جاهلیتی مدرن، در مقابل عقلانیتی قدیمی!

رهروان ولایت ـ طبق شریعت اسلام، انسان موظف است که زندگی روزمره و دستورات دین، تابع پیامبر اکرم و جانشینان بر حق ایشان یعنی امامان معصوم باشد و سخن او را قبول کرده و سخن الهی تلقی کند؛ قرآن در این رابطه می‌فرماید: «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فِي شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ ذلِكَ خَيْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلاً (نساء-59): اى كسانى كه ايمان آورده‌‏ايد! اطاعت كنيد خدا را و اطاعت كنيد پيامبر خدا و صاحبان امر را و...». و طبق احادیث معتبر و تفسیر آیه، منظور از «أُولِي الْأَمْر» در آیه، ائمه اطهار (علیهم‌السلام) است.[1] بنابراین اطاعت از امام، همان اطاعت از خداوند متعال است و این تقلید، مورد تایید عقل و خود خداوند متعال است.

اما ائمه اطهار(علیهم‌السلام) برای زمان غیبت و زمانی که درست‌رسی به امام معصوم از راه عادی امکان پذیر نیست، نیز تدبیری به خرج داده و شیعیان خود را در حیرت و سرگردانی رها نکردند و با نصب فقیه جامع‌الشرایط به عنوان مرجع دینی شیعیان این مشکل را حل کردند.

در زمان غیبت صغری حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) نائبان خاصی داشتند و از شیعیان خود خواسته بودند که به این افراد مراجعه کنند که در واقع جانشینان حضرت در بین مردم بودند؛ حضرت در زمان غیبت کبری با نصب «فقیه جامع‌الشرایط» به عنوان نائب عام خود و دستور تبعیت از او، باعث هدایت عامه مردم و شیعیان خود شد.

حضرت در نامه‌ای به آخرین نائب خاص خود می‌نویسند: «أَمَّا الْحَوَادِثُ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ: اما در حوادث و رخدادهای گوناگونی که به وجود می‌آید، به سراغ راوی حدیث ما بروید(فقیه جامع الشرایط) همانا آنان حجت من بر شما هستند، و من حجت خدا بر آنانم».[3]

حضرت با این دستور شیعیان خود را از تشتت و سردرگمی و ضلالت نجات داده و برای او رهبر و چراغ هدایت قرار دادند. بنابراین تقلید از مرجع، دستور شرعی است و حضرت ولی عصر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) دستور می‌دهد که از آنان تبعیت کنیم و دستور حضرت نیز دستور خداوند متعال است، پس تقلید از مراجع دستور خداوند متعال است و هرگز مذموم و زشت نیست.

این تدبیر امام معصوم(علیه‌السلام) نهایت عقلانیت را می‌رساند، که برای زمان غیبت نیز تدبیر به خرج داده و برای هدایت شیعیان خود و جلوگیری از سردر گمی آنان، رهبری عالم و شجاع و آگاه به زمان را قرار دادند تا مردم با تبعیت از او راه صواب را دریاند.

در دهه‌های اخیر دشمنان این مرز و بوم، برای جدا کردن مردم از روحانیت و اسلام، تلاش کردند تقلید را زیر سوال برده و آن‌را بی‌عقلی و نادانی بشمارند و با این کار، مردم را از مراجع جدا کرده و در نهایت آنان را مقلد خود سازند. این در حالی است که اگر به خود آنان توجه کنیم، زندگی آن‌ها پر است از تقلیدهای کورکورانه؛ نحوه لباس پوشیدن، راه رفتن، غذا خوردن، حرف زدن و... تماماً دیکته‌های ابر قدرت‌ها است. یعنی عده قلیلی رسانه‌های مهم دنیا را در دست دارند و هر جور که خود بخواهند آن‌را اداره می‌کنند و برخی از جوانان این مرز و بوم نیز از روی جهل و نادانی با آن‌ها همراهی کرده و در لباس و مد و رندگی روزمره مقلد خوبی برای آن‌ها شده‌اند.

این تقلید مردود و مذموم است، تقلیدی که کورکورانه و بدون درایت باشد مردود است؛ مد گرایی در لباس و موی سر و صورت و نحوه ساخت خانه و اثاثیه منزل و... همه و همه نمونه‌هایی از این تقلید کورکورانه هستند. آن‌ها در رسانه‌ها این جور تقلیدها را رواج می‌دهند و با تقلید در دین مبارزه می‌کنند، در حالی‌که تنها تقلید در دین مورد قبول عقل بوده و از روی تعقل است؛ ان شاء الله که بتوانیم با این مسائل به وجود آمده مبارزه کنیم و عنان از کف نداده و دنبال روی آن‌ها نباشیم.

بلکه باید گفت: تقلید در فروعات دین از یک مرجع تقلید زنده و عالم و آگاه به زمان و ... نهایت شعور و عقل و درایت آدمی را می‌رساند، زیرا خود عقل حکم می‌کند جاهل به یک موضع به عالم و آگاه در آن موضوع رجوع کند. این قاعده (رجوع به عالم و متخصص) مورد قبول همه مردم بوده و در زندگی روزمره تمام انسان‌ها جاری است؛ به طور مثال تا انسان مریض می‌شود، سراغ دکتر می‌رود، برای خرید نان به شاطر و نانوایی مراجعه می‌کند، برای ساخت خانه سراغ مهندس عمران می‌رود و... آیا تا به حال پیش آمده شخص مریض به مهندس عمران رجوع کند و از بیماری خود سوال کند، یا تا به حال پیش آمده شخص بیمار برای درمان خود به نانوایی رجوع کند؟!

مطمئنا ما برای هر کاری سعی می‌کنیم یا خود، متخصص آن کار شویم، یا به متخصص رجوع کنیم، در بین متخصصین نیز سعی خواهیم کرد، آن کسی که تخصص بیشتری دارد و از تجربه کافی برخوردار است را انتخاب کنیم؛ دین نیز از این قاعده مستثنا نیست و برای فهم آن و یادگیری وظایف دینی نیز باید به متخصص آن، یعنی مراجع بزرگوار تقلید مراجعه کنیم و دین خود را از آنان بگیریم. پس خودِ عقل دستور به تقلید می‌دهد و تقلید در فروعات دین کاملاً عقلی بوده و مورد تایید عقل سلیم است.

در نتیجه: این رفتار شیعه کاملا عقلایی بوده و مورد تایید عقل است، اما رفتار امروزه جوامع غربی و آمریکایی که به اسم آزادی انسان، حصاری از جهل و نادانی را به دور او تنیده‌اند، تا تنها به فکر لذات نفسانی و شهوات جنسی باشد، و خود آنان بسیار افسارگسیخته عمل می‌کنند و برای فضائل اخلاقی و انسانی، هیچ ارزشی قائل نبوده و تنها به کشتار و غارت مردم بی دفاع فکر می‌کنند؛ هرگز بر مبنای عقل درایت و تدبیر نبوده و هر عقل سلیمی آنان را محکم می‌کند.

-------------------------------

پی‌نوشت:
[1]. برای مطالعه به تفسير نمونه، ج‏3، ص: 43 مراجعه فرمایید.
[2]. وسائل‌الشيعة ج : 27 ص : 140.