حضرت اباعبدالله عليه السلام ، آشکارا به اين عامل (عامل امر به معروف و نهى از منکر) استناد مى کند. در اين زمينه به احاديث پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و هدف خود استناد مى کند و مکرّر نام امر به معروف و نهى از منکر را مى برد، بدون اينکه اسمى از بيعت و دعوت مردم کوفه ببرد.
اين عامل، ارزش بسيار بيشترى از دو عامل ديگر به نهضت حسينى مى دهد. به موجب همين عامل است که اين نهضت، شايستگى پيدا کرده است که براى هميشه زنده بماند، براى هميشه ياد آورى شود و آموزنده باشد. البته همه عوامل، آموزنده هستند، ولى اين عامل آموزندگى بيشترى دارد؛ زيرا نه متکى به دعوت است و نه متکى به تقاضاى بيعت؛ يعنى اگر دعوتى از امام نمى شد، حسين بن على عليه السلام به موجب قانون امر به معروف و نهى از منکر، نهضت مى کرد. اگر هم تقاضاى بيعت از او نمى کردند، باز ساکت نمى نشست. موضوع خيلى فرق مى کند و تفاوت پيدا مى شود.[1]
به موجب اين عامل، [امام]حسين عليه السلام يک مرد معترض و معتقد است؛ مردى است انقلابى و قيام کننده و يک مرد مثبت است. انگيزه ديگرى لازم نيست. همه جا را فساد گرفته، حلال خدا، حرام و حرام خدا، حلال شده است. بيت المال مسلمين در اختيار افراد ناشايست قرار گرفته و در غير راه رضاى خدا مصرف مى شود. پيامبر اکرم صلى الله عليه و آله فرمود: هرکس چنين اوضاع و احوالى را ببيند «فَلَم يُغَيِّرْ عَلَيهِ بِفعِلٍ وَ لا قَولٍ» و درصدد دگرگونى آن نباشد، در مقام اعتراض برنيايد، «کانَ حَقَّا عَلىَ اللّهِ اَن يُدخِلَهُ مُدخَلَهُ»، شايسته است (ثابت است در قانون الهى) که خدا چنين کسى را به آنجا ببرد که ظالمان، جابران، ستمکاران و تغييردهندگان دين خدا مى روند و سرنوشت مشترک با آنها دارد. احاديث ديگرى از شخص پيامبراکرم صلى الله عليه و آله در اين زمينه هست. حديثى داريم که امام رضا عليه السلام از پيامبر اکرم نقل مى کند و آن اين است: «اِذا تَواکَلَتِ النّاسُ الاَمرَ بِالمَعروفِ وَ النَّهىَ عَنِ المُنکَرِ؛ هرگاه مردم، امر به معروف و نهى از منکر را به عهده همديگر بگذارند (يعنى هرکس سکوت کند به انتظار اينکه ديگرى امر به معروف و نهى از منکر کند و در نتيجه هيچ کس قيام نکند). پس براى عذاب الهى منتظر و آماده باشند. چه عذابى؟ سنگ از آسمان بيايد؟ نه، عذاب الهى در آيه قرآن چنين تفسير شده است: «(از عذاب خدا بترسيد) بگو خدا قادر است که از بالاى سر شما بر شما عذاب بفرستد يا از زير پاى شما عذاب را بجوشاند يا شما را دسته دسته کند، يا اينکه زيان خود شما را به خود شما برساند؛ يعنى خودتان را به جان يکديگر بيندازد.» اهل بيت در روايات خود چنين معنى مى کنند: عذاب بالاى سر؛ يعنى شما از مافوق ها عذاب مى بينيد. عذاب از زيرپا؛ يعنى از طبقه مادون عذاب مى بينيد. پيامبر اکرم فرمود: وقتى مردم امر به معروف و نهى از منکر را رها کنند، منتظر و مطمئن باشند که پشت سر آن عذاب الهى مى آيد.
(به قول غزالى معنى اش اين است که) وقتى که امر به معروف و نهى از منکر را ترک کنند، آن قدر پست مى شوند، آن قدر رعبشان، مهابتشان، عزتشان، کرامتشان از بين مى رود که وقتى به درگاه همان ظَلَمه مى روند، هرچه ندا مى کنند، به آنها اعتنا نمى شود.[2]
پي نوشت ها:ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 .حماسه حسينى، علامه شهيد مرتضي مطهري(ره)، ج 2،صص 41 و 42.
2 .همان، ج 2، صص 43 ـ 45.
www.irc.ir