهى داشته باشید، مایه زینت باشید نه زشتى».
2. «جُرُّوا إِلَیْنا کُلَّ مَوَدَّة وَ ادْفَعُوا عَنّا کُلَّ قَبیح، فَإِنَّهُ ما قیلَ فینا مِنْ حَسَن فَنَحْنُ أَهْلُهُ وَ ما قیلَ فینا مِنْ سُوء فَما نَحْنُ کَذلِکَ»؛ «تمام دوستى خود را به سوى ما بکشانید و همه زشتى را از ما دور سازید، زیرا هر خوبى که درباره ما گفته شود ما اهل آنیم و هر بدى درباره ما گفته شود ما از آن به دوریم».
3. «لَناحَقٌّ فى کِتابِ اللّهِ وَ قَرابَةٌ مِنْ رَسُولِ اللّهِ وَ تَطْهیرٌ مِنَ اللّهِ لا یَدَّعیهِ أَحَدٌ غَیْرُنا إِلاّ کَذّابٌ»؛ «در کتاب خدا براى ما حقّى و قرابتى از پیامبر خداست و خداوند ما را پاک شمرده، احدى جز ما مدّعى این مقام نیست، مگر آن که دروغ مى گوید».
4. «أَکْثِرُوا ذِکْرَ اللّهِ وَ ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ تِلاوَةَ الْقُرانِ وَ الصَّلاةَ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله‌علیه‌وآله فَإِنَّ الصَّلاةَ عَلى رَسُولِ اللّهِ عَشْرُ حَسَنات»؛ «زیاد به یاد خدا باشید و زیاد یاد مرگ کنید و زیاد قرآن را تلاوت نمایید و زیاد بر پیغمبر صلوات بفرستید، زیرا صلوات بر پیامبر خدا صلى الله‌علیه‌وآله ده حسنه دارد».
امام عسکری علیه‌السلام بعد از بیان این دستورات ناب انسان‌ساز فرمودند: «إِحْفَظُوا ما وَصَّیْتُکُمْ بِهِ وَ أَسْتَوْدِعُکُمُ اللّهَ»؛ «آنچه را به شما گفتم حفظ (و عمل) کنید و شما را به خدا مى‌سپارم».[2]
پی‌نوشت:
[1]. یونس: 35.
[2]. بحارالانوار، مجلسی، ج75، ص372، دار احیاء التراث.