چهار سوال اصلی در قیامت
پیروان ادیان الهی، با وجود اختلافات متعدد، به زندگی پس از مرگ و معاد باور دارند. از نامهای قیامت «یوم الحساب» است که مقصود از محاسبه و بررسی اعمال این است که « عدل و حکمت» الهی برای همگان کاملاً روشن گردد و دیگر جای هیچ گونه اعتراضی برای کسی باقی نماند. روایت امام رضا علیه‌السلام درباره سوالات روز قیامت نشانگر مهمترین مسائلی است که باید در زندگی انسان به آن توجه شود: «عَلِيُّ بْنُ مُوسَى الرِّضَا ع بِإِسْنَادِهِ عَنِ النَّبِيِّ ص قَالَ: إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ لَا يَزُولُ الْعَبْدُ قَدَماً عَنْ قَدَمٍ حَتَّى يُسْأَلَ عَنْ أَرْبَعَةِ أَشْيَاءَ عَنْ عُمُرِهِ فِيمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِيمَا أَبْلَاه وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَيْنَ اكْتَسَبَهُ وَ فِيمَا ذَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»[1].
امام رضا به نقل از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌واله می‌فرمایند: هنگامی که روز قیامت می‌شود، بنده هنوز قدم از قدم برنداشته، از او درباره چهار چیز سوال می‌شود: از عمرش که آن را در چه راهی فنا (مصرف) کردی؟ از جوانی‌اش که در چه راهی آن را فرسوده کردی؟ از مالش که آن را در چه راهی به دست آوردی و در چه راهی مصرف کردی؟ و از پیوند قلبی و دوستی با ما اهل بیت نیز سوال می‌شود بنابراین اولین و مهمترین وظیفه انسان مسلمان، مراقبت و مواظبت از مهمترین سرمایه زندگی، یعنی اوقات و لحظات است که اجزای عمر انسان هستند و در میان ساعات عمر، مهمترین و بهترین ساعات مربوط به بهار زندگی یا همان جوانی است در روایات، از عمر آدمی به مهریه سعادت و خوشبختی تعبیر شده است؛ مشروط به این که در طاعت و بندگی پروردگار طی شود، ضرورت مال اندوزی از راه حلال نیز از مواردی است که نتایج عمیقی در زندگی افراد دارد. و شاید اهمیت دوران جوانی و سوال جداگانه از این دوران به این خاطر باشد که ثبات شخصیت هر انسانی در این سنین آغاز شده و به هر نحوی که شکل گیرد، غالباً به همان صورت قوام یافته و تثبیت می‌گردد. و روان شناسان این دوره را حیات مجدد انسان نامیده و در روایات نیز بر اهمیت این مقطع و استفاده بهینه از این فرصت بسیار تاکید شده است و بخاطر این که انسان در دوران جوانی در بالاترین و بهترین موقعیت از نظر قوای جسمی و روحی قرار دارد بنابراین دوران جوانی نعمتی ویژه است که از انسان متناسب با آن به طور ویژه سوال می‌شود[2].
[1]. جامع الاخبار، ج1، ص175.
[2]. اکرم دهقان و دیگران، پاسخ‌های امام رضا (ع) به چهل پرسش قرآنی، ص32-33.