رهروان ولایت ـ إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَ‌اءِ وَالْمَسَاكِینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیهَا وَالْمُؤَلَّفَه قُلُوبُهُمْ وَفِی الرِّ‌قَابِ وَالْغَارِ‌مِینَ وَفِی سَبِیلِ اللَّـهِ وَابْنِ السَّبِیلِ ۖ فَرِ‌یضَه مِّنَ اللَّـهِ ۗ وَاللَّـهُ عَلِیمٌ حَكِیمٌ؛ زکاتها مخصوص فقرا و مساکین و کارکنانی است که برای (جمع آوری) آن زحمت می‌کشند، و کسانی که برای جلب محبتشان اقدام می‌شود، و برای (آزادی) بردگان، و (ادای دین) بدهکاران، و در راه (تقویت آیین) خدا، و واماندگان در راه؛ این، یک فریضه (مهم) الهی است؛ و خداوند دانا و حکیم است! [1]
در این جلسه پیرامون این آیه شریفه مباحثی ارائه گشت.
در آیه شریفه درباره این مطلب بحث شد که صدقات را در چه راهی می‌توان مصرف نمود که مواردش بر اساس آیه بیان گشت.
یکی از سوالاتی که مطرح شد این بود که بین فقیر و مسکین، با توجه به اینکه در خود آیه هم بصورت جدا ذکر شده، فرق است.
"فقیر" به كسی گفته می‌شود كه در زندگی خود كمبود مالی دارد، هر چند كسب و كاری داشته و به آن مشغول باشد اما آنقدر محتاج نیست که زمینگیر محسوب شود لذا هرگز از كسی سؤال و گدایی نمی‌كند، اما "مسكین" كسی است كه نیازش شدیدتر و دستش از كار كوتاه است، و به همین جهت از این و آن سؤال و گدایی میكند. شاهد این موضوع، ریشه لغت مسكین است كه از ماده "سكون" گرفته شده، انگار که چنین كسی بر اثر شدت فقر، ساكن و زمینگیر شده است. چنانکه در سوره بلد آمده: «أَوْ مِسْكِیناً ذا مَتْرَبَه: یا مسكین خاكنشینی را اطعام كند» [2]
که به دنبال این مطلب بیان شد که انسان نباید محتاج را رد کند چنانکه در روایات آمده است اگر با فردی که محتاج و از شما در خواست کمکی می‌نماید روبرو شدید، حتی اگر کافر بود او را کمک کنید!
چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: وَ لَا تَرُدَّ السَّائِلَ وَ إِنْ كَانَ كَافِرا [3]
البته اگر افرادی کارشان به دروغ، تظاهر به گدایی شده، و با این روش اسباب مزاحمت برای انسانها را فراهم می‌آوردند و کمک به آنها باعث ترویج این کار اشتباه شود، کمک به آنها جایز نخواهد بود. [4]
-----------------------
پی‌نوشت:
[1] سوره توبه آیه 60
[2] سوره بلد آیه 16
[3] جامع الاخبار ص 84
[4] دفتر مقام معظم رهبری، حکم کمک به متکدیان
خلاصه سخنرانی استاد محمدی در کنفرانس آیه های انتظار در تاریخ 92/03/19
لینک سخنرانی های قبلی: http://www.jonbeshnet.ir/category/451
نظرات
لطفا تفاوت بین فقیر و گدا را به اشتراک بگذارید