در یک جامعه اسلامی رعایت تمام احکام الهی به یک اندازه اهمیت دارند. چنین نیست که مسأله حجاب در اولویت باشد و مسأله حرمت موسیقی نادیده انگاشته شود. حتی رهبران جامعه به صراحت و وضوح، مخالفت خود را با مسأله ترویج موسیقی اعلام داشته‌اند.
برخی روشنفکران مسلمان پیرامون مسأله حجاب بانوان در سطح جامعه، این پرسش و چالش را مطرح کرده‌اند که طرفداران اجرایی شدن حکم حجاب برای زنان در سطح جامعه، به دلیل اهمیت فرمان خدا و قانون اسلام است که بر این طرح اصرار می‌ورزند، در حالی‌که در مسأله موسیقی و ترویج آن، چنین شدت و سختگیری از خود نشان نمی‌دهند با اینکه ادله فقهی پیرامون حرمت موسیقی بسیار زیاد و واضح بیان شده است.
در پاسخ به چند نکته اشاره می‌شود:
الف- در مسأله موسیقی و حرمت آن، اختلافی میان فقهای شیعه نیست؛ یعنی در شرایطی که موسیقی و خوانندگی با مجالس لهوی و خوشگذرانی مناسبت داشته باشد، بی‌تردید حرام خواهد بود و فقها همگی به این حکم فتوا داده‌اند.
نکته جالب توجه پیرامون احادیث و روایات مربوط به موسیقی آن است که در همه آنها سخن از «غناء» به میان آمده، اما در هیچ یک از آنها تعریف و محدوده غنا مشخص نشده است. به تعبیر دیگر، فقهای شیعه می‌دانند که معصومان علیهم‌السلام پیرامون غنا به حرمت حکم کرده‌اند، اما معصوم علیه‌السلام به تعریف و توضیح مفهوم «غنا» نپرداخته است.
در چنین شرایطی، فقیهان با مراجعه به معانی لغوی و آنچه که در میان مردم رواج دارد، مفهوم غنا را توضیح می‌دهند. اینجاست که فقیهان شیعه حکم «غناء» را به صراحت بیان می‌کنند، یعنی می‌گویند حرام است، اما تشخیص موضوع و اینکه به چه چیزی «غناء» گفته می‌شود، بر عهده مکلفان می‌گذارند. فقیهان اعلام می‌دارند که «غناء» در فقه شیعه حرام است و این حرمت به دلیل مناسبت داشتن خوانندگی و موسیقی با مجالس لهو و خوشگذرانی است. در این شرایط هر مکلف با تشخیص خویش از «غناء» پرهیز خواهد کرد.
از این‌رو در جامعه مسلمانان، اختلاف دیدگاه در تشخیص موضوع «غناء» است و نه حکم و هر کسی بر اساس دیدگاه خود، تشخیص می‌دهد که به کدام «موسیقی» گوش دهد یا ندهد.
ب- چنین نیست که امروز در جامعه مسلمان به احادیث با موضوع حرمت غنا بی‌اعتنایی کامل شود؛ بلکه به بخش مهمی از این احادیث عمل می‌شود، مانند آنچه که پیرامون حرمت شدید برای خوانندگی زنان[1] نقل شده است. با این حال همین احادیث توضیح می‌دهند که در برخی شرایط، خوانندگی زنان هیچ اشکالی ندارد؛ مانند جواز خوانندگی زنان در مراسم عروسی به شرطی که مختلط نباشد.[2]
پس روشنفکران مسلمان باید همه احادیث حرمت غنا را در کنار یکدیگر بررسی کنند که حکم حرمت غنا دارای برخی استثنائات نیز می‌باشد.
ج- این گمان روشنفکران مسلمان صحیح نیست که اهمیت مسئله حجاب بیش از مسئله حرمت موسیقی است؛ امام خمینی رحمه‌الله به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی به صراحت بیان داشته‌اند که حذف موسیقی در مملکت اسلامی ضرورت دارد: «راديو و تلويزيون را تبديلش كنيد به يک راديو و تلويزيون آموزنده، موسيقى را حذف كنيد. نترسيد از اينكه به شما بگويند كه ما موسيقى را كه حذف كرديم كهنه‌پرست شديم».[3]
همچنین مقام معظم رهبری به صراحت بیان می‌کنند که ترویج موسیقی از سیاست‌های جمهوری اسلامی نیست: «ترویج موسیقی با اهداف عالیه نظام مقدس اسلامی سازگار نیست».[4]
پی‌نوشت:
[1]. کلینی، محمد، الکافی، ج5، ص120، اسلامیة.
[2]. صدوق، محمد، من لایحضره الفقیه، ج3، ص161، جامعه مدرسین.
[3]. صحیفه امام، ج9، ص205.
[4]. سایت لیدر، احکام هنرمندان، س58.
https://www.leader.ir/fa/book/159?sn=22918