رهروان ولایت ـ در مقایسه‌ای که بین کارها و فعالیت‌های مختلف می‌کنیم به روشنی متوجه می‌شویم که ارزش آن‌ها به یک میزان نیست. البته این بدان معنا نیست که همه انسان‌ها و مسلک‌ها تشخیص واحدی درباره میزان ارزش کارها و رتبه‌بندی ارزشی آن‌ها داشته باشند، بلکه هر مسلکی طبق معیار خود به ارزش‌گذاری کارها می‌پردازد. آن‌هایی که دنیا و اهداف دنیایی را هدف قرار می‌دهند، طبیعتا با اولویت دادن به جسم ونیازهای جسمانی، کارهایی که به پیشبرد این هدف کمک می‌کنند را در اولویت قرار می‌دهند، به طور مثال ثروت اندوزی‌های بی‌حد و حصر حتی اگر باعث ضرر رساندن به جسم وجان مردم شود، مانند احداث کارخانه‌های خوردنی‌های مضر و سرویس‌های پخش آن‌ها، یا تولید و پخش بیش از حد آلاینده‌های محیط مانند خودرو ها که واقعا حقیر نمی‌دانم غیر از اهداف دنیایی تولید کننده‌ها چه هدف معقول ومنطقی می‌توان برای آن در نظر گرفت، زیرا حتی از نظر سلامت جسمانی هم بخواهیم حساب کنیم، راحتی‌های بیش از حد باعث بیماری‌های مختلف می‌گردد چه برسد به اینکه بخواهیم راحت طلبی را با مبانی الهی و اخلاقی بسنجیم.
اما از طرف مقابل با نگاه دینی واخلاقی، بخاطر اهمیت واولویت روح نسبت به جسم، آن کارها وشغل‌هایی که در راستای اعتلای روح(چه روح کننده کار و چه استفاده کننده‌ها از نتایج کار وی) قرار می‌گیرد، اهمیت بیشتری نسبت به کارهایی که صرفا باعث رشد وبالندگی جسمانی و راحتی زندگی مادی صورت می‌پذیرد. البته لزوم برخی کارها برای رفع نیازهای دنیوی به هیچ وجه مورد انکار نیست، اما این عدم انکار مانع از این نمی‌شود که مراتب ارزشی کارها مغفول واقع شود، ضمنا در مواردی که به اندازه نیاز، افرادی برای رفع نیازهای مادی مردم وجود نداشته باشند، اقدام به این کارها در جهت رفع این نیازها در اولویت قرار می‌گیرد و باعث رشد معنوی کننده آن کار نیز می‌گردد. نکتهای که اشاره به آن در اینجا لازم است این است که بعضی از شغل‌ها و فعالیت‌ها بخاطر اینکه از رتبه اجتماعی پائین‌تری برخوردارند، مورد رغبت عده کمی قرار می‌گیرد، اما همین مشاغل باعث ایجاد روح تواضع و ایثار در شاغلین به این کارها می‌شود که در جهت اعتلای روحی این افراد کمک موثری می‌نماید، کمکی که همپا و گاه حتی برتر از اقدامات روشن و همه‌فهم معنوی می‌باشد.
در این راستا اهمیت آموزش و پرورش بخاطر اینکه با روح انسان‌ها سروکار دارد ودر جهت تربیت علمی ومعنوی انسان‌ها قرار گرفته است، اهمیتی بسیار والا می‌باشد.
خواجه نصر‌الدین طوسی، اهمیت آموزش و پرورش را چنین بیان کرده است:
«شرف هر صناعتی که مقصود بود بر اصلاح جوهر موجودی از موجودات، به حسب شرف آن موجود تواند بود در ذات خویش، و این قضیه‌ای است در عقل عقلا ظاهر و مکشوف، و چون شریف‌ترین موجودات این عالم نوع انسان است، پس صناعتی که ثمره او اکمال اشرف موجودات این عالم بود، اشرف صناعات اهل عالم تواند بود. چه در نوع انسان شخصی یافته شود که اخس موجودات باشد و شخصی یافته شود که اشرف و افضل کائنات بود، و به توسط این صناعت میسر می‌شود که ادنی مراتب انسانی را به اعلی مدارج رسانند، به حسب استعداد و قدرت صلاحیت او، پس صناعتی که بدو اخس موجودات را اشرف کاینات توان کرد، چه شریف صناعتی تواند بود. [1]
و بدین جهت افلاطون معتقد است که «عالی‌تر و مقدس‌تر از آموزش و پرورش فنی نیست»
هرچه اهمیت کاری بیشتر باشد، ظرافت و مراقبت بیشتری در به سرانجام رساندن آن باید مراعات شود. برای رسیدن به این هدف باید نکات لازم در این بخش را دانست تا بتوان عمل کرد. در پست‌های بعدی مواردی که درباره نکات اخلاقی و فقهی مبتلابه در آموزش و پرورش و کار معلمی لازم به ذکر است، بیان خواهد شد. با ما همراه باشید.
-------------------------------
پی نوشت:
[1] اخلاق ناصرى، ص: 69