شایسته است انسان قبل از هر کاری بنا را بر اعتماد و توکل بر مشیت الهی قرار دهد چون انجام کارها و محقق شدن امور بسته به علل و عوامل بسیاری دارد، که اراده طولی انسان تنها یک علت در کنار دیگر علل متّکی به مشیت الهی می‌باشد.
به همين جهت است كه خداوند در سوره کهف آیه ،23 به پیامبرش می‌فرماید: "وَلَا تَقُولَنَّ لِشَیءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِكَ غَدًا الاّ أن یشاءالله؛ هرگز نگو من فلان كار را فردا انجام می‌دهم مگر این كه خدا بخواهد"
یعنی در مورد اخبار آینده و تصمیم بر انجام كارها حتماً جمله انشاءالله را اضافه كن و انجام كار را موكول به خواسته خدا كن، چون تو هرگز مستقل در تصمیم گیری نیستی و اگر خدا نخواهد هیچ كس توانایی بر هیچ كار را ندارد.
کما اینکه آیت الله مکارم می‌فرماید: خبر دادن قطعی برای انسان كه قدرتش محدود است و احتمال ظهور موانع مختلف می‌رود صحیح و منطقی نیست و چه بسا دروغ از آب در بیآید،[1]
علامه طباطبایی هم در شأن نزول آیه ،23 سوره کهف می‌فرماید: پیامبر (صلي‌الله‌عليه‌وآله) اظهار نظر درباره اصحاب كهف را به فردا موكول كرد، ولی انشاءالله نگفت به همین جهت تا چهل شبانه روز وحی از او قطع شد تا آنجا كه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) غمگین شد و یارانش كه به وی ایمان آورده بودند به شك افتادند و قریش شادمان شده و پیامبر را مسخره كردند. پس از چهل شبانه روز سوره كهف و جریان اصحاب كهف بر پیامبر نازل شد و پیامبر علّت تأخیر وحی را از جبرئیل سؤال كرد. جبرئیل همین آیات را بر پیامبر خواند[2] بدیهی است اگر خدا نخواهد كاری صورت بگیرد آن كار انجام نمی‌شود.
ولیکن در مواردی که انسان غافل از مشیت الهی می‌شود، بهترین راه کار آن است که به ادامه آیه، 23 سوره کهف عمل شود چون در تـعـقـیـب جمله "وَلَا تَقُولَنَّ لِشَیءٍ إِنِّی فَاعِلٌ ذَلِكَ غَدًا الاّ أن یشاءالله" قرآن مى‌فرماید: "وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِیتَ وَقُلْ عَسَى أَنْ یهْدِینِ رَبِّی لِأَقْرَبَ مِنْ هَذَا رَشَدًا"
هنگامى که یاد خدا را فراموش کردى بعد که متوجه شدى پروردگارت را بخاطر بیاور، اشـاره به اینکه اگر بخاطر فراموشى جمله انشاءالله را به سخنانى که از آینده خبر مـى‌دهـى نـیـفـزائى هـر مـوقـع بـیـادت آمد فورا جبران کن و بگو انشاء الله، که این کار گذشته را جبران خواهد کرد و بـگـو امـیـدوارم کـه پـروردگـارم مـرا بـه راهـى روشـنـتـر از ایـن هـدایـت کـنـد.
------------------------------
پی نوشت:
1. تفسیر نمونه، ج 12، ص 385.
2. تفسیر المیزان، ج 13، ذیل تفسیر آیه،23 سوره کهف.
نظرات
مطلب جالبی بود. موفق باشید
جالب بود.
از مطالب خوبتون تشکر
اگر خدا بخواهد.
مطالب بسیار خوبی بود. خیلی ممنون