وجوه شباهت فراوانی را میتوان میان حضرت معصومه سلاماللهعلیها و سرور بانوان جهان یافت؛ مرجعیت علمی و ازجانگذشتگی در راه دفاع از امام زمان، از این وجوه اشتراک است. بیجهت نیست که جمله «فِداها اَبُوها» درباره هر دو بزرگوار نقل شده و برخی مکاشفات، زیارت حضرت معصومه سلاماللهعلیها را دارای ثواب زیارت قبر مطهر حضرت زهرا سلاماللهعلیها معرفی میکنند.
طبق تاریخ، دهم ربیعالثانی سال 201 هجری قمری وفات بانوی کرامت و برکت در شهر قم اتفاق افتاد. حضرت فاطمه معصومه سلاماللهعلیها از جهات مختلفی با سرور زنان جهان و دختر گرامی پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوآله شباهت دارند و نیکوست در سالروز وفات ایشان به برخی از این وجوه پرداخته شود.
پناهگاه جویندگان دانش و جمله مشهور «فداها أبوها»
حضرت صدیقه کبری سلاماللهعلیها پناهگاه بانوان و اصحابی بود که تشنه کسب علم و دانش بودند و روحیه پرسشگری و تلاش داشتند. موارد مختلفی از دیدار سلمان فارسی رضواناللهعلیه و حضرت زهرا سلاماللهعلیها گزارش شده است و ایشان مطالب متعدد را به این صحابه جلیلالقدر منتقل میکرد.[1] درباره سؤالات بانوان از ایشان نیز نقلهای مختلفی وجود دارد؛ تا حدی که یکی از پرسشگران از تعدد سؤالات خود، صبر و متانت عجیب و زمانی که حضرت فاطمه سلاماللهعلیها به پاسخگویی اختصاص میداد، احساس شرمندگی و خجالت کرد.[2] درباره حضرت معصومه سلاماللهعلیها نیز مراجعه مکرر طالبان علوم اهلبیت علیهمالسلام گزارش شده است. روزی جمعی از شیعیان بهقصد دیدار حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام و پرسیدن سؤالاتی از ایشان به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام کاظم علیهالسلام در مسافرت بود، سؤالات خود را به حضرت معصومه که در آن هنگام کودکی بیش نبود، تحویل دادند. فردای آن روز برای بار دیگر به منزل امام شرف حضور پیدا کردند، لیکن هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. چون ناگزیر به بازگشت بودند، مسائل خود را مطالبه نمودند تا در مسافرت بعدی خدمت امام برسند؛ غافل از اینکه حضرت معصومه جواب پرسشها را نگاشته است. وقتی پاسخها را ملاحظه کردند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان شهر مدینه را ترک گفتند. ازقضای روزگار در بین راه با امام موسیبنجعفر علیهالسلام مواجه شده، ماجرای خویش را بازگفتند. چون امام پاسخ سؤالات را مطالعه کرد، سه بار فرمود: «فداها أبوها»؛[3] «پدرش فدایش». عبارت «فداها أبوها» از زبان مبارک رسول خدا صلیاللهعلیهوآله درباره فاطمه زهرا سلاماللهعلیها نیز نقل شده است.[4]
جانفشانی در راه امام زمان
فاطمه معصومه سلاماللهعلیها برای یاری امام زمان خویش و برطرف نمودن غربت خورشید هشتم در ضمن کاروانی متشکل از برادران و خواهران امام رضا علیهالسلام به سمت خراسان رهسپار شد. مأموران حکومتی در حوالی ساوه، با آنها درگیر شدند و بسیاری از افراد این قافله را به شهادت رساندند. حضرت معصومه نیز مسموم گردید یا با مشاهده شهادت برادران بهشدت بیمار شد و به دستور خودشان به قم منتقل گردید. بانوی کرامت در داغ عظیم شهادت برادران خویش نشسته و در راه یاری برادر و امام خود جان سپرد؛ همانگونه که اسوه و الگوی تمام شیعیان جهان؛ حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها در راه دفاع از مکتب غدیر و امام زمان خویش به شهادت رسید.
زیارتش مانندِ زیارت قبر حضرت زهراست
بیجهت نیست که برخی از شاگردان آیتالله مرعشی نجفی از ایشان نقل میکنند که: «علت آمدن من به قم این بود که پدرم سید محمود مرعشی نجفی (که از زهّاد و عبّاد معروف بود) چهل شب در حرم حضرت امیر علیهالسلام بیتوته کرد تا آن حضرت را ببیند، شبی (درحال مکاشفه) حضرت را دیده بود که به ایشان میفرماید: سید محمود چه میخواهی؟ عرض میکند: میخواهم بدانم قبر فاطمه زهرا علیهاالسلام کجاست تا آن را زیارت کنم. حضرت فرموده بود: من که نمیتوانم برخلاف وصیت آن حضرت، قبر او را معلوم کنم. عرض کرد: پس من هنگام زیارت چه کنم؟ حضرت فرمود: خدا جلال و جبروت حضرت فاطمه علیهاالسلام را به فاطمه معصومه علیهاالسلام عنایت فرموده است، هرکس بخواهد ثواب زیارت حضرت زهرا علیهاالسلام را درک کند به زیارت فاطمه معصومه علیهاالسلام برود».[5] نقل چنین مکاشفهای از فردی بسیار دقیق مانندِ آیتالله مرعشی نجفی که اهتمام در حفظ نسخ خطی داشتند و اهل علم و تقوا بودند موجب میشود که بتوان تا حد زیادی به صحت این ماجرا اطمینان نمود؛ بهویژه با توجه به شباهتهایی که میان این دو بانوی بزرگ اسلام یافت میشود.
پینوشت:
[1]. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چاپ دوم، داراحیاء التراث العربی، 1403ق، ج92، ص38.
[2]. منسوب به امام عسکری علیهالسلام، تفسیر العسکری، چاپ اول، موسسه امام هادی علیهالسلام، 1409ق، ص340.
[3]. مهدی پور، علیاکبر، کریمه اهلبیت، چاپ اول، حاذق، 1373ش، ص63-64.
[4]. فتال نیشابوری، ابوعلی، روضة الواعظين و بصيرة المتعظين ( ط- القديمة)، چاپ اول، رضی، 1375ش، ج2، ص444.
[5]. پرتال جامع آستان مقدس حضرت معصومه علیهاالسلام، کرامات حضرت از زبان علما: https://amfm.ir/keramat.