رهروان ولایت ـ در فرهنگ اخلاق، وجود رذایل اخلاقی، به منزله‌ی حضور سربازان شیطان در سرزمین وجودی افراد به حساب می‌آید از این‌رو کسانی که نتوانسته باشند در طول زندگی خود رذایل اخلاقی را حذف نمایند در مواجه‌ی با شیطان با مشکل اساسی مواجه خواهند شد. برای نمونه کسانی که در طول زندگی نتوانند کنترل زبان، چشم، گوش، و حتی قلب خود را در اختیار عقلانیت، اخلاق، و شرع مقدس قرار دهند، باید اعتراف کرد به خوبی خود را تحت سیطره‌ی شیطان قرار داده‌اند. از آن‌جایی که حفظ اعضای اصلی همچون فکر، بینایی و شنوایی از گناه و آلودگی حرف اول را در موفقیت و پیروزی علیه شیطان دارد در این جلسه به معرفی یکی از رذایل اخلاقی که ارتباط مستقیمی با زبان و گوش افراد دارد می‌پردازیم.
غیبت؛ غیبت یعنی چیزی را به کسی نسبت دهند، بگونهای که اگر به گوش او برسد خوشش نیاید، خواه آن سخن مربوط به عیبی در بدن، یا در اخلاق، یا در افعال مربوط به دین یا دنیای او باشد، بلکه اگر مربوط به نقصی در لباس یا خانه یا وسایل وی باشد نیز غیبت شمرده میشود. از رسول خدا (ص) روایت شده که فرمود: آیا میدانید غیبت چیست؟ عرض شد خدا و رسول او داناترند! فرمود:ذِکرُک اخاک بِما یکرَهُ؛ [غیبت] آن است که برادرت را به آنچه برای او ناخوشایند است، یاد کنی.» [1]
غیبت در متون و منابع اسلامی به شدّت مورد نکوهش قرار گرفته و در ردیف گناهان کبیره به حساب آمده است و در قرآن کریم غیبت به منزله خوردن گوشت مردار برادر دینی تلقّی شده است؛ «وَ لا یغْتَبْ بَعْضُکمْ بَعْضاً ایحِبُّ احَدُکمْ انْ یأْکلَ لَحْمَ اخیهِ مَیتاً فَکرِهْتُمُوهُ؛ و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند! آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت مرده برادر خود را بخورد؟ (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید.» [2]
انگیزه غیبت، ده چیز میتواند باشد چنانکه امام صادق علیه السلام در این باره فرموده‌اند: «اصْلُ الْغیبَه مُتَنَوَّعٌ بِعَشَرَه انْواعٍ؛ شِفاءُ غَیظٍ وَ مُساعَدَه قَوْمٍ وَ تُهْمَه وَ تَصْدیقُ خَبَرٍ بِلا کشْفِهِ وَ سُوءُ ظَنٍّ وَ حَسَدٌ وَ سُخْرِیه وَ تَعَجُّبٌ وَ تَبَرُّمٌ وَ تَزَینٌ» [3]
1- کسی ناراحتی و کینهای از دیگری به دل دارد، از او غیبت میکند تا خشم خود را تسکین دهد؛
2- به خاطر همراهی با گروهی، دست به غیبت میزند؛
3- برای متهم کردن، زبان به غیبت میگشاید؛
4- بدون اینکه پیرامون صحت و سقم خبری تحقیق کند، آن را میپذیرد و از این رهگذر به غیبت آلوده میشود؛
5- به سبب بدگمانی، غیبت میکند؛
6- از روی حسد، غیبت میکند؛
7- برای تمسخر افراد، زبان به غیبتشان میگشاید؛
8- از کاری شگفت زده میشود و به غیبت میانجامد؛
9- به سبب ملال و انزجار از دیگری، غیبت میکند؛
10- برای گرم کردن مجلس و سخنآرایی، به غیبت کردن آلوده میشود.
------------------------------------
پی‌نوشت:
[1] مجموعه ورام ج 1 ص 118
[2] سوره حجرات آیه 12
[3] مصباح الشریعه ترجمه مصطفوی ص 205
خلاصه ای از بیانات استاد سابقون در حلقه معرفت، مربوط به تاریخ 93/05/15
خلاصه سایر جلسات ایشان : www.jonbeshnet.ir/category/430