رهروان ولایت ـ ثبات شاکله وجودی و شخصیتی هر فرد به میزان عزت نفس او ارتباط دارد و هرچه میزان عزت نفس در فرد افزایش یابد، از نظر شخصیتی هم، ثبات و آرامش بیشتری پیدا میکند. آنچه افراد را در خروج از چالشها و مشکلات کمک میکند، چیزی نیست مگر همان عزت نفسی که فرد در خود احساس میکند. ارزیابی و برآیند فرد، از خصوصات مثبت و منفی خود، میزان عزتمندی او را تشکیل میدهد و هرچه برآیند این ارزیابی، جهات مثبتش بیشتر باشد، فرد از عزتمندی بیشتری برخوردار است.
قرآن کریم میفرماید:«مَنْ كانَ يُريدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَميعاً.هر که خواهان عزت است بداند که عزت همگی از آن خداست» (فاطر، 10). داشتن عزت امری است که از فطرت خداجوی بشر برخواسته است و به عنوان یک نیاز حقیقی، همه به دنبال آن هستند و با داشتنش احساس آرامش میکنند. خداوند هم مومنان را توصیه کرده که طالب عزت باشند؛در اینباره حدیث نورانی از امام صادق علیهالسلام تقدیم میشود که ایشان میفرمایند:«إنّ اللَّه فوّض الى المؤمن أمره كلّه، و لم يفوّض اليه أن يكون ذليلا. اَما تَسمَعُ اللَّه يقول عزوجل:وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ؟فالمؤمن يكون عزيزا و لا يكون ذليلا. ثم قال: إنّ المؤمن أعزّ من الجبل، إنّ الجبل يستقلّ منه بالمعاول، و المؤمن لا يستقلّ من دينه شيء. خدا همه امور مؤمن را به خودش تفويض كرده است، ليكن اجازه نداده است كه خوار و ذليل باشد. آيا نشنيدى كه خدا مىگويد:عزت مخصوص خدا است و پيامبر و مؤمنان؟؛ اين است كه مؤمن عزيز است و ذليل نخواهد بود. آنگاه فرمودند:مؤمن عزيزتر و نيرومندتر از كوه است؛از كوه با كلنگ مىتوان چيزى كند، ولى از دين مؤمن هيچ چيز نمىتوان كاست.»[1]
حال بعد از این توضیحات به مسئله عزت نفس در کودکان میپردازیم.عزت نفس در کودکان، مقوله بسیارحساسی است و بخش عمدهایی از عزت نفس را والدین میتوانند با تربتی درست، در وجود فرزندان خود نهادینه کنند؛ تا در آیندهایی نزدیک از ثمرات بی پایان آن بهرهمند شوند. در این جا لازم است قبل از ارائه راهکارهای تربیت عزتمندانه به برخی آثار مثبت عزتمندی در فرزندانمان اشاره کنیم.
برخی آثار عزتمندی در کودکان:
1.یکی از مهمترین آثار عزت نفس در کودکان دوری او از افسردگی و ناامیدی میباشد.
2.کودکان با عزت نفس، در دفاع از حق خود، موفق هستند و زیر بار زور نمیروند.
3.بیشتر از آنکه از دیگران توقع داشته باشند از خود متوقع هستند(دقیقا برعکس افراد از خود راضی)
4.کودکان با تربیت عزتمندانه، وظیفهشناس و پرتلاش هستند.
5.در برابر سختیها و ناملایمات تحمل و سازگاری بیشتری دارند.
6.از اعتماد به نفس بالایی در زندگی برخوردار هستند.
با روشن شدن بعضی از ویژگیهای کودکان با اعتماد به نفس بالا، در اینجا به برخی روشهای تربتی که کودکانمان را به این عزت نفس میرساند اشاره میکنیم.
1.تا جایی که امکان دارد از برخورد تند و منفی با کودکان پرهیز شود.
لازم نیست برای هر اشتباه کودک حتما تنبیهی در نظر گرفته شود چرا که تنبیه، یکی از پلهایی است که ما برای رفع اشتباه فرزندمان و رسیدن به موفقیتش، از آن بهره میبریم؛ در حالی که روشهای دیگری هم برای رفع اشتباه کودکان وجود دارد.
2.دادن مسئولیت به کودکان
مسئولیتهایی که به کودکان داده میشود، بهتر است با لحاظ چند نکته باشد.
الف.در آغاز کار به او مسئولیتهایی داده شود که راحت از پس آن برآید.
ب.تشویق به نسبت انجام مسئولیت باشد.مسئلیت کوچک تشویق کمتر و مسئلیت بزرگتر تشویق بیشتر و همچنین انجام بخشی از مسئولیت نه همه آن نیز، بی تشویق گذاشته نشود.
ج.در صورت انجام نشدن مسئولیت توسط کودک، برخورد تحقیرآمیز انجام نشود و حتما مسئولیتهای بعدی به او محول گردد.
2.ایجاد استقلال کنترل شده برای فرزند.
تا آنجایی که امکان دارد باید با نظرات، اجازه دهیم که کودکان فضاهای استقلالی را تجربه کنند چرا که در ایجاد اعتماد به نفس و عزت نفس، نقش تاثیر گذاری دارد.
3.یادآوری ویژگیهای مثبت و نقاط قوت فرزندان به خودشان.
اگر کودک شما نقطه قوتی داشته باشد و شما با یادآوری و فراهم کردن زمینه های مناسب، آن را تقویت کنید همین مسئله سبب تقویت اراده و برطرف کردن نقاط ضعف دیگر او میشود.
4. اجتماعی بار آوردن فرزندان و تلاش برای شرکت درکارهای گروهی.
--------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1. الحياة با ترجمه احمد آرام ج1،ص : 696
- با استفاده از مقاله"۹ تـوصـیـه بـرای افـزایـش عـزت نـفـس در کـودکـان" نویسنده:دکتر محمدرضا کاظمی
نظرات
امام صادق عليه السلامفرموده اند: خداوند اختيار همه كارها را به مؤمن داده اما اين اختيار را به او نداده است كه ذليل باشد. مگر نشنيده اى كه خداى تعالى مى فرمايد: «عزت از آن خدا و رسولش و مؤمنين است»؟ پس، مؤمن عزيز است و ذليل نيست. در ادامه فرمودند: مؤمن از كوه محكم تر است، زيرا از كوه با ضربات تيشه كم مى شود اما با هيچ وسيله اى از دين مؤمن نمى توان كاست.(تهذيب الاحکام ج 6 ص 179 )
با سلام
دقیقا حرف حق همین است و این عزتمندی باید از کودکی در فرد نهادینه شود تا عزت یک جامعه خصوصا در برابر مستکبرین جهان حفظ شود
اگر ما احترام کودکان را در کودکی حفظ کنیم، به حرفهای آنها گوش دهیم، برایشان وقت بگذاریم و کارهای خوب آنها را تشویق کنیم، پایههای عزت نفس بالا را در کودکی گذاشتهایم و اگر والدین در کودکی نیازهای کودکان را به خوبی بشناسند، میتوانند عزت نفس را در فرزندانشان تقویت کنند، ائمه اطهار (ع) و پیامبر اسلام (ص) به کودکان بسیار احترام میگذاشتند.
احترام به کودکان رابطه تنگاتنگی با عزتمندی او دارد. به قول بزرگی که میگفت برخوردتان با فرزندانتان مانند برخورد با غریبه ها باشد.چطور با غریبه ها حفظ آبرو و احترام میکید همینگونه با فرزندان خود رفتار کنید