راه‌هایی که سبب محرمیت فرزندخوانده می‌شود

رهروان ولایت ـ اشخاصی وجود دارند که از پرورشگاه‌ها بچه می‌آوردند، حال یا می‌توانند بچه‌دار شوند یا نمی‌توانند، که در حکم هیچ تفاوتی ندارد.

فرزند خوانده اگر پسر باشد بر زن و دختران مرد نا‌محرم است، و اگر دختر باشد بر مرد و پسر نا‌محرم است. شاید در سال‌های ابتدائی که کودکی به فرزند خواندگی پذیرفته می‌شود از لحاظ شرعی مشکلی وجود نداشته باشد، اما همین که این بچه‌ها به سن تمییز برسند و در معرض تحریک باشند، دیگر پای محرم و نا‌محرم به میان می‌آید، و مجرد اینکه این زن و مرد این بچه را بزرگ کرده‌اند سبب محرمیت نمی‌شود، و نباید شخصی حالت روشنفکری بخود بگیرد و بگوید: که پدر و مادر واقعی کسانی هستند که انسان را بزرگ کرده‌اند، این سخنان خلاف احکام و دین خداست.

اما بالاخره باید راهی در دین وجود داشته باشد تا این بچه محرم شود و مشکلات زیادی که در صورت نامحرم بودن اوبوجود می‌آید از بین برود. در این مطلب ما سعی می‌کنیم که راهکارهایی که داده شده‌ است را بصورت مختصر بیان کنیم.

می‌دانیم که راههای محرمیت یکی از این سه چیز است: نسب، سبب و رضاع(شیردادن).[1] در محل بحث ما که نسب وجود ندارد، دو راه سبب و شیردادن باقی می‌ماند.

راه محرم شدن از طریق سبب:

اگر بچه دختر باشد می توان به وسیله‌ی صیغه‌ی نکاح(عقد) موقت بین دختر و پدر مرد یا پدربزرگ او محرمیت ایجاد کرد، که در این صورت این دختر، زن بابای مرد می شود، ولی باید توجه داشت که اگر دختر نابالغ باشد نکاح مذکور باید به اذن ولی شرعی او باشد، و در صورت نبودن ولیّ باید از مجتهد جامع الشرایط اذن گرفت، و در هر صورت نباید صیغه محرمیت برای دختر بچه مفسده داشته باشد. بلکه رعایت مصلحت او لازم است. کما اینکه اگر دختر بالغ باشد اذن پدر یا جد پدری به احتیاط واجب معتبر است.

و اگر فرزند خوانده پسر باشد اگر شیرخوار نباشد، و مادر خوانده، مادر بدون شوهر داشته باشد، و او را به عقد دائم یا موقت پسر در‌آورند، پس از دخول او به مادر خوانده، ربیبه‌ی او می‌شود و به او محرم می شود.

راه محرم شدن از طریق شیردادن یا رضاع:

اگر کودک، دختر شیرخواره باشد، از راههای زیر بین او و مرد(پدرخوانده) محرمیت ایجاد می‌شود:

1- شیر همسر انسان را بخورد، که در این صورت دختر رضاعی مرد می‌شود.
2- شیر مادر مرد را بخورد، که در این صورت خواهر رضاعی مرد می‌شود.
3- شیر خواهر مرد را بخورد، که دختر خواهر رضاعی مرد می شود و مرد دایی رضاعی او می‌شود یا شیر دختر خواهر مرد را بخورد.
4- شیر زن برادر مرد را بخورد، که دختر برادر رضاعی او می‌شود و یا شیر دختر برادر او را بخورد.

و اگر کودک پسر و شیرخوار باشد، از راههای زیر می‌توان بین او و زن(مادر خوانده) ایجاد محرمیت کرد:

1- شیر همان زن را بخورد، که فرزند رضاعی او می‌شود.
2- شیر مادر زن را بخورد، که برادر رضاعی زن می‌شود.
3- شیر خواهر زن را بخورد، که پسر خواهر رضاعی زن می‌شود یا شیر دختر خواهر زن را بخورد.
4- شیر زن برادر زن را بخورد، که پسر برادر رضاعی زن می‌شود یا شیر دختر برادر زن را بخورد.[2]

نکته:

راه‌های محرمیتی که در بالا گفته شده است تمام راه‌ها نیست و راه‌هایی هستند که امکان تحقق آنها بیشتر وجود دارد و در کتب مفصل فقهی راههای بیشتری گفته شده است.

راه‌کارهایی که در بالا گفته شده است مورد قبول بسیاری از فقهاء است هرچند در بحث ازدواج اختلاف اقوال وجود دارد و اجازه بعضی موارد را علمایی نمی دهند. در بین مراجع تقلید گذشته کسانی وجود داشته که فتوا داده‌اند راهی که عملی باشد برای محرمیت به نظر نمی‌رسد.[3]

------------------------------------

پی نوشت‌ها:

[1] رجوع شود به رساله مراجع تقلید
[2] جامع المسائل 434/1 در کتاب مسائل جدید، ج3، ص 197 استفتائات همه مراجع وجود دارد.
[3] استفتاء حضرت آیت‌الله گلپایگانی در واحد پاسخ به سۆالات جامعة الزهراء قم