عفو و گذشت و نقش آن در تعالی روحی انسان

10:42 - 1393/01/07
چکیده: عفو و بخشش دلیل روشنی بر بلندای نفس تربیت شده و روح ملکوتی و جبروتی کسی است‌که می‌تواند این چنین عظمتی را از خود نشان داده و دامن خود را به گرد و غبار تیره و تار این جهان گرفتار نکند و از هر گونه آلودگی به غیر خدا، مبرا و منزه باشد.
عفو و بخشش و نقش آن در تعالی روح انسان

رهروان ولایت ـ در ایام سال زمان‌های مناسبی مانند اعیاد و نوروز و... پیش می‌آید که بهانه به‌دست انسان می‌دهد تا کینه‌ها را کنار بگذاریم و یکدیگر را مورد عفو و گذشت قرار دهیم. و باید بدانیم یکی از اموری‌که نشانه عظمت روحی انسان است، عفو نمودن از کسانی است‌که اذیت و آزار، یا تضییع حقوقی نسبت به انسان روا داشته‌اند. و حتی دعا نمودن در حق این نوع افراد است، که امام سجاد علیه السلام در دعای سی و نهم صحیفه سجادیه در این زمینه می‌فرماید:

«اللّهُمّ صَلّ عَلَى مُحَمّدٍ وَ آلِهِ، وَ اكْسِرْ شَهْوَتِي عَنْ كُلّ مَحْرَمٍ، وَ ازْوِ حِرْصِي عَنْ كُلّ مَأْثَمٍ، وَ امْنَعْنِي عَنْ أَذَى كُلّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ، وَ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَةٍ.اللّهُمّ وَ أَيّمَا عَبْدٍ نَالَ مِنّي مَا حَظَرْتَ عَلَيْهِ، وَ انْتَهَكَ مِنّي مَا حَجَزْتَ عَلَيْهِ، فَمَضَى بِظُلَامَتِي مَيّتاً، أَوْ حَصَلَتْ لِي قِبَلَهُ حَيّاً فَاغْفِرْ لَهُ مَا أَلَمّ بِهِ مِنّي، وَ اعْفُ لَهُ عَمّا أَدْبَرَ بِهِ عَنّي، وَ لَا تَقِفْهُ عَلَى مَا ارْتَكَبَ فِيّ، وَ لَا تَكْشِفْهُ عَمّا اكْتَسَبَ بِي، وَ اجْعَلْ مَا سَمَحْتُ بِهِ مِنَ الْعَفْوِ عَنْهُمْ، وَ تَبَرّعْتُ بِهِ مِنَ الصّدَقَةِ عَلَيْهِمْ أَزْكَى صَدَقَاتِ الْمُتَصَدّقِينَ، وَ أَعْلَى صِلَاتِ الْمُتَقَرّبِينَ»

«خدایا بر حضرت محّمد و خاندان او صلوات الله علیهم اجمعین درود فرست و دل‌خواه مرا از هر حرام باز دار و حرص و آز مرا از هر گناه برکنار کن و اذیت و آزار مرا از هر مرد و زن مومن و مسلمان قطع گردان. خدایا هر کس که به‌ من ستم کرده و از دنیا رفته است یا حقی بر عهده او است و زنده است، همه را درباره ستمی‌که به‌ من کرده‌اند و یا حقی را تباه نموده‌اند بیامرز و آنان را نسبت به خطاهایی که درباره من کرده‌اند، مواخذه مکن و سرزنش مفرما و آن‌چه را که من اکنون به آن‌ها بخشیدم و بر آنان تصدق کردم، پاکیزه‌ترین صدقات و بهترین هدیه‌ای که از طرف مقربان صادر می‌گردد، قرار ده»

این‌گونه عفو و گذشت خود دستوربزرگی برای امت اسلام، در نحوه برخورد با کسانی است‌که با آنان دشمنی کرده‌اند و اساسی‌تر از همه آن‌که خود این رفتار، یکی از بزرگ‌ترین عبادت‌هایی است‌که به راه یافتن و صعود به قرب معنوی کمک کرده و برای بلندی و تعالی روحی انسان، موثرترین عامل و قوی‌ترین سبب در پیدایش قرب معنوی و فرشته گونه شدن انسان است.

«این دستوری است‌که حقیقتا انسان را به بندگی محض می‌رساند؛ آن‌چنان‌که از خود هر گونه اقتضایی را دور کرده و فقط در جست و جوی آن است‌که خداوند متعال چه اراده‌ای دارد و کدامین عمل رضای حضرت حق را بهتر جلب می‌نماید و خشم و حساسیت و حقوق شخصی را نادیده گرفته و خواسته خود را در رضای جناب رب العالمین فانی می‌نماید، بلکه جالب‌تر آن‌که از خداوند متعال درخواست می‌دارد که این بخشش را نهان داشته و به آن کسی‌که ظلم و حق کشی کرده اعلام نشود.

بلکه به این حد نیز بسنده ننموده و برای او طلب دعا، رحمت و مغفرت می‌کند تا به‌صورت هدیه‌ای خالصانه و مخلصانه باشد که جز در راه جلب محبت و رضای حضرت خالق قرار نگیرد و از چنان خلوصی برخوردار باشد که خالص‌ترین بندگان الهی انجام داده‌اند. اگر چه درخشش نور این کرامت موجب مغفرت فرد یاغی و طاغی می‌شود، ولی مهم‌تر آن‌که دلیل بر بلندای نفس تربیت شده و روح ملکوتی و جبروتی کسی است‌که می‌تواند این چنین عظمتی از خود نشان داده و دامن خود را به گرد و غبار تیره و تار این جهان گرفتار نکند و از هر گونه آلودگی به غیر خدا، مبرا و منزه باشد.»[1]

بنابراین شایسته است‌ انسان برای تعالی و عظمت روحی خود از سر تقصیر دیگران بگذرد و آنان را مورد عفو و بخشش خود قرار دهد.

-----------------------

پی‌نوشت:

[1].شهود و شناخت،حسن ممدوحی، ص265

 

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز:
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
2 + 8 =
*****