رهروان ولایت ـگرفتن شیربها توسط پدر یا نزدیکان دختر چه حکمی دارد؟
تعیین شیربها به یکی از دو صورت میتواند انجام بگیرد که حکم آنها متفاوت خواهد بود.
اول اینکه: شیربها واقعاً جزئی از مهر باشد که والدین دختر نقداً آن را دریافت می‌کنند برای اینکه در خرید جهاز به مصرف برسانند. در این صورت وجه نقد گرچه به عنوان شیربها نامیده می‌شود در واقع جزء مهر می‌باشد و مالک آن هم دختر است نه والدین او. چنین قراردادی اشکال ندارد، ولی چون مالک دختر است تصرف در آن باید با اجازۀ او باشد.
دوم اینکه: شیربها جزء مهر نباشد بلکه مقداری باشد اضافی که والدین دختر می‌خواهند آن را برای خودشان و به عنوان حق الزحمه از داماد بگیرند تا در ازدواج کارشکنی نکنند، البته چنین قراردادی باطل ولی اصل عقد صحیح است. والدین دختر حق ندارند به عنوان شیر بها چیزی از داماد مطالبه نمایند. اگر بدون رضایت چیزی را از او بگیرند حرام است و غیرمشروع.
سوال: اگه خانم مهریه را به صورت قانونی و محضری بخشیده بعدا می تواند ادعا کند و از بذلش برگردد ؟
آیت الله خامنه ای : نمی‌تواند.
آیت الله مکارم : در صورتي که به ذمه شوهر بوده و آن را بخشيده است قابل بازگشت نيست مگر اينکه بخشيدن به قصد ادامه زوجيت بوده ولي اگر زوج بخواهد او را طلاق دهد مي تواند باز پس بگيرد
آیت الله سیستانی : نمی تواند
آیت الله فاضل :اگر بخشیده باشد نمی تواند برگردد
سوال: اگر پدر بدون دلیل منطقی و شرعی مانع ازدواج باشند و برای فرزند هم سخت باشد آیا اینکارشون جایز است؟و مرتکب گناه می شوند ؟
آیت الله خامنه ای : اطاعت از والدين واجب نيست لكن ايذاى ايشان حرام است، مگر در انجام واجبات و ترك محرّمات.
آیت الله مکارم شیرازی : اگر واقعا موجب شود که فرزند به گناه بیفتد، مسئول خواهند بود؛ سعی کنید با زبان خوش شرایط خود را برای آنان شرح دهید و در این زمینه از بزرگترهای فامیل کمک بگیرید.
آیت الله فاضل لنکرانی: در ازدواج پسر اجازه پدر شرط نیست. اگر پسرخودش توان مالی داشته باشد میتواند بدون اجازه پدرش ازدواج کند. اما اگر توان مالی نداشته باشد؛ پسر باید پدررا راضی کند که درامر ازدواج اورا کمک کند. ممکن است پدر مصلحت پسر را درازدواج با افراد خاصی نداند یا مشکلات دیگری داشته باشد؛ درهرصورت برپدر واجب نیست که هرچه پسر درامرازدواج بگوید ؛ پدر انجام دهد. البته از نظر اخلاقی وظیفه پدر است که تلاش کند وبرای فرزندش همسر ا نتخاب کند و
آیت الله وحید خراسانی : كسى كه به واسطه نداشتن زن به حرام مى افتد ، واجب است زن بگيرد.
سوال: برای ازدواج دوم آیا نیاز به اذن همسر اول هست؟
سوال: آیا شرط ضمن عقد مبنی بر عدم ازدواج صحیح است ؟
آیت الله خامنه ای : 1 در فرض سؤال گرچه اجازه لازم نيست ولى اگر مقرراتى در اين زمينه باشد، بايد مراعات گردد.2 شرط مذکور صحيح نيست.
آیت الله مکارم شیرازی : 1 نيازي به اجازه همسر اول نيست. 2. چنین شرطی صحیح نیست.
سوال: با عدم تمکین زن مهریه ساقط می شود؟
پاسخ: مهريه ساقط نمى‌شود.
سوال :سه چهار ماهی با شوهرم اختلاف دارم و به منزل پدری رفتم و در حال طلاق و دادگاه و مقدمات آن هستم ، در این مدت شوهرم نفقه منو پرداخت می کنه ،آیا بدون اجازه ایشون می تونم به مسافرت و زیارت امام رضا علیه السلام برم ،کلا اذن شوهر در این جا صدق می کنه ؟
پاسخ: البته عرف همچین اجازه ای را لازم نمی دانند
آیت الله خامنه ای :اگر با موافقت شوهر در خانه او زندگى نمى‌كنيد خروج از خانه نياز به اذن شوهر ندارد.
آیت الله مکارم شیرازی : در فرض سوال بدون اجازه شوهر نمی توانید مسافرت نمایید.
آیت الله وحید خراسانی: خیر نمی توانید جایز نیست.
آیت الله سیستانی : آن چه حرام است خارج شدن از منزل همسر بدون اجازه او است واختلاف مجوز نیست اگر این کار برای شما جایز بوده مثلا ماندن انجا برای شما خطر جانی داشته است حقی برای او باقی نمی ماند ومی توانید هرجا خواستید بروید
آیت الله فاضل لنکرانی: اگر بدون اجازه شوهر از منزل شوهر بیرون شده اید ؛تا زمانی که شوهر شما ؛ شما را طلاق ندهد احتیاط ان است که از رفتن به مسافرت هرچند سفر زیارتی باشد بدون اجازه شوهرخود داری کنید.اگر شوهر شما شما را از خانه بیرون کرده است؛ رفتن به زیارت بدون اجازه شوهر اشکال ندارد.
سوال: 1-آيا در دوران عقد؛ که دختر در خانه پدر و مادر زندگي مي کند؛ براي بيرون رفتن از خانه اجازه شوهر لازم است؟
2- در دوران عقد که دختر در خونه پدر است آيا تمکين زن واجب است اگر مرد از زن تمکين بخواهد بايد اطاعت کند؟ حتي اگر نفقه بدهد؟
3- در دوران عقد تا عروسي-دختر در خانه پدر به سر مي برد آيا تامين نفقه او بر عهده شوهر است؟
آّيت الله خامنه اي:1. تا زمانى که زن به خانه شوهر نرفته در خروج از منزل نياز به اجازه شوهر ندارد. 2.اگر عدم تمكين شرط شده و يا عدم تمكين متعارف باشد، و عقد مبنى بر آن واقع شود، تمكين بر زن در اين ايّام واجب نيست. 3.زوجه اگر تمكين داشته باشد، نفقه او بر زوج واجب است، هر چند او را به منزل خود نبرده باشد مگر آنكه عدم تمكين متعارف باشدو عقد مبني بر آن واقع شده باشد در چنين صورتي هر چند تمكين نكند، نفقه ساقط نيست.
آيت الله مکارم شيرازي : 1و3ـ در اين دوران نه نفقه واجب است نه اجازه گرفتن زن. 2ـ اگر در ضمن عقد شرط خاصّي نشده، بايد طبق عرف محل عمل نمايند.
سوال: اگه دختری از سن سه ماهگی حضانتش به عهده مادر قرار بگیره برای ازدواج اذن پدر نیازه یا مادرش کافیه ؟ یا اذن کسی را نمی خواهد؟
آیت الله خامنه ای: در هر صورت بنابر احتياط واجب در ازدواج با دختر باكره اجازه پدر يا جدّ پدرى او لازم است و بدون آن بنا بر احتياط واجب عقد صحيح نيست.
سوال:ازدواج موقت با بچه و طفل صغیره چه حکمی دارد؟
آیت الله خامنه ای: اگر مستلزم مفسده نبوده و با اجازه پدر يا پدر بزرگ پدرى دختر عقد صحيح شرعى (با ذکر مهر و تعيين مدت) جارى شود، اشکال ندارد.
آیت الله مکارم شیرازی : ازدواج موقّت هر چند براي لذّت بردن هم نباشد بلکه به قصد محرم شدن نزديکان آن دختر باشد جائز است مشروط بر اين که دختري را که به ازدواج موقّت در مي آورند در حدّي باشد که قابل لذّت جنسي باشد، مثلاً اگر کوچک است بايد وقت را به اندازه اي زياد کنند که دوران آمادگي دختر را شامل شود، هرچند بعد از عقد مدّت را ببخشند.
ایت الله فاضل لنکرانی : اگر پدر دختر بچه راضی باشد و عقد موقت برای دختر بچه مفسده نداشته باشد با تعیین مدت و مهریه می توانید برای یک روز یا بیشتر با دختر بچه مورد صیغه عقد موقت بخوانید و بعد از آن مادر دختر برای شما برای همیشه محرم می شود.
سوال: آیا در عقد موقت، زوجین می‌توانند ارث‌بردن را شرط کنند؟
آیت الله خامنه ای : احتیاط در این است که شرط نکنند و اگر چنین شرطی انجام شد بنا بر احتیاط واجب باید مصالحه شود.
آیت الله وحید : زنى كه متعه شده حقّ همخوابى ندارد و از شوهر ارث نمى برد و شوهر هم از او ارث نمى برد ، مگر در صورتى كه ارث بردن را شرط كرده باشند كه در اين صورت هر كه شرط كرده ارث مى برد.
آیت الله مکارم : در عقد موقت می تواند از ثلث برای زوجه وصیت کند.
آیت الله فاضل : خير نمي توانند.
آیت لله صافی: مسأله مورد اشكال است؛ احتياط در ترك شرط توارث است و در صورت اشتراط، احتياط به تصالح با باقي ورثه است.
آیت الله سیستانی : زن می تواند شرط کند که شوهر وصیت کند که مقدار یک هشتم یا بیشتر از ترکه به زن بدهند
سوال: آيا مي‌توان در عقد موقت، شرط نفقه را به صورت شرط نتيجه بيان نمود؟
آیت الله خامنه ای : اگر مقصود اين است که حق نفقه داشته باشد، صحيح نيست..
آیت الله وحید : زنى كه متعه شده اگرچه آبستن شود حقّ خرجى ندارد مگر اين كه در ضمن عقد متعه يا عقد لازم ديگر شرط كند ، و همچنين در ضمن عقد جايز مادامى كه آن عقد باقى باشد. شرط مالیکیت نسبت به عین یا مالی اشکال ندارد.
آیت الله فاضل : خير شرط نفقه اعتباري ندارد.
آیت لله صافی: شرط نفقه در نكاح منقطع به نحو شرط فعل صحيح و بر زوج واجب است به شرط عمل كند لكن تخلف آن موجب حق فسخ نكاح نمي‌شود بلكه زوج اجبار به اداء نفقه مي‌شود
آیت الله سیستانی : نمی شود ولی به نحو شرط فعلش جایز است
سوال: اگر با نامزدمون صیغه محرمیت بخونیم و اگر شک داشته باشیم مدت صیغه تموم شده بود یا نه با این وجود و این شک بدون بخشیدن مدتی که یقین نداریم عقد دائم بخونیم ؛ عقد صحیح است یا باید دوباره بخونیم ؟
آیت الله خامنه ای : بايد پس از يقين به اتمام مدت يا بخشيدن مدت باقيمانده احتمالى، عقد دائم تكرار شود.
آیت الله مکارم شیرازی:احتیاطا دوباره عقد خوانده شود البته توجه نمایید ازدواج دختر باکره بدون اذن پدر جایز نیست و عقد اشکال دارد.
آیت الله وحید خراسانی: در فرض سوال عقد صحیح نیست بعد از بخشیدن مابقی احتمالی عقد موقت دوباره عقد صحیح بخوانید
آیت الله سیستانی: باید دوباره بخوانید
آیت الله فاضل لنکرانی: اگر شک دارد مدت عقد باقی است یانه استصحاب بقاء مدت می شود و احتیاط آن است که دوباره عقد بخوانند؛ لیکن باید مرد مدت باقی مانده را ببخشد و اگر مدت باقی مانده نبخشد عقد دوم باطل است. وباید بعد از بخشیدن مدت ؛ عقد دوباره با تعیین مدت و مهریه جدید؛ خوانده شو
خلاصه سخنرانی استاد زلال احکام در کنفرانس آیه های انتظار در تاریخ 93/2/8
لینک سخنرانی های قبلی: http://www.jonbeshnet.ir/category/445